Suriye ile tüm diplomatik ilişkilerini 2011'deki Arap Baharı sonrasında kesen BAE, bir dönem Suriye'deki muhalefete destek verse de, Rusya'nın Esed yanlısı müdahalesinin bu ülkeye yönelik siyasetini revize etti.
Abu Dabi yönetimi, yüz binlerce sivilin ölümüne sebebiyet veren Esed rejiminin karşısında durmak yerine zamanla kanlı rejime destek verenlerin cephesine geçti.
AA muhabiri, Abu Dabi ve Esed rejimi arasında özellikle son 2 yıl içinde diplomatik, ticari ve askeri ilişkilerin gelişimini derledi.
- Rus müdahalesiyle değişen tutum
Abu Dabi'nin Esed rejimine yönelik tutumunun değişmesinin ilk emaresi, BAE Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Gargaş'ın Kasım 2015'te Moskova'nın Şam yönetimi lehine gerçekleştirdiği askeri müdahaleye ihtiyatlı desteğiyle geldi.
Gargaş, Nisan 2018'de yaptığı bir açıklamada, Suriye'deki iç savaşın Esed ve radikal İslami gruplar arasında olduğunu iddia etti.
BAE'li Bakan, Haziran 2018'de Suriye'nin Arap Birliği'nin dışında tutulmasından yakınan bir açıklama yaparak, Esed rejimine yönelik yumuşaya tutumlarını dile getirdi.
- BAE, 7 yıl sonra Şam Büyükelçiliğini yeniden açtı
Abu Dabi yönetimi, 27 Aralık 2018'de yaklaşık 7 yıldır kapalı olan Şam Büyükelçiliğini Esed rejimi ile ilişkilerin normalleşmesi hedefi altında aktif hale getirdi.
O dönem BAE'nin resmi ajansı WAM'da yer alan haberde Dışişleri Bakanlığının Büyükelçiliği yeniden açma kararıyla 2 ülke ilişkilerinin normalleşmesi, Arap dünyası ile Suriye arasındaki meselelerde bölgesel müdahale risklerinin ortadan kaldırılmasının amaçlandığı ifade edildi.
Gargaş, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Büyükelçiliği yeniden açma kararının Suriye meselesinde Arap varlığı ve iletişiminin olması gerekliliğine inanılması üzerine verildiğini belirtti.
- Esed için övgü
BAE'nin Şam Büyükelçiliğindeki Maslahatgüzarı Abdulhakim en-Naimi, 2 Aralık 2019'da ülkesinin bağımsızlığının kazanılmasının 48'inci yıldönümü dolayısıyla Şam'da düzenlenen resepsiyonda yaptığı konuşmada Beşşar Esed rejimini açık bir şekilde övdü.
Ülkesinin Esed rejimine yönelik politikasındaki değişime işaret eden Naimi, BAE ve Suriye arasında güçlü, sağlam ve ayrıcalıklı ilişkilerin olduğunu belirterek, Esed rejiminin akıllı bir yönetime sahip olduğunu belirtti.
- ABD'nin uyarısına rağmen BAE'li iş insanları Şam'a gitti
Silah ithalatının yaklaşık yüzde 60'ını ABD'den temin eden BAE, bölgede Washington yönetiminin önemli müttefiklerinden birisi kabul ediliyor. Ancak BAE, ABD'nin tüm uyarılarına rağmen Ağustos 2019'da 40 kişilik bir iş insanı heyetini Şam'daki bir fuara göndermekten çekinmedi.
Fuar öncesi ABD'nin Suriye Büyükelçiliği, Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, bölgedeki bazı iş insanları ve ticaret odalarının fuara katılım göstereceğine dair ellerine raporların ulaştığını, Esed rejimi ile iş yapan tüm tarafların ABD'nin yaptırım listesine gireceği uyarısında bulundu.
Şam'a giden BAE'li heyete yönelik ABD'den henüz bir yaptırımın uygulanmadığı biliniyor.
BAE, Şam'a gönderdiği iş insanları yoluyla hem ticari ilişkilerini güçlü, hem de 2011 öncesi turizm ve emlak yatırımlarının yeniden elinde tutmak istediği belirtiliyor.
- BAE'den Esed'e İdlib'deki ateşkesi bozmak için 3 milyar dolarlık teklif
Londra merkezli Middle East Eye (MEE), 8 Nisan'da yayınladığı bir haberinde, Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed Al Nahyan'ın, Esed rejimine, Türkiye ve Rusya'nın İdlib'de 6 Mart'ta yaptığı ateşkesi bozması için 3 milyar dolarlık teklifte bulunduğunu ifade etti.
MEE'nin haberdeki kaynaklarına göre teklifin Beşşar Esed ile masaya yatırılması için Abu Dabi'den Şam'a üst düzey yetkililerin gitti ve ön ödeme olarak 250 milyon doların verildi.
