Bilimsel olarak zeka, yalnızca birkaç problemi çözebilmekten ibaret değil. Günlük yaşamda kendini gösteren bu zeka belirtileri, aslında ortak noktalara sahip. İşte en zeki insanların farkında olmadan sahip olduğu o özellikler…
BİRÇOK ORTAMA UYUM SAĞLAYABİLİRLER
Zeki insanların esnek olduğunu ve farklı ortamlarda başarılı olabilmeleri, en iyi örneklerden biri. Genellikle zor şartların üstesinden gelebilmeyi sağlayan bu özellik sayesinde "karmaşıklıklar veya üzerlerine getirilen kısıtlamalar ne olursa olsun ne yapılabileceğini göstererek" uyum sağlarlar.
Psikolojik araştırmalar da bu fikri destekliyor. Zeka, çevrenizle daha etkili bir şekilde baş edebilmek için kendi davranışlarınızı değiştirebilmenize veya içinde bulunduğunuz ortamda değişiklik yapabilmenize bağlıdır.
BİR ŞEYLERİ "BİLMEDİKLERİNİ" KABUL EDEBİLİYORLAR
En zeki insanlar, belirli bir kavrama aşina olmadıklarında bunu kabul edebilirler. Zeki insanlar söylemekten korkmazlar: 'Bilmiyorum'. Burada bilmemek, sorun değildir, çünkü "bilmiyorum" cümlesi, aynı zamanda bir şeyleri öğrenmeye de açık olduğunu gösteriyor.
Bu gözlem, Justin Kruger ve David Dunning tarafından yapılan klasik bir çalışmayla destekleniyor. Bu çalışmaya göre, ne kadar az zeki olursanız, bilişsel yeteneklerinizi o kadar fazla abartırsınız.
Örneğin bir deneyde, LSAT'den uyarlanan bir testte en düşük çeyrekte puan alan öğrenciler, doğru cevapladıkları soru sayısını neredeyse %50 oranında fazla tahmin ettiler. Bu arada, en üst çeyrekte puan alanlar, kaç soruyu doğru cevapladıklarını biraz hafife aldılar.
DOYUMSUZ BİR MERAK DUYGUSU
Albert Einstein en zeki insanlar sıralamasında hep en üstte yer alan, insanlık tarihinin de en bilinen ismi. Bu konuda kurduğu "Özel bir yeteneğim yok, yalnızca tutkulu bir meraklıyım" cümlesi ise aslında zekasının ardındaki gerçeği de ortaya koyuyor. Bu yüzden yeni şeyler deneyimleyerek sürekli merak duygularını giderme çabası, zeki insanların ortak özellikleri arasında bulunuyor.
2016'da Bireysel Farklılıklar Dergisi'nde yayınlanan araştırma, çocuklukta zeka ile yetişkinlikte deneyime açıklık (entelektüel merakı da kapsayan) arasında bir bağlantı olduğunu öne sürüyor. Bilim insanları, 50 yıl boyunca Birleşik Krallık'ta doğan binlerce insanı takip etti ve IQ testinde daha yüksek puan alan 11 yaşındaki kişilerin 50 yaşında deneyime daha açık olduklarını öğrendi.
BOL BOL OKUYORLAR
Çok meraklı oldukları için akıllı insanlar aynı zamanda açgözlü okuyucular olmaya da eğilimlidirler. Aslında dünyanın en başarılı insanlarının çoğu (aralarında Bill Gates ve Oprah da var) kendilerini okuyarak eğittiklerini söylüyor. Şu an ellerinde olan her şeyi fazla "okumaya" bağlı olarak değerlendiren bu insanlar, yaşayamadıkları deneyimleri kitaplar aracılığıyla elde ediyorlar.
