Brezilya’da 2014 ile 2023 yılları arasında 1,1 milyondan fazla akrep sokması vakası bildirildi.

Sağlık alanında yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, bu artış hızlı ve plansız şehirleşme ile birlikte iklim krizinin etkilerine bağlanıyor.

Araştırmada, özellikle düşük gelirli mahallelerdeki yüksek yoğunluklu konutlar, yetersiz atık yönetimi ve altyapı eksikliği gibi unsurların akrepler için ideal yaşam koşulları sunduğu vurgulandı.

Kentlerdeki duvar boşlukları, kanalizasyon sistemleri, moloz yığınları ve inşaat atıkları, akreplerin barınması için uygun ortamlar oluşturuyor.

Kentler akrepler için cazibe merkezi haline geldi

Araştırmanın başyazarı ve São Paulo Eyalet Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Manuela Berto Pucca, “Kentleşme, Brezilya’daki ekosistemleri köklü şekilde değiştirdi.

Şehirler, akrepler için barınak, sıcaklık ve bol miktarda yiyecek sunuyor. Özellikle kanalizasyonlar, bu canlılar için neredeyse ideal yaşam alanları” ifadelerini kullandı.

Bazı akrep türlerinin çiftleşmeden üreyebildiği ve 400 güne kadar aç kalabildiği belirtiliyor. Bu da mücadeleyi zorlaştırıyor. Ayrıca, sıcaklıkların artması ve kuraklık gibi iklim koşulları da akrep popülasyonunun yayılmasını hızlandırıyor.

2024’te 133 ölüm, 200 bin yeni vaka

2024 yılına ait ön veriler, Brezilya’da yaklaşık 200 bin kişinin akrep sokmasına maruz kaldığını ve 133 kişinin hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, 2025 ile 2033 yılları arasında 2 milyon yeni vakanın yaşanabileceğini öngörüyor.

Akreplerin soktuğu kişilerin yüzde 0,1’i hayatını kaybederken, en çok risk altında olan gruplar çocuklar ve yaşlılar. Sağlıklı bireyler genellikle birkaç gün içinde iyileşiyor; ancak ağrı, yanma, şişlik, mide bulantısı gibi etkiler görülebiliyor.

Brezilya Sağlık Bakanlığı, akrep sokmalarına karşı ücretsiz tedavi hizmeti sunuyor. Bazı hastanelerde panzehir temin edilebiliyor. Uzmanlar, sokma durumunda en yakın sağlık kuruluşuna derhal başvurulması gerektiğini vurguluyor.

Uzmanlardan uyarı: önlem alınmazsa kriz büyür

Araştırmaya göre, akrep sokması vakaları sadece Brezilya ile sınırlı değil. Paraguay, Bolivya, Meksika, Guyana ve Venezuela gibi ülkelerde de benzer bir artış yaşanıyor. Avrupa’da ise 35’ten fazla yerli akrep türü bulunmasına rağmen nüfus artışlarına ilişkin kapsamlı bir araştırma yapılmış değil.

Uzmanlar, akreplerin düşman değil, doğanın bir parçası olduğunu belirtiyor. Akreplerin zararlı böceklerin kontrolünde önemli rol oynadığına dikkat çeken araştırmacılar, şehirlerde temizlik, çatlakların kapatılması ve kanalizasyonların izole edilmesi gibi önlemlerle riskin azaltılabileceğini ifade ediyor.

Araştırmaya katkı sunan Prof. Eliane Candiani Arantes, “Özellikle çocuklar çok daha savunmasız. Küçük bir sokma bile ölümcül olabilir” uyarısında bulundu.