Başbuğ Anlamı Nedir?
Başbuğ kelimesi 'başkomutan' 'en büyük lider' ya da 'önder' anlamlarında kullanılır. Türklerin tarih sahnesine çıktığı andan itibaren onları bir araya getirip yönlendiren, liderlik yapan kişi olarak kabul edilir.
Başbuğ Adı Nereden Gelir?
Türk tarihinde en etkili siyasi ve askeri liderleri ve komutanları tanımlamak için kullanılan Başbuğ ismi, Türkiye'de özellikle Türk milliyetçiliği literatüründe kullanılan bir terimdir.
Tarihteki İlk Başbuğ Kimdir?
Türk töresinde, kağanlar aynı zamanda Tanrı'nın elçisi olarak adaleti ve dünya düzenini sağlamakla görevli kişilerdi. İçlerinde en başarılı olan kağanlar başbuğ olarak da tarihe geçmiştir.
Tarih sahnesindeki kabul edilen ilk başbuğ, Tanrıkut Mete'dir. Büyük Hun İmparatoru Mete Han, hükümdarlığı sırasında M.Ö. 209'da Türk Ordusunu kuran kişi olarak bilinir.
Mete Han ile tarih sahnesine çıkan bu teşkilatlanma modeli günümüze kadar uzanan yelpaze içerisinde hüküm süren diğer Türk devletleri ile süregelmiş, özellikle Göktürkler, Uygurlar, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde Türk Ordusu dünyanın sayılı ordularından birisi olmuştur.
Tarihte kronolojik olarak başbuğ olarak adlandırılanbaşka isimler de bulunmaktadır.
Hun Başbuğu olarak bilinen Balamir, Tanrıkut Mete’nin ise on beşinci göbekten torunu olarak bilinir. Hunlar onun idaresinde birçok zafer elde etmiştir.
Diğer başbuğ olarak İlteriş namıyla bilinen Kutluk Kağan örnek verilir. Kutluk, Çin'e isyan bayrağını açarak 2. Göktürk Kağanlığı'nı kurmuştur.
Tarihteki başbuğlardan sonuncusu ise Selçuk Bey olmuştur. Türkler için yol gösterici ve büyük bir Başbuğ olan Selçuk Bey, oğlu Mikâil Yabgu’yu yitirmiş ardından Çağrı ile Tuğrul’u yanına alarak onları yetiştirmiştir. Böylelikle Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun kurulup tarihe kazandırılmasına öncü olmuştur.
İlerleyen yıllarda birçok başbuğlar yetişti. Anadolu Selçuklu'da; Süleyman Şah’lar, Kılıçarslan’lar, Rükneddin Mesud, Gıyaseddin Keyhüsrev, İzzettin Keykavus ve Alaeddin Keykubadlar, Osmanlı Devleti'nde; Ertuğrul, Osman ve Orhan Gaziler, Sultan Murad’lar, Bayezid Han’lar, Mehmed Han’lar Selim ve Süleyman’lar başbuğ olarak 3 kıtaya hakim oldular.
Türk Ordusu’nun genç paşası İsmail Enver Paşa'da başbuğ seçilir. Tarih içinde yöneticilerin değişmesi ve Cumhuriyetin kurulması ile beraber İstiklâl Kahramanı Mustafa Kemal Paşa’da başbuğ olarak anılır.
1967’teki CKMP Kongresi’nde, milliyetçiliğin geleceği olarak görülen Alparslan Türkeş, Türk milliyetçileri tarafından başbuğ olarak nitelendirilmiştir.
