TOLGA POLAT / TÜRKGÜN
İnsan sağlığını hiçe sayan hainler, köftede tek tırnaklı eti, lahmacunda taşlık, sumakta boya, baharatta ilaç kullanmışlar!
Zıkkımın pekini YEDİRMİŞLER!
Tarım ve Orman Bakanlığının denetimlerinden sonra kuşkuyla alışveriş yapmaya, restoran yemekleri tüketmeye başladık. Kimi sokak arasında kendi hâlinde bir lokanta, kimi yüzlerce şubeye sahip zincir restoran. tek tırnaklı hayvan etleri kullanan mı dersiniz, yoksa ne olduğu belli olmayan maddelerle paketli gıda üreten firmalar mı... Sonuçlar öyle kötü, öyle ahlaksız ki, artık alışveriş yaparken bir kaç kez düşünmemiz gerekecek.
Tarım ve Orman Bakanlığı, geçtiğimiz gün taklit-tağşiş yapılan ve sağlığı tehlikeye düşürebilecek gıdalar listesini güncelledi.
Bu kapsamda, tespit edilen, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş ve değiştirilmiş ürün sayısı 66’ya çıktı. Taklit-tağşiş yapıldığı kesinleşmiş ürün sayısı da 498’e yükseldi. Bitkisel yağın bulunmaması gereken ürünlerde bitkisel yağ yer alması ile söz konusu ürünlere kanatlı eti karıştırılması gibi birçok uygunsuzluk listede yer aldı.
Sürekli güncellenerek paylaşılan tam liste, “guvenilirgida.tarimorman.gov.tr” adresinde kamuoyuyla paylaşıldı.
İlgili adrese girdim. Sonuçlara bakmak, midenizde kramplara neden olabilir. Ancak işin ciddiyetini ortaya sermek için önce insan sağlığını tehlikeye düşürebilecekler listesine, ardından ise ürünlerde taklit ve tağşiş yapanlara bir göz atalım…
İlaç, tek tırnaklı et, hatta boya katanlar bile var
Peril Gıda Alkolsüz İçecekler şirketi, Nitro Max Gold isimli ürününde ilaç etken maddesi bulunmuş. Yalçınkaya Biber firmasının sumak ürününde ise, kullanımına izin verilmeyen boya tespit edilmiş. Kebap denilince akla gelen şehirlerin başında Adana gelir. Adana Sofrası isimli restoranın Adana Kebabı yemeğinde tek tırnaklı et bulundu mesela!
Yoğurda netamisin katmışlar
Antalya’da Kuyu Tandır isimli restoranın alkollü ürünlerinde ise gıdada kullanımına izin verilmeyen bir alkol çeşidine rastlanmış. Tam yağlı yoğurt üreten Ege Turkuaz Zeytin ve Zeytinyağı isimli şirketin ürününde netamisin tespit edilmiş. Netamisin de nedir diyenler için bilgi verelim: Natamisin, doğal olarak üretilen bir mantar ilacıdır (antifungal) ve genellikle yiyeceklerde küf ve maya oluşumunu engellemek için kullanılan bir koruyucu maddedir. Streptomyces natalensis adı verilen bir bakteri türü tarafından üretilir. Natamisin, özellikle süt ürünlerinde ve işlenmiş gıdalarda yaygın olarak kullanılır. Listeye genel bir göz attığımda, baharat, et ve süt ürünleri ile alkollü içecekler göze çarpıyor.
Baklavada ay çekirdeği, lahmacuna sakatat
Peki taklit-tağşiş yapanların ilgi alanı hangi ürünler, gelin bunlardan da biraz bahsedelim.
Camuzoğlu Unlu Mamülleri, Antep fıstıklı baklavayı hazırlarken ay çekirdeği kullanmış. Al Tavuk ve Et ürünleri isimli firmanın dana köftelik kıymasında ise kanatlı eti tespit edilmiş. Konya’da, Kebapçım isimli restorantın lahmacun harcında sakatat (taşlık) bulunurken, Hisaroğlu Tarım Gıda’nın 5 litrelik zeytinyağına tohum yağları karıştırılmış.
503 firmanın yer aldığı listede domates salçasında gıda boyası kullananlar mı dersiniz, eritme peynirin içine nişasta atanlar mı? Yüzde 100 doğal olduğunu iddia ettikleri zeytinyağının içine daha düşük kalitedeki zeytinyağı karıştıranlardan, yoğurda jelatin karıştıranlara kadar her türlü kepazelik gözler önüne serilmiş.
