Geçen yıl cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak 5,93 milyar dolar ihracata imza atan maden sektörü bu yıl da yeni rekora imza atmaya hazırlanırken, Türkiye’nin Nadir Toprak Elementleri (NTE) dünyanın ilgisini çekmeye devam ediyor. Edinilen bilgilere göre; dünyanın en büyük ikinci NTE rezervinin tespit edildiği Eskişehir’in Beylikova ilçesindeki bölge, NTE’leri işleme konusunda ilk sırada gelen Çin’in radarına takıldı.
Çin’in madenlerle ilgili devlet iştiraklerinden biri, Türkiye ile temasa geçerek Beylikova’daki NTE’leri ham madde olarak ithal etmek istedi. Türkiye’den ham madde alımı için olumsuz cevap alan Çinli kurum, ikinci bir teklifle geldi. Çinli yetkililer, bu defa ‘Türkiye’de NTE’leri işleyecek teknoloji olmadığını belirterek, Türkiye ile ortaklık kurup bu teknolojiyi getirmek istediklerini’ aktardı. Çin firması ile Türk yetkililerin ortaklık konusundaki görüşmelerinin devam ettiği öğrenildi.
700 milyon tona yakın rezerv
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) tarafından üyelerine yönelik düzenlenen Sektörel İstişare Toplantılarının ikincisi Bursa’nın ardından Eskişehir’de düzenlendi. Eti Maden Kırka Boraks Tesislerinin de ziyaret edildiği organizasyonda İMİB Yönetim Kurulu Üyesi Metin Çekiç, Beylikova’daki son durumu anlattı.
Eskişehir’in Türkiye açısından önemli bir madencilik şehri olduğunu kaydeden Çekiç “Beylikova’daki hikâye, 1959’da başlamış ve bu araştırmalarda 384 bin ton toryum madeni bulunmuş. Daha sonraki araştırma süreçlerinin yanında toryumun yanı sıra barit, florit ve diğer NTE’ler tespit edilmiş. Hacettepe Üniversitesinin AR-GE birimi ile yapılan tespit çalışmaları, 2021’de tamamlanmış. Çin, 800 milyon ton rezerv ile dünyada 1’inci sıradayken, Beylikova’da bulunan rezerv, 694 milyon ton ile 2’nci sırada. Şu anda gelinen noktada Beylikova’da yıllık 1.200 ton kapasiteli bir pilot tesis kurma çalışması var. Tesis, endüstriyel hâle geldiğinde yıllık 570 bin ton kapasiteli olacak. Burada 70 bin ton Barit, 72 bin ton Florit ve bunların yanı sıra diğer NTE’ler ve toryum madeni ayrıştırılacak. Dünyadaki 17 nadir toprak elementinin 10’u Eskişehir’deki Beylikova ocağında mevcut. Bu elementler hibrit motorlardan cama, seramikten uçak alaşımına kadar onlarca alanda kullanılıyor. Hatta NASA’nın roketlerinde dahi nadir toprak elementleri kullanılıyor” dedi.
Rezervin çoğu Eskişehir'de
Ayrıca Beylikova’nın, dünyada nadir bulunan 17 toprak elementinin 10’una ev sahipliği yaptığı, bu elementlerin; Seryum, Lantan, Neodimyum, Prasedimyum, İtriyum, Skaniyum, Samaryum, Erbiyum, Promethium ve Dysprosium olduğu belirtildi.
