Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE) verilerini kamuoyuyla paylaştı. Türkiye’de yaşlı nüfus hızla artarken, yaşlı bireylerin topluma katılımı ve yaşam kaliteleriyle ilgili kapsamlı bir tablo ortaya kondu.
Yaşlı Nüfus Yüzde 20 Arttı, Oran Yüzde 10,6’ya Yükseldi
2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 olan 65 yaş ve üzeri nüfus, 2024 yılında yüzde 20,7 artarak 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı. Yaşlıların toplam nüfusa oranı ise yüzde 9,1’den yüzde 10,6’ya çıktı. TÜİK projeksiyonlarına göre bu oran 2100 yılında yüzde 33,6’ya kadar çıkacak.
Aktif Yaşlanma Endeksi Nedir?
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) katkılarıyla geliştirilen AYE; yaşlı bireylerin istihdam, toplumsal katılım, sağlıklı ve bağımsız yaşam ile aktif yaşlanma için kapasite ve çevresel elverişlilik açısından etkinliğini ölçüyor. 0 ila 100 aralığında hesaplanan endeks değerinin yüksek olması, yaşlı bireylerin yaşamda daha aktif rol aldığına işaret ediyor.
Türkiye’nin AYE Değeri AB Ortalamasının Altında Kaldı
Türkiye’nin genel AYE değeri 2023 yılında 28,7 iken, 2024’te 29,7’ye yükseldi. Ancak bu değer, 2018’de Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan 36,8’in altında kaldı. Türkiye, genel endeks değeriyle sadece birkaç AB ülkesini geride bırakabildi.
Bölgesel Değerlendirme: Zirvede Doğu Karadeniz, Dipte Güneydoğu Anadolu
2024 verilerine göre AYE endeksi en yüksek bölge 33,3 puanla Doğu Karadeniz olurken, onu Batı Marmara (31,9) ve Kuzeydoğu Anadolu (30,8) takip etti. En düşük endeks değeri ise 26,9 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ölçüldü.
Kadınlar Aktif Yaşlanmada Geri Planda
Cinsiyete göre bakıldığında erkeklerin AYE değeri 34,5, kadınlarınki ise 25,3 olarak açıklandı. Kadınlar, tüm bileşenlerde erkeklerin gerisinde kaldı. En yüksek fark ise Doğu Karadeniz ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde görüldü.
İstihdamda Doğu Karadeniz Önde
İstihdam bileşeni 2024 yılında 27,6 olarak kaydedildi. En yüksek endeks 42,2 ile yine Doğu Karadeniz’de görülürken, en düşük değer 22,3 ile Batı Anadolu Bölgesi’nde kaydedildi. Erkeklerin istihdam endeksi 40,4, kadınlarınki 15,5 oldu.
Topluma Katılımda İstanbul Zirvede, Doğu Karadeniz Sonda
Topluma katılım bileşeni endeks değeri 12,5 olarak hesaplandı. İstanbul 17,0 puanla ilk sırada yer alırken, Doğu Karadeniz 9,2 puanla son sırada yer aldı. Kadınların topluma katılım düzeyinin erkeklerden yüksek olması dikkat çekti.
Sağlıklı ve Güvenli Yaşamda Ege Bölgesi Önde
2024 yılı için bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam endeksi 65,0 olarak belirlendi. Ege Bölgesi 68,1 ile bu alanda lider olurken, Güneydoğu Anadolu 59,1 puanla son sırada yer aldı. Cinsiyet farkı burada da göze çarptı: Erkekler 67,0, kadınlar 63,6 puan aldı.
Yaşlıların Kapasite ve Ortam Endeksi: En İyi Bölge Doğu Marmara
Aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam endeks değeri Türkiye genelinde 46,1 oldu. Doğu Marmara 51,1 puanla en iyi bölge olurken, Güneydoğu Anadolu 38,9 puanla son sırada yer aldı. Kadınların bu alandaki endeks değeri 44,2, erkeklerin 48,4 olarak ölçüldü.
