Türkgün Kültür Sanat El Cezeri kimdir? İşte Robotların efendisi El Cezeri biyografisi ve eserleri

El Cezeri kimdir? İşte Robotların efendisi El Cezeri biyografisi ve eserleri

Hem robotik alanda hem de sibernetik alanda yaptığı çalışmalarla geçmişte ve bugün pek çok bilim insanına ilham kaynağı olan Cezeri kimdir? Türkiye'nin ilk uçan arasına da adını veren El Cezeri hakkında detaylar merak ediliyor.

Türkiye'nin ilk uçan arabası olan Cezeri, ilk uçuş testlerini başarı ile tamamlandı. Bu gelişmenin ardından El Cezeri hakkında detaylar merak edilmeye başlandı. Robotik biliminin babası olarak kabul edilir. "Cezeri" Teknoloji ve bilim alanında birçok yeni buluşta ve yeni üretilen araçlarda ismi yer alan bir mucit. Bu sebeple özellikle gençler ve bilimle ilgilenenlerde onu tanıma isteği uyandırdı. 

EL CEZERİ KİMDİR?

Cezeri, 1136 yılında Cizre'nin Tor mahallesinde doğmuştur. 1206 yılında Cizre, Şırnak'ta vefat etmiştir. Cezeri ismini ise yaşadığı şehir olan Cizre'den almıştır. Asıl adı İsmail Ebul İz Bin Rezzaz olarak bilinen mucit isim, El-Cezeri lakabıyla anılmaya başlanmıştır.

1136 yılında Cizre'nin Tor mahallesinde doğmuştur. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ve matrix ustası bilim insanı El-Cezeri 1206'da Cizre'de öldü. Lakabını yaşadığı şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi'nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı.Batı yazınında M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de, robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri'ye aittir

El Cezeri kimdir

Bir çalışmaya göre El-Cezeri bir zanaatkâr geleneğinin parçasıydı ve bu nedenle bir mucitten daha çok, cihazların teknolojisinden ziyade işçiliğine ilgi duyan, pratik bir mühendisdi ve makineleri genellikle teorik hesaplama yerine deneme yanılma yoluyla ortaya çıkardı. Otto Mayr'a göre kitapların tarzı modern anlamda "kendin yap" kitaplarına benziyor.

Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim insanı olan Cezeri'nin yaptığı otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını oluşturmaktadır. "Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap" (El Câmi-u'l Beyn'el İlmî ve El-Amelî'en Nâfi fî Sınâ'ati'l Hiyel, adlı eserinde ortaya koydu. 50'den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle gösterdiği bu kitapta Cezeri, tatbikata çevrilmeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında kalacağını söyler. Bu kitabın özgün kopyası günümüze kadar ulaşamadıysa da bazı kopyaları Kuzey Amerika ve Avrupa'daki bazı kütüphaneler ve müzelerde bulunmaktadır. Kendi tarafından yazılmış bir kaç icadını anlatan orijinal eserler ise dünyanın çeşitli yerlerinde bulunmaktadır. Günümüze ulaşmış en eski el yazması İstanbul'da bulunan Topkapı Sarayı'ndaki "Olağanüstü mekanik araçların bilgisi hakkında kitap" adlı eseridir. Diğer eserleri ise; Bodleian Kütüphanesi, Leiden Üniversitesi Kütüphanesi, Chester Beatty Kütüphanesi ve Avrupa'nın birkaç başka kütüphane ve müzesinde bulunmaktadır.

El Cezeri kimdir

Kısaca Kitab-ül Hiyel adıyla bilinen eseri altı bölümden oluşur. Birinci bölümde binkam (su saati) ile finkanların (kandilli su saati) saat-ı müsteviye ve saat-ı zamaniye olarak nasıl yapılacağı hakkında on şekil; ikinci bölümde çeşitli kap kacakların yapılışı hakkında on şekil, üçüncü bölümde hacamat ve abdestle ilgili ibrik ve tasların yapılması hakkında on şekil; dördüncü bölümde havuzlar ve fıskiyeler ile müzik otomatları hakkında on şekil; beşinci bölümde çok derin olmayan bir kuyudan veya akan bir nehirden suyu yükselten aletler hakkında 5 şekil; 6. bölümde birbirine benzemeyen muhtelif şekillerin yapılışı hakkında 5 şekil yer alır.

