Osmanlı Devleti'nin 1878’de Rusya ile yapılan savaşı kaybetmesinin ardından yardım karşılığında İngiltere'ye kiralanan Kıbrıs, 1914'te İngiltere tarafından ilhak edildi. 1923’te Lozan Anlaşması ile kesin olarak İngiltere'ye bırakılması, Kıbrıslı Rumların "Enosis" yani Yunanistan’a bağlanma hayallerini yeniden doğurdu. Rumlar, 1821'den beri sürdürdükleri bu hayalleri, İngiltere yönetiminde Yunanistan'ın desteğiyle daha açık bir şekilde ifade etmeye başladılar.
EOKA ve Kanlı Eylemler
Kıbrıslı Rumlar, adanın tamamını diplomatik yollarla ele geçiremeyeceklerini anlayınca, 1 Nisan 1955’te "EOKA" adlı terör örgütünü kurdular. EOKA, 1958 sonuna kadar 400 Rum, 109 Türk ve 100 İngiliz’i öldürdü. 33 Türk köyü, örgütün faaliyetleri nedeniyle boşaltıldı.
Türk Mukavemet Teşkilatı: tmt
Saldırılara karşı Kıbrıslı Türkler, direniş teşkilatları oluşturarak karşılık verdiler ve 1958’de Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kuruldu.
Kanlı Noel ve Kumsal Katliamı
Kıbrıs'taki kaos, 20 Aralık 1963'te başlayan "Kanlı Noel" saldırılarıyla doruk noktasına ulaştı. EOKA'nın Lefkoşa’daki saldırılarında 364 kişi şehit oldu ve 25 bin kişi evlerinden edildi. 24 Aralık 1963'te yaşanan “Kumsal Katliamı”nda ("Banyo Katliamı" olarak da biliniyor) Türk Alayı doktoru Binbaşı Nihat İlhan'ın eşi ve çocukları banyo küvetinde öldürüldü.
Yunan Uçakları ile Bombardıman ve Türkiye'nin Müdahalesi
5 Ağustos 1964’te Yunan uçakları, Erenköy bölgesindeki Kıbrıs Türk halkını bombaladı. Türkiye, bu saldırılar üzerine sınırlı bir hava harekâtı başlatarak, toplu katliamı önledi. 8 Ağustos 1964’te düşürülen Türk pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Rum işkenceleri sonucu şehit oldu.
Türkiye'nin "GarantÖR" Hakkını Kullanması
20 Temmuz 1974’te Türkiye, garantör devlet olarak müdahale hakkını kullandı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Kıbrıs Barış Harekatı’nı başlattı. 22 Temmuz’da ateşkes sağlandı, ancak Yunanistan ve Rumların istekleri kabul etmemesi ve adadaki Türk halkına karşı katliam yapma ihtimalleri nedeniyle "Ayşe tatile çıksın" parolasıyla 14 Ağustos 1974’te "İkinci Kıbrıs Barış Harekatı" gerçekleştirilerek adaya barış ve huzur getirildi. Harekatta 498 Mehmetçik ve 786 Kıbrıslı mücahit şehit oldu.
Anadolu Ajansı'nın Önemli Rolü
Anadolu Ajansı, 20 Temmuz 1974'teki harekâtı anbean takip ederek dünyaya duyurdu. Ajans, harekâtın başladığını "Başbakan açıkladı: Kıbrıs'tayız" flaşıyla abonelerine iletti. Başbakan Bülent Ecevit ve Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan, harekâtın barış için olduğunu vurgulayarak, halkı bilgilendirdi.
