İslam’da sadaka, toplumsal dayanışmaya katkı sağlar ve daha mutlu bir toplum oluşmasına yardımcı olur. Bu noktada fıtır sadakası da, bu dayanışmaya bir katkı olarak ön plana çıkmaktadır. Ramazan ayında verilmesi gereken fıtır sadakasının önemi, ihtiyaç sahiplerinin Ramazan ayını daha iyi geçirmelerinden ve mal sahiplerinin de mallarından infak etmeye alışmalarından kaynaklanmaktadır.
Ramazan orucuyla birlikte Ramazan ayında yapılması gereken ibadetler arasında bulunan bu ibadetin Ramazan Bayramı öncesinde yerine getirilmesi gerekir. Paylaşma ve yardımlaşma zamanı olan Ramazan’da bu ibadetin yapılması, toplumsal bağların daha da kuvvetlenmesine katkı sunar.
Fıtır Sadakası Kimlere Verilir?
Fıtır sadakası, Ramazan ayına ulaşmanın şükrünü eda etmek ve ihtiyaç sahiplerine yardımcı olmak için verilen sadakalardır. Bu noktada bu sadakaların verilmesi gereken yerler belirlenerek en ihtiyaç sahibi bireylere bu sadakaların ulaşması sağlanmaya çalışılmıştır.
Ramazan ayına ulaşan ve fıtır sadakası vermekle yükümlü olan her bireyin bu sadakayı vermesi gerekirken, bu sadakanın kimlere verilmesi gerektiği ile ilgili de akıllarda sorular bulunmaktadır. Fıtır sadakası İslam alimlerine göre, kişinin bakmakla yükümlü olmadığı Müslümanlara verilmelidir. Fıtır sadakasında da zekatta olduğu gibi aynı kurallar geçerlidir ve zekatın kimlere verileceği sorusuna Tevbe Suresi 60. Ayette cevap verilmiştir. Bu ayet ise şöyledir: “Sadakalar (zekâtlar), Allah’tan bir farz olarak yalnızca fakirlere, yoksullara, zekât toplayanlara, kalpleri İslam’a ısındırılacak olanlara, kölelere, borçlulara, Allah yolunda olanlara ve yolda kalmışlara mahsustur.”
Bu noktada fıtır sadakası verilemeyecek kişiler şöyledir:
- Anne – Baba Dede
- Nine
- Çocuklar
- Torunlar
- Eş (karı/koca)
- Zenginler (nisap miktarı mala sahip olanlar)
- Gayrimüslimler
- Nafakası sana farz olan kişiler
Fıtır Sadakası Ne Zaman Verilmelidir?
Fıtır sadakası, Ramazan ayında yapılması gereken ibadetler arasında bulunur. Bu nedenle Ramazan ayı içerisinde bu sadakanın mutlaka verilmesi gerekmektedir. Bunun yanında bu sadaka, Ramazan ayına girmeden hemen önce de verilebilir. Bu sadakanın verilmesindeki ana amaç ihtiyaç sahiplerinin daha iyi bir Ramazan geçirmesi olduğunda erken verilen fıtır sadakaları ihtiyaç sahiplerinin Ramazanlarının mutlu geçmesini sağlayacaktır. Bununla beraber fıtır sadakası ne zaman verilmeli sorusuna da Peygamber Efendimiz (a.s.)’ın hayatına bakarak bazı cevaplar verilebilir.
Fıtır sadakasının en faziletli verilme zamanı bayram sabahı, bayrama gitmeden hemen öncedir. Bu konuya ilişki delil ise şudur: İbn Ömer (r.a.) şöyle demiştir: “Resûlullah (s.a.v) fıtır sadakasını, insanlar bayram namazına çıkmadan önce verilmesini emretti.” (Buhârî, Zekât 75)
Fıtır sadakalarını Ramazan ayı içinde verme fırsatı bulamayan bireylerin, bu görevi tamamlamak için ilk müsait vakitlerinde bu sadakayı sahiplerine ulaştırmaları gerekmektedir.
Fıtır Sadakası Miktarı Nasıl Belirlenir?
Fıtır sadakasının ölçüsü, genel olarak bir bireyin bir günlük yeme ve içme ihtiyacını karşılayacak kadar verilmesi gerekmektedir. Peygamber Efendimiz (a.s.) zamanında 2.5 – 3 kilo buğday, arpa, hurma veya üzüm verilmesini tavsiye etmiştir. Günümüzde de bu miktar kaba olarak bir kişinin bir günlük yeme-içme ihtiyacını karşılayacak kadar ücret olarak hesaplanması gerekir.
Ancak eski zamanlarda olduğu gibi günümüzde fıtır sadakası miktarı hesaplama hiçte zor değildir. Toplumsal araştırmalara ve ekonomik şartlara göre her sene Ramazan ayı öncesi Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından fıtır sadakası hesaplamaları yapılır ve o seneki sadaka miktarı açıklanır. Bu açıklamalara göre, hesaplama yapmadan sadakayı vermek mümkündür. Ancak yine de güzel olan davranış, maddi gücü yerinde olan bireylerin açıklanan bu sadaka miktarlarına uymadan ellerinden geldikleri kadar infak etmeleridir.
Fıtır Sadakasını Online Ödeme İle Verebilir Miyim?
Fıtır sadakasında önemli olan ihtiyaç sahiplerine yardımın ulaşması ve bu yardımların Ramazan ayında verilmiş olmasıdır. Bu noktada özellikle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yanında güvenilir olan insani yardım kuruluşlarına fıtır sadakasını online olarak göndermek de oldukça iyi bir çözüm olacaktır.
Bu kurumların ihtiyaç sahibi bölgelerde yapmış oldukları saha çalışmaları ile en ihtiyaç sahibi kimseler belirlenmekte ve listeler tutulmaktadır. Bu nedenle fıtır sadakası bağışı yapıldığı zaman bu bağışlar, eldeki listeye göre dağıtılarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmaktadır.
