Yasalar, sosyal güvenlikte kadınlara özel imkanlar sağlıyor. Bunlardan biri de hem anne-baba hem de eş üzerinden bağlanan maaşlar. Öncelikle vefat eden eşin hangi sigorta türüne (SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı) bağlı çalıştığına bakılmadan geride kalan kadın eşe maaş bağlanıyor. Bu maaşın bağlanabilmesi için memur ya da BAĞ-KUR’lu sigortalı eşin Ekim 2008’den sonra vefatı halinde en az 1800 gün prim ödemiş olması gerekiyor. Ekim 2008’den sonra vefat eden sigortalının SSK’lı olması halinde, 5 yıldan beri sigortası bulunması ve en az 900 gün prim ödemiş olması şartı aranıyor. BAĞ-KUR’lu sigortalının Ekim 2008’den önce vefatı halinde 1800 gün prim ödemiş olması yeterli bulunuyor.
u003cbu003eAynı anda 3 aylıku003c/bu003eu003cbu003eHEPSİ FARKLI STATÜDE OLMALIu003c/bu003eKadının kendi sigortalılığı nedeniyle emekli maaşı alıyor olması dul maaşına engel değil. Çift maaşta iki önemli ayrıntı var. İlki; ister eş olsun ister anne ve baba, vefat eden sigortalı kişilerin 1 Ekim 2008’den önce mi sonra mı vefat ettiği. Diğeri de sigorta statüleri yani SSK’lı mı BAĞ-KUR’lu mu Emekli Sandığı’na mı tabi olup olmadıkları. Kendi çalışmasından dolayı SSK emeklisi olarak maaş alırken, vefat eden BAĞ-KUR emeklisi kocasının ölümünden sonra dul aylığı alan kadın, Emekli Sandığı’ndan (memurluktan) emekli olmuş babasının vefatından sonra yetim aylığı da alabiliyor. Bu durumda üç maaş bağlanmış oluyor. Dikkat edilirse burada maaşlar ‘üç farklı sigorta sistemine göre’ bağlanıyor.
u003cbu003eEVLİLİK HALİNDE KESİLİR BOŞANIRSA TEKRAR BAĞLANIRu003c/bu003eAnne veya babasını kaybeden kız çocuğu, evlenene veya sigortalı işe girene kadar yaşı ne olursa olsun ömür boyu yetim aylığı alır. Kız çocuğu evlenirse ya da bir işe girerse aylık kesilir. Boşandığında ya da işten ayrıldığında aylık yeniden bağlanır. Memur veya memur emeklisi olan kıza Emekli Sandığı yetim aylığı bağlamaz. Vefat eden eş SSK veya BAĞ-KUR’lu ise dul emekli eş, maaşın yüzde 50’sini, eş Emekli Sandığı’na tabi ise maaşın yüzde 75’ini alır.
u003cbu003eHİÇBİR GÜVENCESİ YOKSAu003c/bu003eTürkiye’de 84 milyonluk nüfusun, 8,2 milyonu 65 yaş ve üzeri vatandaşlardan oluşuyor. Bunun yüzde 56’sı kadın. Hiçbir sosyal güvencesi, kimsesi bulunmayan ve aylık geliri düşük olan kadınlara, devlet tarafından ‘65 yaş aylığı’ adı altında maaş bağlanıyor. Bu tutar da 1.084 lira. 65 yaş aylığından faydalanabilmek için 3 şart bulunuyor. Bunlar; yaş, gelir ve sosyal güvence. Yani 65 yaş dolmuş olacak, sosyal güvence (maaş, nafaka gibi) bulunmayacak. Bu yıl için hanedeki kişi başına gelir ise 1.416 liranın altında olacak. Maaşlar; doğum tarihinin son rakamı 0-5 arası olanlara ayın 5’inde, 1-6 arası olanlara ayın 6’sında, 2-7 arasında olanlara ayın 7’sinde, 3-8 olanlara ayın 8’inde ve 4-9 arası olanlara da 9’unda ödeniyor. Başvuru ikamet edilen ildeki Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne şahsen yapılabiliyor.
u003cbu003eTARİHLER BELİRLEYİCİ OLUYORu003c/bu003eKadınlara, anne ve babanın vefat tarihlerine ve bağlı oldukları sigorta türüne göre de aylık bağlanıyor. Burada üç önemli tarih var:
u003cbu003eVEFATLARDAN BİRİ 1 EKİM 2008 ÖNCESİu003c/bu003eİkisi SSK’lı ise yüksek olan tam, düşük olan yarım ödenir. İkisi de Bağkur’lu ise yüksek olanın tamamı düşük olanın yarısı bağlanır. İkisi memur ise tercih edilen aylık bağlanır. Anne ve babanın sigortalılık statüsü farklı ise iki maaşın ikisi de tam ödenir.
u003cbu003eİKİ VEFAT DA 1 EKİM 2008 ÖNCESİu003c/bu003eAnne ve babanın sigortalılık statüsü farklı ise iki maaşın ikisi de tam ödenir. İkisi de SSK’lı ise yüksek olan tam, düşük olan yarım bağlanır. İkisi de Bağkur’lu ise tek maaş ödenir. İkisi de devlet memuru ise ve memurluk 1 Ekim 2008’den önce başladıysa, tercih edilen aylık tam bağlanır.
u003cbu003eANNE VE BABANIN VEFATININ 30 EYLÜL 2008 SONRASI OLMASI HALİNDEu003c/bu003eHer ikisi de SSK’lı ise yüksek aylığın tamamı, düşük aylığın da yarısı bağlanır. Her ikisi BAĞ-KUR’lu ise yüksek aylığın tamamı, düşük aylığın yarısı ödenir. Her ikisi Emekli Sandığı’na tabi ise yüksek olan maaş bağlanır. Her ikisi de 1 Ekim 2008’den önce memur olan eski memursa, yüksek olan maaş verilir. Her ikisi de 1 Ekim 2008’den sonra memur olmuşsa yükseğin tamamı, düşük olanın ise yarısı bağlanır. Anne, babadan biri BAĞ-KUR ya da SSK’lı, diğeri Emekli Sandığı’na tabi ise yetim iki maaşı tam alır.Kaynak: Posta