Kepazelik! 27 duyuruda 1887 firma, 4164 ürün
Bakanlık 2012 yılından bu yana belli aralıklarla bu duyuruları yapıyor. Ancak para hırsıyla yanıp tutuşan ahlaksız firmaların duracağı yok. Bugüne kadar yapılan 27 duyuruda, 1887 firma, 4164 ürünle rezillikleri ortaya çıkmış.
Vatandaşın merakı, bakanlığının sitesinde yer alan bilgilerde, “hangi uygunsuzluklar kamuoyuna duyuruluyor” sorusuyla giderilmiş: Firmalara 5996 sayılı kanun üzerinden, idari para cezasının yanısıra, hapis cezası, adli para cezası ve sektörden men gibi kararlar uygulanıyor. Cezai yaptırımlar en az 146 bin 337 TL’den, 10 milyon 499 bin 285 TL’ye kadar çıkabiliyor.
Bakanlığın çalışmalarından bahsedildi
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, taklit ve hileli gıda listelerinin artık anlık olarak elektronik ortamda tüketicilerle paylaşılacağını belirterek, “Yeni sistemimiz guvenilirgida.tarimorman.gov.tr internet sitesinde yer alacak” açıklaması yapmış, sağlıklı bir bitkisel üretim için son dönemde yaptıkları çalışmalardan bahsetmişti. Yumaklı, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından tehlikeli kimyasallar sınıfında yer alan 7 bitki koruma ürününün aktif maddesini yasakladıklarını, kalıntıyla etkin mücadele için yeni çalışmalar başlattıklarını, kimyasal mücadeleye alternatif olarak Biyolojik Mücadele Desteği’ni yüzde 100 artırdıklarını, QR Kodlu Bitki Sağlık Sertifikası ve Doğrulama Sistemi’ni uygulamaya koyduklarını, ihraç edilen ancak çeşitli nedenlerle geri dönen taze meyve-sebze ürünlerinin kontrollerini ülkeye ilk sınır giriş noktasında yapmaya başladıklarını bildirdi.
Bakanlığa kayıtlı 724 bin gıda işletmesi var
Alo 174 Gıda Hattı ile tüketicilerin resmi kontrol sürecine dahil olduklarını belirten Bakan Yumaklı şu bilgileri verdi:
“Ülkemizde Bakanlığımıza kayıtlı veya onaylı 97 bini üretim, 341 bini satış, 286 bini toplu tüketim yeri olan toplam 724 bin gıda işletmesi mevcut. Resmi kontrollerde gıda işletmelerinin hijyeni, gıda etiket bilgileri, uyulması gereken ısı gereklilikleri, izlenebilirlik kayıtları ve sorumlu oldukları dokümanların kontrolü gibi birtakım gerekliliklerin kontrolünü yapıyoruz. Resmi kontrollerimizin tamamı risk esasına göre belirlenir. Düşük riskli olsa da her gıda işletmesine en az yılda bir defa denetim yapılır. Bu sıklık bazı ülkelerde 3 yıla kadar uzamaktayken, ülkemizde işletmeler mutlaka her yıl en az bir defa denetime tabi tutulur.”
Geçen yıl 1,3 milyon denetim gerçekleştirildi
Bakan Yumaklı, geçen yıl ekiplerinin 1,3 milyon denetim gerçekleştirdiğini anımsatarak, “Bu yıl şu ana kadar 940 bin denetimde 16 bin uygunsuzluk tespit ettik. 771 milyon lira idari para cezası kestik. 368 işletme hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunduk. Yıl sonuna kadar toplam 1,5 milyona yakın denetim gerçekleştirmiş olacağız. İşletmenin risk durumuna göre bu sayı ülkemizde 2-3, şikâyet durumuna göre daha fazla olabilir” diye konuştu.
Yurt dışı ürünler, Türkiye’deki ürünlerden kaliteli üretiliyor
Son zamanlarda sadece taklit-tağşiş ürünlerde değil, bazı markaların yurt dışında sattıkları ürünlerin içeriği ile Türkiye’de satışa sundukları ürün içerikleri de tartışılmaya başladı. Tüketiciler, bilinir birçok markanın, yurt dışına gönderdikleri ürünlerin daha kaliteli ve yoğun lezzetli olduğunu, ancak Türkiye’deki içeriklerin diğer ürünlere göre farklılıklar ortaya serdiği yönünde şikâyetleri var. Örneğin, kahvaltılarda sıkça kullanılan krem çikolatada dünyanın önde gelen firmalarından biri, Almanya’da sattığı ürününde kullandığı fındık miktarı ile Türkiye’de kullandığı miktar arasında farklılıklar var. Aynı şikâyetler başta dondurma olmak üzere bir çok üründe göze çarpıyor.
Son tüketim tarihi yaklaşan ürünlerde indirim oyunu
Sadece içerikler değil, son kullanma tarihleri yaklaşan ürünleri ‘büyük indirim’ sloganıyla reyonlarda satışa sunan marketlerin kirli oyunu da eleştirilerden nasibini alıyor. Şanlıurfa’da yapılan zabıta denetimlerinde, kimisi böceklenmiş, küflenmiş, kiminin ise son tüketim tarihine birkaç gün kalmış ürünlerin raflarda yüksek indirimle satıldığı tespit edilmiş, işletmelere para cezası uygulanmıştı.
Eylül ayında önümüze düşen bir haberde ise, binlerce ton glikoz, früktoz şurubuyla birlikte, sofra şekerinin de tespit edildiği sözde süzme ballara el konulmuş, ilgili firmanın 2013 yılında da aynı cezayı aldığı ortaya çıkmıştı.
tek TIRNAKlı eti nedir?
"Tek tırnaklı eti," at, eşek ve katır gibi hayvanların etlerini ifade eder. Türkiye'de ve birçok ülkede bu tür hayvanların etleri gıda tüketimi için uygun görülmez. Ancak bazı kaçak üreticiler, bu tür etleri sığır ya da koyun eti olarak hileli şekilde piyasaya sürer. Laboratuvar testleriyle tespit edilen bu etlerle karşılaşmamak için güvenilir kasapları ve marketleri tercih edin.
Ambalajdaki parti numarası bakanlıkla paylaşılacak
Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda güvenilirliğinin temininin sağlanması, tüketici sağlığı ve menfaatlerinin korunması amacıyla harekete geçerek, "Türk Gıda Kodeksi Gıdaların Ait Olduğu Partiyi Tanımlayan İşaretler veya Numaralar Hakkında Tebliğ Taslağı" hazırlayarak görüşe sundu. Gıdanın ait olduğu partinin (aynı koşullarda üretilen, imal edilen veya ambalajlanan bir gıdanın satış birimleri topluluğu) tanımlanmasını sağlayan işaretlemeye ilişkin usul ve esaslar belirlenirken, gıdaların parti ve parti/lot numarası/işareti tanımları detaylandırıldı. Düzenleme kapsamında, ait olduğu partinin tanımlanmasını sağlayan bir işaret, harf, sembol veya numara taşımayan gıdalar piyasaya arz edilemeyecek.
Bunları biliyor muydunuz?
1-Gıdalarda tuz ve şeker miktarının azaltılması yönünde çalışmalar yapılıyor mu ?
Cevap: Dünya Sağlık Örgütünün tavsiye ettiği kişi başı günlük tuz miktarı 5 gramdır. Ülkemizde 2008 yılında kişi başı tuz tüketimi günlük 18 gram iken bakanlığımızca yapılan mevzuat düzenlemeleri ile kişi başı tuz tüketimi 2020 yılında 10 gramın altına düşürülmüştür. Gıdalarda tuz ve şeker miktarının azaltılması ve halkımızın daha sağlıklı gıda tüketmelerine yönelik Ekmek, Kırmızı Pul Biber, Kavurma, Salça, Peynir, Zeytin vb. ürünlerde tuz miktarı azaltılmıştır.
2-Zayıflama, kilo alma, cinsel performans vb. amaçlı ürünlere takviye edici gıda onayı veriliyor mu?
Cevap: Bakanlığımızca takviye edici gıdalar dâhil olmak üzere hiçbir gıda için kilo verdirici, kilo aldırıcı, boy uzatıcı, cinsel performansı artırıcı, sigara bıraktırıcı, hastalıkları iyileştirici, hücre yenileyici, zekâ artırıcı, beyin geliştirici, bağışıklık artırıcı vb. niteliklerde hiç bir ürüne onay verilmemektedir.
3-Ülkemizde piyasaya arz edilen gıdalarda trans yağ miktarı nedir ?
Cevap: Ülkemizde 1/1/2021 tarihi itibariyle hayvansal kaynaklı yağda doğal olarak bulunan trans yağlar hariç olmak üzere son tüketiciye arz edilecek olan gıdaların trans yağ içeriği maksimum %2 ‘yi geçemez.