AÇIK FİKİRLİDİRLER
Akıllı insanlar kendilerini yeni fikirlere veya fırsatlara kapatmazlar. Zeki insanların "diğer görüşleri değer ve açık görüşlülükle kabul etmeye ve dikkate almaya istekli ve alternatif çözümlere açık" olduğu ortak noktalar arasında kabul ediliyor.
Psikologlar açık fikirli kişilerin (alternatif bakış açıları arayan ve kanıtları adil bir şekilde değerlendirenlerin) SAT ve zeka testlerinde daha yüksek puan alma eğiliminde olduğunu söylüyor. Aynı zamanda akıllı insanlar hangi fikirleri ve bakış açılarını benimsediklerine dikkat ederler.
YALNIZ KALMAYI SEVİYORLAR
Genellikle yüksek düzeyde zeki insanların "çok bireyci" olma eğiliminde olduğuna dikkat çekiliyor. 2016'da British Journal of Psychology'de yayınlanan bir araştırma, daha akıllı insanların çoğu insana kıyasla daha az tatmin olma eğiliminde olduğunu öne sürüyor.
OTOKONTROLLERİ YÜKSEKTİR
Yüksek zekaya sahip insanların "planlayarak, hedefleri netleştirerek, alternatif stratejiler keşfederek ve başlamadan önce sonuçları değerlendirerek" dürtüselliğin üstesinden gelebilecekleri belirtiliyor.
Bilim insanları kendini kontrol edebilme yetisi ve zeka arasında bir bağlantı buldular. Psychological Science dergisinde yayınlanan bir 2009 araştırmasında, katılımcılar iki mali ödül arasında seçim yapmak zorunda kaldı: Hızlı ama az bir ödeme veya daha sonraki bir tarihte daha büyük bir ödeme. Sonuçlar, daha sonraki bir tarihte daha büyük ödemeyi seçen katılımcıların (yani öz kontrolü daha fazla olanların) genellikle zeka testlerinde daha yüksek puanlar aldığını gösterdi.
Bu çalışmanın arkasındaki araştırmacılar, beynin bir bölgesinin (ön prefrontal korteks) insanların zorlu sorunları çözmelerine ve hedeflere doğru çalışırken öz kontrol göstermelerine yardımcı olmada rol oynayabileceğini söylüyor.
MİZAH YETENEKLERİ GELİŞMİŞTİR
Zeki insanların harika bir mizah anlayışına sahip olma eğiliminde olması, dikkat çekilen bir diğer konu. 2011 yılında New Mexico Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, daha komik karikatür başlıkları yazan kişilerin sözel zeka ölçümlerinde daha yüksek puanlar aldığını ortaya çıkardı.
Başka bir New Mexico Üniversitesi araştırması, profesyonel komedyenlerin sözel zeka ölçümlerinde ortalamanın üzerinde puan aldığını ortaya çıkardı.
BAŞKALARININ DENEYİMLERİNE KARŞI ANLAYIŞLIDIR
Zekası yüksek olan kişilerin diğer insanların düşündükleri, hissettikleri ile ilgili empatik yeteneklerinin daha yüksek olduğunu, onları daha iyi anlayabildiği biliniyor.
Bazı psikologlar, başkalarının ihtiyaçlarına ve duygularına uyum sağlama ve bu ihtiyaçlara duyarlı bir şekilde hareket etme anlamına gelen empatinin veya duygusal zekanın önemine değiniyor. Duygusal açıdan zeki bireyler genellikle yeni insanlarla konuşmak ve onlar hakkında daha fazla şey öğrenmekle çok ilgilenirler.
SINIRLARIN DIŞINDA DÜŞÜNME GÜCÜNE SAHİPLER
Zeki insanlar, alışılmışın dışında çözüm yöntemleri önerebilirler. New York Üniversitesi'nin Stern İşletme Okulu'nda klinik pazarlama profesörü olan Scott Galloway, daha önce Business Insider'a başarılı insanların her zaman şu soruyu sorduğunu belirtiyor: "Ya bunu bu şekilde yapsaydık?"