Teorik çalışmalardan çok pratik ve el yordamıyla deneysel çalışmalar yapan Cezeri'nin kullandığı bir başka yöntem de yapacağı cihazların önceden kâğıttan maketlerini inşa edip geometri kurallarından yararlanmaktı. İlk hesap makinesinden asırlar önce aynı sistemle çalışan benzer bir mekanizmayı, geliştirdiği saatte kullanan Cezeri, sadece otomatik sistemler kurmakla kalmamış, otomatik olarak çalışan sistemler arasında denge kurmayı da başarmıştı.

Cezeri, otomatik kontrollü makinelerin ilki sayılan Jacquard'ın otomatik dokuma tezgâhından 600 yıl önce değişik haznelerdeki suyun seviyesine göre ne zaman su dökeceğine, ne zaman meyve ve içecek sunacağına karar veren otomatik hizmetçiyi geliştirdi. Bazı makinelerinde hidro mekanik etkilerle denge kurma ve harekette bulunma sistemine yönelen Cezeri, bazılarında ise şamandıra ve palangalar arasında dişli çarklar kullanarak karşılıklı etkileme sistemini kurmaya çalıştı. Kendiliğinden çalışan otomatik sistemlerden sonra su gücü ve basınç etkisinden yararlanarak kendi kendine denge kuran ve ayarlama yapan dengeyi oluşturması, Cezeri'nin otomasyon konusundaki en önemli katkısıdır.Fizikçi ve mekanikçi El Cezeri'nin diğer bir eseri de Diyarbakır Ulu Camii'nin ünlü güneş saatidir.

El Cezeri Eserleri ve Kitapları
Kitab fi ma-'rifat al-Hiyal al-handasiyy, Kitab fi ma-'rifat al-Hiyal al-handasiyya) 1206 yılında bu eserini tamamlamıştır.
Kitâb-ül-Câmi Beyn-el-İlmi vel-Amel-in-Nâfî fî Sınâat-il-Hiyel,, El Câmi-u'l Beyn'el İlmî El-Amelî'en Nâfi fî Sınâ'ati'l Hiyel) "Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar"

Yorumlar
* Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım *
Türkgün Gündem Trablus’ta güvenlik alarmı! Büyükelçilikten Türk vatandaşlarına kritik uyarı

Trablus’ta güvenlik alarmı! Büyükelçilikten Türk vatandaşlarına kritik uyarı

Libya’nın başkenti Trablus’ta artan güvenlik endişeleri nedeniyle Türkiye’nin Trablus Büyükelçiliği, Türk vatandaşlarını evlerinden çıkmamaları konusunda uyardı. Acil durumlar için ise iletişim numarası paylaşıldı.

KAYNAK: DHA

Türkiye’nin Trablus Büyükelçiliği, Milli Birlik Hükümeti İçişleri Bakanlığı tarafından tüm vatandaşların evlerinde kalmaları uyarısını hatırlatarak, tüm Türk vatandaşların bu uyarıya riayet etmesini istedi.

Büyükelçilikten yapılan yazılı açıklamada, "Değerli vatandaşlarımız, Trablus ve çevresinde yaşanan son gelişmeler bağlamında Milli Birlik Hükümeti İçişleri Bakanlığı tarafından tüm vatandaşların evlerinde kalmaları uyarısında bulunulmuştur. Tüm vatandaşlarımızın bu uyarıya riayet etmesi önemle istirham olunur" denildi.

Acil durumlar halinde ise vatandaşların +218 92-1429923 irtibat numarasından, konsolosluk çağrı merkezine ulaşılabilecekleri belirtildi. 

Yorumlar
* Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım *