Tarım ve Orman Bakanlığı, 2018 yılında aldığı kararla evlerde bakılan kedi, köpek ve gelinciklerin çip takılarak kimliklendirilmesini zorunlu kıldı. Çip uygulamasıyla hayvanın adı, pasaport numarası, türü, ırkı, cinsiyeti, rengi, doğum tarihi, hayvan sahibinin adı, bulunduğu il, ilçe, köy/mahalle bilgileri ile acil durumda ulaşılabilecek kişiler gibi bilgiler ‘Ev Hayvanı Kayıt Sistemi (PETVET) ile kayıt altına alınması hedefleniyor. Aşı takibi ya da kaybolan hayvanın sahibine kolayca ulaşmayı sağlayan mikroçip uygulaması, evcil hayvanların sokağa terk edilmelerinin de önüne geçiyor.
1 Ocak 2021’de başlanan mikroçip uygulaması için son tarih ise 31 Aralık 2022. Bu tarihten sonra hayvanlarına çip takmamış olan hayvan sahipler 1634 liraya varan para cezaları ile karşılaşabilecek.
Tarım bakanlığı verilerine göre uygulamanın başladığı günden bunaya toplamda 525 bin 434 kedi, 397 bin 111 köpek ve 16 gelincik olmak üzere toplam 922 bin 545 hayvan kimliklendirildi. Türkiye'de net rakam bilinmese de evcil hayvan sayının 4 ile 6 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor. Uygulamadan haberdar olmayan ya da henüz evcil hayvanına çip taktırmakta tereddüt eden milyonlarca hayvan sahibi cezai işlemle karşı karşıya. Kedi, köpek ve gelinciklere çip takılarak kimliklendirilmesi için verilen sürenin yeterli olmadığını savunan Türk Veteriner Hekimler Birliği (TVHB) sürenin uzatılması için bakanlığa çağrı da bulundu.
Veteriner Hekim Betül Akar ise, mikroçip uygulaması ile ilgili merak edilenleri ve evcil hayvan sahipleri tarafından en sık sorulan soruları yanıtladı:
-Mikroçip nedir?
Yaklaşık olarak bir pirinç tanesi büyüklüğünde İçinde 15 karakterli kod numarası bulunan ve deri altına özel enjektörden biraz farklı bu ekipmanla uygulanan, pasif radyofrekans veren elektronik bir materyaldir.
Nasıl ki tüm dünyada insanlara ait olan kimlik numaraları varsa örneğin Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numaramız herkesin kendine ait 11 haneye sahip ve diğer tüm insanlardan farklı ise aynı şekilde mikroçipteki 15 karakterli kimlik numarası da birbirinden farklı ve her biri tek bir hayvana aittir.
-Mikroçipin taktırılma amacı nedir?
Öncelikle, hayvanların kendine ait bir kimlik sahibi olmasını amaçlayan bir sistemdir. Hayvanlarımızın kaybolması veya çalınması durumunda hayvanınızı geri alma şansınızın artmasıdır. Ev ortamına alışan ve dışarıdaki sert yaşama adapte olamayarak ölecek olan hayvanları sahiplerine kavuşturması açısından mikroçip hayati bir önem taşır. Bunun yanı sıra veteriner kliniği ziyaretlerinde mikroçip taraması yapılarak hayvanın daha önce geçirmiş olduğu rahatsızlıklar, kliniği ziyaret ettiği tarihler, aşıları ve sağlık durumu hakkında bilgi verecektir.
Türkiye’de sahipli olan hayvan popülasyonunun kontrol altına alınması tüm hayvanların kimliklendirilmesi ve bilinçsizce sahiplenildikten sonra sokağa terk edilen hayvanların tespit edilip, barınaklara veya doğal yaşam ortamlarına alınması sağlanıp, gereken cezai işleminde kayıtlı olan hayvan sahibine kesilmesi amaçlanmaktadır.