4-Bir takviye edici gıdanın onaylı olup olmadığını nereden öğrenebiliriz ?
Cevap: Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanan takviye edici gıdaların listesi https://ggbs.tarim.gov.tr/ adresinde yer alan “Onaylı Takviye Edici Gıdalar Listesi” nde yayımlanmaktadır.
5-Tüketiciler gıda ile ilgili şikâyet ve taleplerini nereye iletebilirler ?
Cevap: Tüketicilerin “gıda” ile ilgili her türlü şikâyet ve talebi, Türkiye’nin her yerinden Alo174 Gıda Hattı Çağrı Merkezi'ne bildirebilirler.
6-En fazla üretimi yapılan genetiği değiştirilmiş tarımsal ürünler hangileridir?
Cevap: Soya fasulyesi, mısır, pamuk ve kanoladır.
7-Açıkta satılan süt hazır ambalajlı süte göre daha mı sağlıklıdır?
Cevap: Açıkta satılan sütlerde her zaman bruselloz hastalığına neden olan mikroorganizma ve antibiyotik kalıntısı bulunma riski vardır. Gıda işletmesine gelen sütler ise çeşitli analizlere (antibiyotik testi vb.) tabi tutularak kabul edilmekte, gerekli kriterleri sağlayamayanlar ise kabul edilmemekte ve işlenmemektedir. Zararlı mikroorganizmalar süte uygulanan pastörizasyon, sterilizasyon, UHT gibi ısıl işlemlerle elimine edilmektedir.
8-Meyve sularında katkı maddesi var mıdır?
Cevap: Meyve sularına; tatlandırıcı, aroma verici, renklendirici, koruyucu vb. katkı maddeleri ve ilave şeker eklenmesi yasaktır. Yani bunlar evinizde sıktığınız meyve suyuna çok benzerdir. En büyük fark, raf ömrü boyunca bozulmadan besin değerinin korunabilmesi için gıda işletmelerinde ısıl işlemden geçmesidir. Ancak meyve suyu ile meyveli içeceğin aynı ürünler olmadığı unutulmamalıdır.
9-Tavuklarda hormon kullanılıyor mu?
Cevap: Dünya'da tavuklarda hormon kullanımı ile ilgili yapılan araştırmalar, tavuklara hormon verilmesinin ekonomik ve uygulanabilir olmadığını göstermiştir. Tavukların hızlı büyümesini sağlamak için hormon uygulaması yapılmamaktadır.
10-Pazarlarda peynir satışı yasal mı? Açıkta satılan taze peynirler güvenilir midir?
Cevap: Tüketicilerin bir kısmı sağlıklı oldukları gerekçesiyle pazar tezgâhlarından taze peynir satın alabilmektedir. Bu peynirler çiğ sütten yapıldıkları, pastörize edilmedikleri ve hijyenik şartlarda üretilip üretilmedikleri bilinmedikleri için insan ve toplum sağlığı açısından risk teşkil etmektedir.
11-Peynir, yoğurt, salça gibi gıdaların küflenmiş kısımları atılıp kalan kısım tüketilebilir mi?
Cevap: Yoğurt, krema, reçel, salça, ekmek, meyve suları gibi su oranı yüksek ürünler, kırmızı et, beyaz et sosis, salam gibi et ürünleri, yumuşak sebze ve meyveler (salatalık, domates, şeftali vb.) ve pişmiş yemeklerde küflenme varsa o bölge kesilse bile tüketilmemesi önerilmektedir. Çünkü oluşan küflere ait miseller gözle görülür olmasa dahi gıdanın derinliklerine doğru gelişim gösterebilir ve bazı küf türleri insan vücuduna zararlı toksin denilen zararlı bileşikler üretebilir.
TEPE
Uyanık zincir restoranın köftesinde domuz eti çıktı mahkeme kararı aldırdı!
Türkiye’nin konuştuğu ‘domuz eti’ skandalına ünlü köfte zinciri de eklendi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yaptığı denetimlerde; köfte zincirinin 2 şubesinden alınan numunelerde domuz eti tespit edildiği haberi sosyal medyada gündem yarattı. Diğerleri gibi bu firmanın adı da duyurulacaktı ancak yine iddialara göre firma bakanlıktan önce davranarak mahkeme kararı aldırdı ve isminin açıklanmasını engelledi.
