Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu’na, tüketiciler tarafından son zamanlarda çeşitli ürünlere ilişkin fiyat indirimi reklamlarının yanıltıcı olduğu yönünde çok sayıda şikayet başvurusu yapıldığı, söz konusu başvurularda; ürünlerin reel olarak gerçekleşmemiş piyasa fiyatlarının çok üzerinde fiyatlardan indirim yapılarak satışa sunulduğu, indirimin hangi ürünleri kapsayacağına yönelik anlam karışıklığına yol açacak ifadelerle tanıtım yapıldığı, indirimin ne zaman başladığı ve biteceğine ilişkin bilgilendirme yapılmadığı ifade edildiği bildirildi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Özellikle birçok online alışveriş sitesinde ürünlerin sürekli olarak indirimli fiyat ile satışa sunulduğu ve bu durumun tüketiciler nezdinde söz konusu ürünlerin indirimden önceki fiyattan hiç satılmamış veya satışa sunulmamış olduğu algısı oluşturduğu görülmüştür. Tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunmasını amaçlayan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a dayanılarak çıkarılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin ‘İndirimli Satış Reklamları’ başlıklı 14’ üncü maddesinde indirimli satışlara ilişkin reklam ve tanıtımlarda uyulması gereken esaslar düzenlenmiştir. Buna göre, internet sitesi, broşür, kısa mesaj, etiket, satış yerleri içinde ve dışında yer alan ilanlar gibi mecralarda bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını belirten bir ibare yer alması halinde; öncelikle indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi zorunludur.”
GERÇEKTE OLMAYAN FİYATLAR UYGULANDI
Yapılan indirimlerde, indirimin miktarının hesaplanması aşamasında bir önceki fiyatın esas alınmasının gerektiği belirtilen açıklamada, “Yapılan indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması gerekmekte olup, indirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı da reklam veren kuruluşa aittir. Yapılan incelemelerde genellikle firmaların bu hükme aykırı davrandığı indirimin miktarını hesaplarken gerçekte hiç olmayan fiyatları veya ürünün piyasaya ilk satışa sunulduğu fiyatı baz aldıkları görülmektedir. Ancak bu konuda mevzuat indirimden hemen önceki fiyatın baz alınması gerektiğini çok açık bir şekilde ifade etmektedir” denildi.
"YANILTICI İFADE VE GÖRÜNTÜLERE YER VERİLEMEZ"
Açıklamada, belirtilen yönetmelik hükmü gereği indirimli satış reklamlarında hangi mal ve hizmetlerin indirime konu edileceği veya ne kadar uygulanacağı hususlarından bahsedilerek, “Yine belirtilen yönetmelik hükmü gereği, indirimli satış reklamlarında, hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilemez” ifadeleri kaydedildi.
Sipariş iptalleri konusuna da değinilen açıklamada, şunlar aktarıldı:
“Bu hükümlerin yanı sıra tüketiciler tarafından Bakanlığımıza son zamanlarda sipariş iptalleri konusunda da yoğun başvurular yapılmaktadır. Yapılan başvurular incelendiğinde firmaların belirli bir fiyattan ürünü satışa sundukları, tüketicilerin bu ürünlerin ücretini ödeyerek siparişini oluşturduktan sonra firmalar tarafından stok yetersizliği, tedarik sıkıntısı gibi sebepler ileri sürerek tüketicilerin siparişlerini iptal ettikleri, daha sonra aynı ürünleri daha yüksek fiyattan tekrar satışa sundukları görülmektedir. Söz konusu uygulama ilgili Yönetmelikte ‘Aldatıcı Ticari Uygulama’ olarak kabul edilmiştir. Yönetmeliğin ekinde yer alan söz konusu hüküm gereği ‘Mal veya hizmetin özellikleri ve teklif edilen fiyat dikkate alındığında, ticari uygulamada bulunanın makul sayılabilecek bir süre ve miktarda söz konusu mal veya hizmeti ya da bunların muadillerini belirtilen fiyattan sunamayacağına veya başka bir yerden tedarik edemeyeceğine ilişkin yeterli bilgi sahibi olmasına rağmen, tüketiciyi bu konuda uyarmaksızın mal veya hizmetleri o fiyattan edinmeye davet etmek’ yasaklanmış bir haksız ticari uygulamadır.“
MEVZUATA UYMAYAN İPTALE PARA CEZASI
Söz konusu indirimli satış uygulamaları ve sipariş iptalleri ile ilgili gerekli mevzuat hükümlerine uymayan firmalara para cezası uygulanacağı bildirilerek, “Söz konusu indirimli satış uygulamaları ve sipariş iptalleri ile ilgili mevzuat hükümlerine uymayan firmalara karşı Bakanlığımız Reklam Kurulu, tüketicilerin ekonomik menfaatlerinin korunması açısından gerekli incelemeleri yapmaktadır. Buna göre, aykırı davranan firmalara reklamın yayınlandığı mecraya göre 8 bin 546 lira ile 341 bin 921 lira arasında değişen miktarlarda para cezası uygulanmaktadır” denildi.
