Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi olan Zübeyde Hanım, Türk kadınının gücünü ve fedakarlığını simgeleyen bir figürdür. Karaman’dan Rumeli’ye göç eden Yörük Türkmenlerinden bir aileye mensup olan Zübeyde Hanım, 1857’de Selanik yakınlarında doğdu.

ZÜBEYDE HANIM'IN YAŞAMI

Çocukluk yıllarını çiftlikte geçiren ve sınırlı eğitim imkanlarına rağmen okuma yazmayı öğrenen Zübeyde Hanım, genç yaşta Ali Rıza Efendi ile evlendi. Zübeyde Hanım, altı çocuğundan dördünü genç yaşta kaybetti. Fatma, Ahmet ve Ömer'in difteri hastalığından, Naciye'nin ise 12 yaşında veremden yaşamını yitirmesiyle Zübeyde Hanım, zorlu bir yaşam mücadelesi verdi.

33 yaşında yalnız kalan Zübeyde Hanım, bir süre çocuklarıyla Langaza'da tarımla uğraşan üvey kardeşi Hüseyin Ağa'nın çiftliğinde yaşadı. Daha sonra reji memuru Ragıp Efendi ile evlendi.

ANNE-OĞUL ARASINDAKİ BAĞ

Ali Rıza Efendi'nin ölümünden sonra Zübeyde Hanım, oğlunun Şemsi Efendi Okulu'nda yarım kalan eğitimine devam etmesi için Mustafa'yı Selanik'e, halasının yanına gönderdi.

Selanik Mülkiye Rüştiyesinde eğitimine devam eden Mustafa, burayı terk edip annesine haber vermeden askeri ortaokul sınavına girdi. Sınavda başarılı olan Mustafa, annesini ikna ederek Selanik Askeri Rüştiyesinde sadece kendisinin değil ulusunun kaderini değiştirecek bir yola çıktı.

ZORLU YILLAR VE MİLLİ MÜCADELE

Balkan Savaşları sonrası Selanik'in Osmanlı sınırları dışında kalması üzerine Zübeyde Hanım, kızı Makbule ile birlikte İstanbul'a göç etti. Selanik'te kalan Ragıp Bey ise birkaç yıl sonra vefat etti.

Milli Mücadele yıllarında oğlu Mustafa Kemal'ın faaliyetlerini yakından takip eden Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının idama mahkum edilmesi haberiyle üzüntüsünden kısmi felç geçirdi.

Milli Mücadele döneminde İstanbul'da kalan annesi Zübeyde Hanım ile mektuplaşan Mustafa Kemal, 3 yıl ayrılığın ardından Kurtuluş Savaşı'nın sonlarına doğru annesini Ankara'ya getirmeye karar verdi. Mustafa Kemal, TBMM Başkanı ve Başkomutan iken Adapazarı'nda bir araya geldiği annesi Zübeyde Hanım ile Çankaya Köşkü'ne döndü.

SON GÜNLERİ

Zübeyde Hanım, sağlık sorunları nedeniyle 1922 yılında İzmir'e gönderildi. Burada Latife Hanım Köşkü'nde 14 Ocak 1923'te 66 yaşındayken yaşamını yitiren Zübeyde Hanım'ın cenazesi Karşıyaka'daki Ferik Osman Paşa Camisi avlusuna defnedildi.

ANMA TÖRENLERİ

Zübeyde Hanım, her 14 Ocak'ta hem resmi kurum temsilcileri hem de her yaştan vatandaşlar tarafından anılıyor. Bu yıl da İzmir'deki anıt mezarında düzenlenen törenlerle anılan Zübeyde Hanım için vatandaşlar karanfil bırakıp dua etti. Türk milletinin minnetini ifade ettiği bu törenlerde Zübeyde Hanım'ın fedakarlığı bir kez daha hatırlandı.