Rusya’da uzun bir Haziran günü ve gecesi, paralı asker grubu lideri Yevgeni Prigozhin isyana kalkışarak askeri konvoyunu Moskova yakınlarına kadar gönderdi. Bu kalkışma, Rusya’da Vladimir Putin’in iktidardaki gücü hakkında da soru işaretleri ortaya çıkardı.
Putin, eski müttefiki olan Prigozhin’i ihanetle, silahlı isyan başlatmakla ve 'ülkeyi sırtından bıçaklamakla' suçladı.
Cumartesi günü, Prigozhin’in geri adım atmasıyla ve askerlerini geri çekerek isyanı durdurmasıyla son buldu.
Prigozhin, “24 saat içerisinde Moskova’nın 200 kilometre yakınına kadar ilerledik. Bu sürede askerlerimizin tek bir damla kanı bile akmadı” dedi.
Tüm bu kargaşanın sığdığı 24 saatte neler yaşadık?
WAGNER LİDERİ İSYANI PLANLIYOR MUYDU?
Prigozhin, bu hamlesini bir darbe girişimi değil, 'adalet yürüyüşü' olarak tanımlamakta ısrarcı. Adı ne olursa olsun, bu girişimi hızlı bir şekilde sona erdi.
Ukrayna’da aylardır Rusya’nın operasyonunda kilit rol oynuyordu. Özellikle de Rus hapishanelerinden topladığı binlerce paralı askerle işgalin parçasıydı.
Aslında Moskova’daki askeri yetkililerle arasının bozuk olduğu uzun süredir biliniyordu. Ancak bu durum, Wagner güçlerinin 1 Temmuz’dan itibaren Rus ordusunun kontrolüne gireceğinin bildirilmesinden sonra açık bir isyana dönüştü.
Wagner savaşçıları, Ukrayna’nın işgal edilen doğu bölgelerinden sınırı geçerek Rusya’nın güneyindeki Rostov’a geldi. Buradan da M4 otoyolunu kullanarak Voronej üzerinden Moskova yolunu tuttu.
LUKAŞENKO DEVREDE
Bu durumun, Rusya’nın 16 aylık Ukrayna işgali serüveninde dönüm noktası olduğu hissediliyordu. Ancak Wagner’in askerleri kuzeye doğru ilerledikçe, Belarus lideri Lukaşenko’nun arabuluculuğunda bir anlaşma yapıldığının haberleri geldi.
Buna göre Prigozhin Belarus’a gidecekti, Wagner askerleri ise Rus ordusuna entegre edilecekti.
YOLUN SONUNA GELMİŞ OLABİLİR!
Hikayenin bu kadar basit sona ereceğine kimse inanmasa da bu tablo Prigozhin’in hem savaşta hem de Rusya’da yolun sonuna gelmesi anlamına gelebilir.
Belarus’a doğru hareket eden Prigozhin’in hakkındaki suçlamaların da düşürüleceği belirtildi.
Tüm bunlar hiç kan akmadan mı gerçekleşti? Bu kısım biraz belirsiz çünkü en azından bir askeri helikopterin düşürüldüğü gibi bilgiler paylaşılmıştı.
Tüm bunların Putin’i nasıl bir duruma soktuğu da ayrı bir tartışma konusu olacak.
WAGNER, RUS ORDUSUNUN İLERİ GELENLERİNE KARŞI
Prigozhin, Ukrayna’da savaşan askerlerine yeterli silah ve cephane desteğinin verilmediğini söyleyerek aylardır Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’u hedef alıyordu.
Putin Ukrayna’da savaşan tüm paralı askerlerin Rus ordusu ile sözleşme imzalamasına yönelik kararın arkasında durdu. Ancak Prigozhin bunu reddetti.
23 Haziran’da Prigozhin uzun bir konuşma yaparak, savaşın tüm meşruiyetinin bir yalan olduğunu söylemişti.
Ona göre 'küçük bir grup serseri', kendi gelecekleri için Rus halkını ve başkanı kandırmak istiyordu.
Prigozhin orduyu, Ukrayna’daki adamlarına yönelik ölümlü bir füze saldırısından sorumu tuttu ve ordu bu iddiayı reddetti.
İLK KEZ PUTİN'İ HEDEF ALDI
Cuma gece saatlerinde 'adalet yürüyüşünün' başladığını söyledi. Sabah saatlerinde Prigozhin’in askerleri Rostov’a ulaştı.
Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Prigozhin hakkında hızla harekete geçti. Moskova bölgesi de 'terörle mücadele' önlemleri altına alındı. M4 karayolu kapatıldı.
Cumartesi günü Putin de kameralar karşısına geçerek isyancıların yaptıklarını 'sırtından bıçaklamak' diye tanımladı.
Prigozhin ise ülkeye ihanet ettiğini reddederek Putin’i ilk kez hedef aldı.
PUTİN’İN GÜCÜNÜ SARSABİLİR Mİ?
Prigozhin, Ukrayna’daki Rus işgaline değil, bunun başındaki askeri yetkililere karşı olduğunu söylüyor. Askeri liderliğe suçlamalar yöneltmiş olmasına rağmen, Putin’in iktidarına karşı olmadığını da vurguluyor.
Ancak hızla gelişen durum karşısında, Putin birkaç saatliğine kontrolü yitirmiş bir lider görüntüsü verdi.
Cumartesi akşamı ise Belarus liderinin girişimiyle bir anlaşmaya varıldı. Prigozhin Belarus’a gidecekti ve hakkındaki suçlamalar düşürülecekti.
ROSTOV'DA SIRA DIŞI SAHNELER
Sonraki saatlerde Rostov’da bir araçla kenti terk ederken görüntülendi. Wagner birlikleri de kenti terk etmek üzere harekete geçti. Kent sakinlerinden Wagner lehine sloganlar atıldığı duyuldu.
Putin ise manevra alanı kalmamış ve kaosun hüküm sürdüğü bir ülkenin başkanı olarak güçsüz bir görüntü çizdi.
Belarus liderinin günü kurtarması ise oldukça tuhaf bir durumdu. 2020’de Lukaşenko’yu ülkesindeki protestoculara karşı savunan yine Rusya'ydı.
Kiev yönetimi, Moskova için bu durumun küçük düşürücü olduğunu söyledi.
Ancak madalyonun bir diğer yüzü daha var: Ruslar Putin liderliğinin alternatifi olarak birkaç saatlik anarşi görüntüsüyle karşı karşıya kaldı.
Ordu da bu işin sonunda, tehlikeli olabilecek 25 bin kişilik bir gücü kendi çatısı altına sokmanın yolunu bulmuş oldu.
Ancak bundan sonra liderleri Yevgeni Prigozhin muhtemelen tüm bu tablonun dışında kalacak.
Kaynak: BBC Türkçe