Bu aygıtın veri tabanına evcil hayvanınızın bilgilerinin yanı sıra sizin de adres, telefon gibi gerekli bilgileriniz kaydedilir. Böylelikle kaybolan minik dostunuzu bulan biri veteriner kliniği, barınak veya belediyelere hayvanı götürüp mikroçipi okutulduğunda size direkt olarak ulaşma şansı olacaktır.
-Mikroçip taktırmak zorunda mıyım? Taktırmazsam ne olur?
Mikroçip taktırmak seçenek değil yasal bir zorunluluktur. 26 Şubat 2018 tarih ve 30344 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren yönetmelik kapsamında köpeklere 01/01/2021 tarihinden itibaren; kedi ve gelinciklere ise 01/01/2022 tarihinden itibaren bir yıl içinde mikroçip uygulaması yapılması zorunlu hale geldi.
-Yaptırmazsam cezası var mı?
Evet. Söz konusu tarihlerde, evcil hayvanına mikroçip taktırmayan kişilere, İdari Para Cezası yaptırımı uygulanmaktadır.
Aynı zamanda mikroçip takılmayan hayvanlarınızla yurtdışı seyahatine çıkmanız imkansızdır. Uluslararası yolculuk yapabilmesi için mikroçip mecburiyeti vardır.
-Köpeğimi veya kedimi yeni sahiplendim. Tarihi kaçırdım mı? Şu an taktırabilir miyim?
Amerikan Pitbull, American Staffordshire, American Bully Terrier, Japanese Tosa, Argentino, Fila Brasilerio, Dogo Argentino gibi yasaklı ırk sınıfındaki köpekler dışındaki tüm köpek kedi ve gelincikleri en yakın veteriner kliniğine götürüp 31,12,2022 tarihine kadar çip taktırabilir, kayıt işlemlerini yaptırabilirsiniz.
-Nasıl takılır?
Mikroçipler iki scapula arasına yani hayvanınızın kürek kemikleri arasındaki elastik deri altına uygulanırlar. Normal enjeksiyon için kullanılanlardan biraz daha büyük iğnelerle uygulanmasına rağmen aşı yapmak kadar basit, acısız bir uygulamadır. Ameliyat veya anestezi gerekmez. Rutin bir veteriner muayenehanesi ziyareti sırasında mikroçip implantasyonu kolaylıkla gerçekleştirilebilir.
Mikroçip uygulaması kliniğimizde ve tüm veteriner kliniklerinde yapılmaktadır. Mikroçip uygulaması yapılan hayvanlar tarafımızca elektronik ortamda sizlere onay kodu geldikten sonra Tarım Orman Bakanlığı HAYBİS ‘e (Hayvan Bilgi Kayıt Sistemi) kaydedilmektedir.
-En sık sorulan sorulardan biri konum bulma özelliği olup olmadığı. Mikroçipte ne tür bilgiler bulunur? İçinde takip cihazı var mı?
Maalesef ki: Bir GPS cihazı, izleme cihazı değildir.
GPS cihazı tasmaya takılan bir aparattır. Ayrıca pil gerektirir ve hayvanınızın tasmasından düşerek kaybolabilir. Mikroçipler ise evcil hayvanınızın cildine yerleştirildikleri için ömür boyu kalıcıdırlar ve kimlik numaralarını içermektedir. Bu sayede hayvanlara bir kimlik kazandırılması amaçlanmaktadır sizi dostunuzun bulunduğu yere yönlendiremeseler de bir barınağa veya veteriner kliniğine getirildiklerinde iletişime geçilebilecek bir yol sağlanır.
-Mikroçip uygulaması kaç yaşında yapılmalıdır?
Yeni doğanlarda en geç 3 ay içinde yapılmalı. Diğer tüm yaşlarda uygulanabilir. Yani herhangi bir yaş sınırlaması yoktur.
Seyahat ederken mikroçip soruyorlar mı? Kedi, köpek ve gelincik gibi evcil hayvanların uluslararası yolculuk yapabilmesi için mikroçip mecburiyeti bulunmaktadır. Mikroçipi olmayan evcil hayvanların uluslararası yolculuk yapabilmeleri mümkün değildir.
-Mikroçip implante edildikten sonra ne yapmalıyım? Herhangi bir bakım gerekli mi?
Mikroçiplerin kendileri için herhangi bir bakım gerekmez. Mikroçipin implante edildiği bölgede akıntı veya şişme gibi herhangi bir anormallik fark ederseniz, veteriner hekiminizle iletişime geçin. Mikroçipin ideal olarak yerinde olduğundan ve gerektiği gibi çalıştığından emin olmak için hayvanınızın düzenli muayeneleri sırasında mikroçipinin taranması isteyebilirsiniz.
-Mikroçiplerle ilgili sorunlar nelerdir? Ne kadar yaygın görülüyorlar?
İngiliz Küçük Hayvan Veteriner Derneği (BSAVA), mikroçiplere karşı olumsuz reaksiyonların bir veri tabanını tutar. Veri tabanı 1996 yılında başlatıldığından beri, 4 milyondan fazla hayvana mikroçip takılmış ve sadece 391 advers (yan etki) reaksiyon rapor edilmiştir. Bu reaksiyonlardan mikroçipin orijinal implantasyon bölgesinden migrasyonu (göçü, yer değiştirmesi) rapor edilen en yaygın sorundur. Kıl dökülmesi, enfeksiyon, şişlik ve tümör oluşumu gibi diğer sorunlar çok daha düşük sayılarda rapor edilmiştir.
-Mikroçipler kansere neden olur mu?
Farelerin ve sıçanların implante mikroçiplerle ilişkili kanser geliştirdiğine dair raporlar bulunmaktadır. Bununla birlikte, bu fare ve sıçanların çoğu, tümörler teşhis edildiğinde hali hazırda kanser çalışmaları için kullanılıyordu. Ayrıca çalışmalarda kullanılan sıçan ve fare suşlarının kansere yakalanma olasılığının daha yüksek olduğu biliniyor. İki köpek ve iki kedide mikroçiplerle ilişkili tümörler bildirilmiştir, ancak en az bir köpek ve bir kedide tümörün doğrudan mikroçipin kendisiyle bağlantılı olmadığı düşünülmüştür. Çalışmalar hakkında daha fazla ayrıntı için, AVMA'nın Hayvanların Mikroçiplenmesi ile ilgili literatür incelemesini okuyabilirsiniz.
İki nedenden dolayı evcil hayvanınızın mikroçipini çıkarmanızı önermiyoruz. Birincisi, araştırmaları gözden geçirmemize dayanarak, hayvanınızın mikroçipi nedeniyle kansere yakalanma riski çok düşüktür ve hayvanınızın kaybolması durumunda geri alma ihtimalinizin artması avantajı çok daha ağır basmaktadır. İkincisi, bir mikroçip yerleştirmek çok basit ve hızlı bir işlem olsa da mikroçipin çıkarılması daha karmaşıktır ve genel anestezi ve ameliyat gerektirebilir.
-Evcil hayvanımın mikroçipini "korumak" için ne yapmalıyım?
Evcil hayvanınıza mikroçip takıldıktan sonra yapmanız gereken yalnızca üç şey vardır:
1) mikroçipin kayıtlı olduğundan emin olun;
2) mikroçipin hala çalıştığından ve tespit edilebildiğinden emin olmak için veteriner hekiminizden evcil hayvanınızın mikroçipini yılda en az bir kez taramasını isteyin
3) kayıt bilgilerinizi güncel tutun.
Taşındıysanız veya herhangi bir bilginiz (özellikle telefon numaranız) değiştiyse, mikroçip kaydınızı mümkün olan en kısa sürede güncellediğinizden emin olun.
