Men dakka dukka anlamı, çalma kapımı çalarlar kapımıdır. Kültürümüze Arapça’dan giren bu deyim, kişilerin yaptıkları her şeyin kendilerine döneceğini ifade eder. Bu nedenle iyilik yapanın iyilikler bulacağı, kötülük yapanların ise kötülüklerle karşılaşacağı düşüncesi kültürümüzde yer edinmiştir.
Hem iyiliğin, hem de kötülüğün karşılıksız kalmayacağını belirten bu atasözünde ‘’Men’’ kelimesi kim kelimesini; ‘’Dakka’’ kelimesi ‘’kapıyı çalmak’’ kelimesini; ‘’Dukka’’ kelimesi de kapının çalınması kelimesini karşılar. Bu ifadenin tamamı dilimize ‘’Kim kapıyı çalarsa, onun da kapısı çalınır’’ şeklinde çevrilebilir. Yani bu ifade, kültürümüzdeki ‘’eden bulur’’ ‘’ne ekersen onu biçersin’’ atasözleri ile eş anlamlıdır.
Men Dakka Dukka Atasözü Mü Deyim Mi?
Men dakka dukka ifadesinin atasözü mü yoksa deyim mi olduğu, bu ifadeyle ilgili en merak edilen konular arasında yer alır. Bu noktada bu ifadenin kültürel geçmişi incelendiğinde, atasözü olduğu anlaşılabilmektedir.
Atasözlerinin nesilden nesile aktarılan, hayat hakkında öğüt veren ve kadim sözler olduğu açıktır. Bu noktada men dakka dukka ifadesi de uzun yıllardır kültürümüzde bulunması ve verdiği dikkat çekici öğüt ile atasözü klasmanına girer.
Ayrıca atasözlerinin en büyük özellikleri arasında nesilden nesile aktarılmak vardır. Bu noktada men dakka dukka, Osmanlı zamanından beri dilimizde kullanılan bir ifade olarak öne çıkar. Köken olarak Arapça olan bu ifade, Osmanlı zamanından dilimize bir öbek halinde aktarılmış bir atasözüdür.
Bunun yanında men dakka dukka ifadesinin deyim olmayacağına da kanıt vermek gerekir. Bu kanıtların en başında, deyimlerin içlerinde mecaz ifadeler taşıması gelmektedir. Men dakka dukka cümlesi, anlam olarak mecazi bir ifade taşımaz ve kesin hüküm verir. Bu nedenle bu ifadenin atasözü olduğu kesin olarak anlaşılmaktadır.
Men Dakka Dukka Hangi Durumlarda Kullanılır?
Günümüzde hayatın her alanında önümüze çıkabilen men dakka dukka atasözü, bizlere iyi veya kötü her şeyin bir karşılığı olduğunu, Allah’ın adaletinin bulunduğunu ve terazinin birgün herkesi tartacağını hatırlatır. Bu noktada günlük hayatta bu atasözünün kullanıldığı durumlardan bazıları şöyledir:
- Hiçbir Şeyin Karşılıksız Kalmayacağını İfade Etmek İçin: Dünyada kim bir iyilik yaparsa mutlaka iyilik bulur; kim bir kötülük yaparsa da hayatın bir noktasında mutlaka kötülükle karşılaşır. Bu noktada men dakka dukka atasözü, bu durumu açıklamak için kullanılabilir.
- Allah’ın Adaletini Açıklamak İçin: Allah, yapılan iyiliklerden ve kötülüklerden haberdardır. Bu noktada bireylerin yaptıkları iyiliklere karşı dünyada iyilik verirken, kötülüklere karşı da bireylere musibet vermektedir.
- Kötü Bir İnsanın Musibete Uğradığı Zamanlar: Bu atasözünün en çok kullanıldığı durumların başında kötü bir insanın başına gelen musibetleri nitelemek gelmektedir.
Men Dakka Dukka Sözü Hangi Dilde Ortaya Çıkmıştır?
Men dakka dukka sözünün ait olduğu dil aslen Arapçadır. Özellikle Türk-İslam devleti anlayışına hakim olan atalarımızın Arap coğrafyasıyla kurmuş olduğu yakın ilişkilerin bir sonucu olan dil zenginleşmesi, atasözlerinde de kendisini belli etmiştir.
Özellikle Arap coğrafyasında Allah’ın adalet anlayışını anlatan bu atasözü, zaman içinde İslam dünyasında hızla yaygınlaşmıştır. Osmanlı zamanında da kullanılmaya başlayan bu atasözü, ahlaki dersleri ve olaylara bakış açısıyla günümüzde de kullanılmaya devam etmiştir.
