Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Sudan'da 600 binden fazla kişinin açlık sınırında yaşadığını bildirdi.
Türk, BM İnsan Hakları Konseyi'nin 58. Oturumu kapsamında Sudan'daki duruma ilişkin düzenlenen interaktif diyalog toplantısında, BM İnsan Hakları Ofisi'nin raporunu sundu.
Ordu ile bir zamanlar ona bağlı Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Nisan 2023'ten bu yana devam eden çatışmalar nedeniyle Sudan'da çok vahim bir durum yaşandığını kaydeden Türk, ülkede halkın çaresiz durumda olduğunu ve onların acılarını hafifletmek için acilen harekete geçmeleri gerektiğini bildirdi.
Türk, silahlı çatışmanın 2023'te başladığından bu yana yıkıcı bir insan hakları krizi ve dünyanın en büyük insani felaketine neden olduğunu belirtti.
"Sudan'da 600 binden fazla kişi açlık sınırında." ifadelerini kullanan Türk, BM Dünya Gıda Programı'nın (WFP) yoğun çatışmalar nedeniyle hayat kurtarma operasyonlarını askıya almak zorunda kaldığı Kuzey Darfur'daki Zamzam Mülteci Kampı dahil 5 bölgenin açlık sınırında olduğunu söyledi.
Türk, şunları kaydetti:
"Önümüzdeki 3 ayda 5 bölge daha kıtlıkla karşı karşıya kalabilir ve 17 bölge daha risk altında. Kendi personelim Hartum ve Omdurman'da açlıktan ölüme dair yürek parçalayıcı tanıklıklara şahit oldu. Ülkede tahminen 8,8 milyon insan evlerinden kamplara ve diğer yerlere zorla götürüldü, 3,5 milyon başka ülkelere kaçtı. Bu, dünyadaki en büyük yerinden edilme krizidir. Yaklaşık 30,4 milyon insan sağlık hizmetlerinden gıdaya ve diğer insani destek biçimlerine kadar yardıma ihtiyaç duyuyor."
Sudan'daki bu korkunç durumun, uluslararası insani ve insan hakları hukukunun ciddi ve açık ihlallerinin sonucu olduğunu vurgulayan Türk, bu yaşananlara tam bir "dokunulmazlık kültürünün" neden olduğunu belirtti.
Türk, "Bugün sunduğum rapor, bu ihlallerin kapsamını gösteriyor ve hesap verebilirliğin neden bir ölüm kalım meselesi olduğunu vurguluyor." dedi.
İnsan Hakları Ofisinin, sivillerin öldürülmesine ilişkin birçok raporu belgelediğinin altını çizen Türk, nefret söylemi ve şiddete teşvikin, gerginliği ve kutuplaşmayı artırdığına işaret etti.
"Tüm ihlaller ve suiistimaller araştırılmalı"
Türk, taraflara çatışmaların derhal durdurulması için müzakerelere ve arabuluculuk çabalarına katılmaları, uluslararası toplumu da barışa giden bir yol bulmak için koordineli diplomatik çaba gösterme çağrısında bulundu.
Hesap verebilirliğin, Sudan'da tekrarlayan şiddet ve cezasızlık döngülerini kırmanın yanı sıra daha fazla ihlal ve suiistimali önlemek için kritik öneme sahip olduğunu belirten Türk, "Tüm ihlaller ve suiistimaller, uluslararası standartlara uygun olarak bağımsız ve tarafsız soruşturma mekanizmaları tarafından araştırılmalı." değerlendirmesinde bulundu.
Türk, ülke dışından sürekli olarak silah tedarik edilmesinin de ciddi bir risk oluşturduğunun altını çizdi.
Sudan'daki savaş
Sudan'da 15 Nisan 2023'ten bu yana ordu ve bir zamanlar ona bağlı olan HDK arasında askeri reform ve entegrasyon gibi konulardaki anlaşmazlıklar nedeniyle çatışmalar yaşanıyor.
Savaşın bitirilmesi için başlatılan tüm çözüm girişimleri de sonuçsuz kaldı.
BM'ye göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan'daki çatışmalar sonucu 20 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Savaşın başladığı Nisan 2023'ten bu yana ülkeden ayrılanların sayısı 3,5 milyonu geçti ve 9 milyona yakın kişi de ülke içinde yerinden edildi.
Ülkede, 25 milyondan fazla kişi ise insani yardıma muhtaç durumda bulunuyor.
