Çölyak hastalığı nedir? Çölyak hastalığının tedavisi var mı belirtileri neler? ve çölyak hastalığı olanların neler tüketip neler tüketemeyeceği ile ilgili bilgileri haberimizde bulabilirsiniz. Bir sindirim sistemi hastalığı olan çölyak hastalığı, dikkat edilmediği takdirde, ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Buğday, arpa, çavdar, yulaflı gıdaları tüketemeyen çölyak hastaları, yaşamları boyunca glütensiz yiyeceklerle sıkı bir diyet programı uygulamak zorunda kalıyorlar. Görülme sıklığı yüzde 1 ile binde 3 arasında değişirken, Türkiye'de tanı konulmuş 25 bin ila 75 bin arasında hasta olduğu tahmin edilmekte. Peki, Çölyak hastalığı nedir? Çölyak hastalığının tedavisi var mı belirtileri neler? İşte çölyak hastalığı hakkında merak edilenler...
Çölyak hastalığı nedir?
Çölyak hastalığı bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Gluten Enteropatisi adı da verilen çölyak hastalığı bağırsaklarda besin emilimini sağlayan villus adlı yapıların bozulmasına yol açar. Çölyak hastaları Gluten adlı proteine karşı hassastırlar ve bağırsakta gıda emiliminin bozulmaması için gluten içeren gıdalardan uzak durmaları gerekir.
Çölyak hastalığının belirtileri neler?
Karın bölgesinde öne doğru çıkan şişkinlik,
Yaşa göre kilo azlığı,
Kas zayıflığı,
Kansızlık,
Dışkıda anormallik
Büyük tuvalet ihtiyacının artması,
Kusma,
Bezginlik,
İştahsızlık,
Büyüme geriliği,
Ağız içinde oluşan aftlar,
Gaz şikayetleri,
Eklem ve kemik ağrıları
Sinirlilik,
Ciltte kaşıntılı döküntüler.
Çölyak hastalığının tedavisi var mı?
Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu buğday, arpa, çavdar yulaf tahıllarında bulunan glutenden uzak sıkı bir diyettir.
Çölyak hastaları, buğday, arpa, çavdar, yulaflı gıdalar tüketmedikleri gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gıdalar tüketmeliler.
Doğal glutensizlerin dışında glutensiz olarak tanımlanan bir gıda tam anlamı ile glutensiz değildir. Diğer bir deyişle sıfır glutenli bir yaşam olanaksızdır. WHO (World Health Organization-Dünya Sağlık Örgütü) ve FAO (Food and Agriculture Organization- Amerikan Gıda ve Tarım Örgütü) 1998’de kilogramında 200 mg dan daha az gluten içeren gıdaları glutensiz gıda olarak ilan etmiştir. Ancak 2007 yılında bu sınır 20 miligrama çekildi. Günümüzde de kilogramında 20 mg’dan daha fazla gluten içermeyen gıdalar glutensiz gıda olarak kabul edilmektedir. Ülkemizdeki glutensiz ürün tebliğ uygulamalarda da 2007 yılında kabul edilen değer kullanılmaktadır.
Çölyak hastaları neler yiyebilir?
Tüm sebzeler,
Tüm meyveler,
Tüm bakliyatlar,
Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,
Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)
Una batırılmamış konserve çeşitleri,
Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.
Evde çekilmiş güvenli baharatlar.
Çölyak hastaları neleri yiyemez?
Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).
Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri.
Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.
Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.
Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.
Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.
Çölyak hastaları glutensiz diyette ayrıca nelere dikkat etmeli?
Doğal gıdalara önem verilmeli. (süt-et-balık-yumurta-sebze-kurubaklagil-pirinç-mısır-patates)
Okul ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalı.
Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli.
Etiketsiz gıda tüketiminde çok dikkatli olunmalı.
İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı.
Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına dikkat edilmeli.