Ancak Moskova Ankara'nın ateşkes konusundaki kararlı duruşu nedeniyle BAE'nin planının başarısız olduğu ifade ediliyor.
- Al Nahyan ve Esed'in ilk telefon görüşmesi
Al Nahyan, 27 Mart'ta Twitter hesabı üzerinden uzun yıllardan sonra ilk defa yeni tip koronavirüs (Kovid-19) bahanesiyle Beşşar Esed ile telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini kamuoyu ile paylaştı.
Nahyan, paylaşımında, "Beşşar Esed ile telefonda, yeni tip koronavirüs salgınının etkilerini ele aldık. Bu olağanüstü koşullarda BAE'nin kardeş Suriye halkına desteği ve yardımını yineledim. Sıkıntı zamanlarında insan dayanışması her şeyden öncedir. Kardeş Suriye de bu kritik koşullarda yalnız kalmayacaktır." ifadelerini kullandı.
- BAE'den Esed istihbaratı memurları ve mühendislerine eğitim
Fransız merkezli Orient XXI haber ve araştırma portalı, 23 Haziran'da "Abu Dabi Şam'a nasıl yardım veriyor?" adı altında kendi kaynaklarına dayandırdığı bir araştırma yazısı yayınladı.
Buna göre BAE, Esed rejimiyle diplomatik ilişkilerine yeniden başlamasıyla Şam'a askeri destek de veriyor.
Yazıda, BAE'nin rejime ait istihbarat memurlarına 15 Ocak'tan itibaren 2-12 ay arasında değişen bir eğitim verdiği ifade ediliyor.
BAE'nin istihbarat memurlarının yanı sıra 31 asker, 8 sivil enformasyon ve iletişim sistemi mühendisine teknik ve lojistik üzerinde eğitimler verdiğine değinilen yazıda, 2018'den itibaren BAE'nin Esed rejimine ait hastanelere tıbbi destek ve gıda yardımında bulunduğu, 2017'nin sonbaharında Abu Dabi'den bir heyetin Suriye'de rejimin kontrolündeki bölgeleri ziyaret ettiği, yeniden imar konusunda yardımlar sunduğu yer alıyor.
Yazıda ayrıca, BAE'nin başkent Şam'daki devlet dairelerinin yeniden imarı ile başta su olmak üzere birçok altyapısının inşasını üstlendiği belirtiliyor.
- BAE'li şirketten Esed'e askeri teçhizat
ABD Hazine Bakanlığı, Temmuz 2016'da BAE'li bir şirket ve onun sahibini, Esed rejimine uygulanan silah ambargosunu deldikleri için kara listeye alındıklarını duyurdu.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, Dubai ve Şam'da ofisleri bulunan Yona Star adındaki bir şirketin Esed rejimine ait hava kuvvetlerinin yanı sıra Bilimsel Araştırmalar ve Araştırma Merkezi, Suriye Hava Kuvvetleri İstihbaratı ve Ordu Tedarik Bürosu için bir nakliyat ajansı olarak faaliyet gösterdiği belirtildi.
BAE'li şirketin Esed rejimine ait uçaklara teker lastikleri de temin etmeye çalıştığı ifade ediliyor.
Yona Star'ın sahibinin Salah Habib'den de söz edilen açıklamada, şahsın BAE merkezli bir lojistik firması gibi gösterildiği, ambargoyu delerek Esed rejimine hassas askeri ekipmanlar tedarik ettiği yer alıyor.
- ABD'den BAE'ye Suriye konusunda yaptırım uyarısı
ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Büyükelçi James Jeffrey, 18 Haziran'da yaptığı açıklamada BAE'nin Beşşar Esed rejimi ile ilişkilerini normalleştirme çabalarına devam etmesi durumunda ABD Kongresi'nde yeni kabul edilen "Sezar Yasası" kapsamında yaptırımlara maruz kalabileceği uyarısında bulundu.
Jeffrey, BAE'nin, ABD'nin Esed rejimi ile ilişkilerini normalleştirip, Şam'da yeniden büyükelçilik açma girişimlerine şiddetle karşı çıktığını bildiğini ifade etti.
Bu konudaki bir soruya Jeffrey, "Bağımsız bir ülkedirler. Bu kararları alabilirler. Ancak biz onlara bunun çok kötü bir fikir olduğunu açıkça belirttik. Bu adımlar BM Güvenlik Konseyi'nin kararlarını uygulamaya veya tüm bölge için sorun olan bu çatışmayı bitirmeye yardımcı olmayacaktır." diye konuştu.
BAE vatandaşları veya şirketlerinin Esed rejimi ile iş yapmasına ilişkin ise Jeffrey, "Ekonomik faaliyetlere ilişkin olarak gerek BAE vatandaşı olsun gerek başka bir ülkenin vatandaşı olsun koşulları taşıdıkları anda yaptırımların hedefindedirler." değerlendirmesinde bulundu.AA
