Bir tarafta emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesini bekleyen milyonlar diğer yandan normal şartlarda emekliliğe gün sayan 100 binler. Hepsinin ortak isteği daha yüksek emekli maaşı alabilmek. Normal şartlarda emekliliği gelenler ve emeklilik için gün sayanlar ‘başvuruyu şimdi mi yapsam, yoksa ocak ayını mı beklesem?’ diye soruyor. Peki daha fazla emekli maaşı almak için 2023 yılı beklenmeli mi yoksa 2022 yılı bitmeden mi başvuru yapılmalı? İşte yüksek emekli maaşı için merak edilen o sorunun detayları…
OCAK VE TEMMUZDA YÜZDE 78.61 Emeklilik dilekçesini yılbaşından (31 Aralık 2022) önce mi yoksa sonra mı vermenin daha avantajlı olduğunun tespiti için 2022 yılında emekli aylıklarına yapılan kümülatif zam oranı ile 2022 yılı güncelleme katsayısının (2002 yılı TÜFE artış oranı+ülke büyümesinin yüzde 30’u) mukayese edilmesi gerekiyor. Bu mukayese sonucunda 2022 yılında emekli aylıklarına yapılan zam oranının, 2022 yılı güncelleme katsayısından fazla çıkması halinde, emeklilik talebinin 31 Aralık 2022’den önce, az çıkması halinde ise emeklilik talebinin 2023 yılında yapılması avantaj sağlıyor. Emekli aylıklarına bu yıl ocakta yüzde 25.47, temmuzda ise yüzde 42.35 oranında zam yapılmıştı. Yani kümülatif artış yüzde 78.61.
2022 SONU TAHMİNİ DÜŞÜYOR 2022 yılsonu enflasyon oranı (TÜFE) 3 Ocak 2023’te, büyüme oranları ise 2023 Mart ayının sonuna doğru açıklanacak. Yani henüz belli değil ama beklentiler var. Tüketici enflasyonu ekim itibarıyla yıllık yüzde 85.51 oldu. Orta Vadeli Program’da (OVP) yılsonu beklentisi yüzde 65. Merkez Bankası da son enflasyon raporunda yılsonu enflasyon tahminini yüzde 65.2 olarak belirlemişti. 2022 büyüme beklentisi ise yüzde 5-6 seviyesinde.
OCAK ZAMMI DA EKLENECEK SSK’lı ve Bağkur’lu sigortalılardan emeklilik dilekçesini 31 Aralık önce verenlerin aylıkları hesaplanırken, emekli aylıkları 31 Aralık 2021 itibarıyla hesaplanacak, hesaplanan emekli aylığına bu yılın ocak ve temmuz aylarında yapılan zamlar eklenecek. Yılbaşına kadar dilekçe verip maaş bağlatan yeni emekliler, Ocak 2023’te tüm emeklilere yapılacak zamdan da yararlanacak. Son 2 ayda aylık enflasyon yüzde 3 civarı artarsa yılbaşı zammı yüzde 16-20 arasında değişebilecek. Bir başka deyişle; aralıkta emekli olanlar yüzde 78.61 enflasyon zammına ek yüzde 20 civarı ocak zammını da maaşına ekletmiş olacak. Bunu yüzde 100’lük bir maaş artışı gibi düşünebiliriz.
31 ARALIK ÖNCESİ AVANTAJLI Emeklilik başvurusunu 1 Ocak’tan sonra verenlerde ise emekli aylığı hesabı yapılırken (güncelleme katsayısı belirlenirken), 2022 yılı enflasyonunun yüzde 100’ü ile 2022 yılı büyümesinin (milli gelir artışı) yüzde 30’u dikkate alınacak. Büyümenin yüzde 5 olacağı varsayımıyla güncelleme katsayısı, yüzde 65 enflasyona göre yüzde 66.5 olarak ortaya çıkacak. Enflasyon yüksek çıkarsa bu oran artacak ama 2022’nin tamamında verilen kümülatif yüzde 78.61’lık zammı aşması zor gibi. Üstelik bu yıl emekli olanlar daha önce belirttiğimiz gibi ocakta yüzde 16-20 arası da zam alacak.
KIDEM TAZMİNATI HESABINA DİKKAT! TAVAN TUTAR ÖNEMLİKafaları karıştıran hesap ise kıdemde ortaya çıkıyor. Uzun yıllar aynı işyerinde çalışanların alacağı kıdem tazminatı ocak ve temmuz olmak üzere her 6 ayda bir asgari ücrete ve memur maaş katsayısına göre yükseliyor. Taban tutarı asgari ücretin brütü (şu anda 6 bin 471 lira), tavanını (şu anda 15 bin 371 lira) memur maaşı belirliyor. Yemek, yol parası dahil giydirilmiş brüt ücreti 15 bin 371 lira ve altında olanlar, çalıştıkları her yıl için brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı alabiliyor. Brüt ücreti bu tutarı aşanlar ise emeklilik dilekçesini 31 Aralık’tan önce verdiklerinde, her yıl için 15 bin 371 lira tutarında kıdem tazminatı alabilecekler.u0026nbsp;
ARADAKİ FARKA DEĞER Mİ? Söz konusu kişi emeklilik dilekçesini gelecek yıl verirse, ocak ayında kıdem tazminatı tavanı yükseleceğinden daha yüksek kıdem tazminatı alacak. Buradaki artışın da yüzde 20 civarında olacağı kabul edilirse kıdemde her yıl için 3 bin liralık bir artış söz konusu olacak. 20 yıl aynı yerde çalışanlar açısından bu 60 bin liralık fark anlamına gelir. Ama aynı işyerinde sadece 4 yıl çalışılıyorsa 12 bin liralık bir fark, emekli maaşındaki fark dikkate alınırsa önemsiz kalabilir. Çünkü ocaktaki maaş zammıyla cebe girmeyen bu fark 8-9 ayda kapatılabilir. O nedenle kıdemden gelecek paranın ocak ayını beklemeye değip değmeyeceğine siz karar verin. EYT’liler mecburen yasanın çıktığı tarihi takip edecek. Bu da 2023 olacak.u0026nbsp;
MEMURLARDA DURUM Memurların dilekçe hesabı SSK ve Bağkurlu sigortalılardan farklı. Memurlar maaşlarını her ayın 15’inde alıyorlar. Bu nedenle 16 Aralık 2022’den itibaren emeklilik dilekçesi veren memurlara 15 Ocak 2023 tarihinden geçerli emekli aylığı bağlanıyor. Bu da 15 Ocak 2023’te memur maaş katsayılarına göre emekli aylığı bağlanacağı anlamına geliyor.
Fakat bu sene artırılan ek göstergeler 15 Ocak 2023’te geçerli olacağından, memurların ek göstergeden kaynaklanan emekli ikramiyesi artışından yararlanabilmesi için emeklilik dilekçelerini 15 Ocak 2023’ten sonra vermelerinde yarar var. Çünkü emekli olacak memurların emekli ikramiyesi açısından ek gösterge artışından yararlanabilmesi için 15 Ocak 2023’te görevde olması gerekiyor.
