NASA, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Boeing uzay aracının uçuş sırasında çeşitli sorunlar yaşaması nedeniyle Haziran ayının başından bu yana Uluslararası Uzay İstasyonu'nda mahsur kalan iki astronotu eve getirmek için SpaceX'ten yardım isteyeceğini duyurdu.
Astronotlar Butch Wilmore ve Suni Williams'ın yörüngeye girdikleri Boeing Starliner uzay aracı yerine SpaceX Crew Dragon kapsülüyle Dünya'ya geri dönme kararı, uzay ajansı içinde iki mürettebat üyesinin nasıl ve ne zaman güvenli bir şekilde geri dönebileceği konusunda aylardır süren spekülasyonları ve gerginliği sona erdirdi. Görevin yaklaşık sekiz gün sürmesi planlanmıştı.
NASA Yöneticisi Bill Nelson Cumartesi günü düzenlediği bir basın toplantısında, "Uzay uçuşu risklidir; en güvenli ve en rutin anında bile; ve bir test uçuşu, doğası gereği ne güvenlidir ne de rutindir. Dolayısıyla Butch ve Suni'yi Uluslararası Uzay İstasyonu'nda tutma ve Boeing Starliner'ı mürettebatsız olarak eve getirme kararı, güvenliğe olan bağlılığın bir sonucudur" dedi.
Starliner dramı, Boeing'in uzay tutkuları için büyük bir aksilik oldu ve kapsülü yerden kaldırmak ve rakip şirket SpaceX ile rekabet etmek için yıllardır verilen mücadeleye eklendi. Wilmore ve Williams Haziran ayında fırlatılmadan önce bile, Starliner programı bütçeyi 1,5 milyar dolardan fazla aşmış ve programın yıllarca gerisinde kalmıştı.
Nelson da dahil olmak üzere üst düzey NASA yetkilileri, yörüngede ve yerde yapılan testlerin sonuçlarına dayalı resmi bir inceleme yapmak üzere cumartesi günü Houston'daki ajansın Johnson Uzay Merkezi'nde bir araya geldi.
6 AY DAHA KALACAKLAR
Ajans sonunda astronotları nasıl geri getireceğine karar vermiş olsa da, dönüş yolculukları hemen olmayacak. Bunun yerine, Wilmore ve Williams Şubat ayında eve uçmadan önce yaklaşık altı ay daha uzay istasyonunda kalacaklar.
NASA, Crew-9 olarak bilinen ve yörüngedeki üsse yeni bir uzay istasyonu mürettebatı rotasyonu götürecek olan yaklaşan bir SpaceX lansmanında iki koltuk boşaltacağını söyledi. Wilmore ve Williams, planlanan dört astronot yerine iki astronot taşıyarak Şubat ayında Crew-9 görevinin sonunda boş koltuklara geri dönebilecekler.
Crew-9 uçuşunun şu anda 24 Eylül'de Florida'daki NASA Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatılması planlanıyor.
Bu arada sıkıntılı durumdaki Starliner kapsülü, NASA'ya göre muhtemelen Eylül ayı başlarında mürettebatsız olarak Dünya'ya geri dönecek.
Boeing, duyurunun ardından yaptığı açıklamada şunları söyledi : "Her şeyden önce mürettebatın ve uzay aracının güvenliğine odaklanmaya devam ediyoruz. NASA tarafından belirlenen görevi yürütüyoruz ve uzay aracını güvenli ve başarılı bir mürettebatsız dönüş için hazırlıyoruz."
NASA Ticari Mürettebat Programı Yöneticisi Steve Stich, Boeing yetkililerinin uzay araçlarına güvendiklerini ifade ederken, SpaceX ile yola devam etme kararının NASA yetkilileri tarafından oy birliğiyle alındığını söyledi.
Stich, "İticilerin öngörüsünde çok fazla belirsizlik vardı," dedi. "Bir modelimiz olsaydı, iticilerin ayrılma ve yörüngeden çıkma yanmasının tamamı boyunca, ayrılma dizisi boyunca ne yapacağını doğru bir şekilde tahmin etmenin bir yolu olsaydı, sanırım farklı bir eylem yolu izlerdik."
NASA'nın son haftalardaki belirsizliği, Boeing'in kamuoyuna verdiği mesajla tam bir tezat oluşturuyordu. Havacılık şirketi, yörüngede ve yerde yapılan testlerin, Starliner kapsülünün astronotları eve getirmek için güvenli olduğunu gösterdiğini söyledi.
Geçtiğimiz ay boyunca Boeing yetkilileri, Starliner görevini görüşmek üzere NASA tarafından düzenlenen basın brifinglerine katılmadı. Boeing, uçuşun durumuyla ilgili ayrıntıları şirketin web sitesinde yayınlıyordu ancak 2 Ağustos'tan bu yana hiçbir görev güncellemesi yayınlanmadı. Boeing, bu ayın başlarında yaptığı açıklamada , "Starliner uzay aracına ve mürettebatla güvenli bir şekilde geri dönme yeteneğine güvenmeye devam ettiğini" söyledi.
Wilmore ve Williams 6 Haziran'da uzay istasyonuna vardılar. Yörüngedeki karakola yaklaşırken, Starliner'ın beş iticisi arızalandı ve bu da kenetlenme sürecinde yaklaşık bir saatlik bir gecikmeye neden oldu. Ayrı olarak, görev yöneticileri ayrıca kapsülün itme sisteminden helyum sızıntısı tespit ettiler - uzay aracının fırlatılmasından önce bilinen ancak uçuş sırasında kötüleşen bir sorun.
NASA ve Boeing'den mühendisler, gelecekteki Starliner uçuşları için inşa edilen bir test motorunu kullanarak sorunları analiz etmek için haftalar harcadılar. Görev yöneticileri ayrıca uzayda iki "sıcak ateş testi" gerçekleştirdiler; bu test, kapsülün iticilerini uzay istasyonunda kenetlenmiş halde kalırken kısa patlamalarla ateşlemeyi içeriyordu.
Wilmore ve Williams, Boeing'in Starliner kapsülünün ilk mürettebatlı uçuşunda 5 Haziran'da Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı. Bir haftadan biraz fazla sürmesi beklenen görev, Boeing için önemli bir test uçuşuydu ve NASA'nın Starliner uzay aracının astronotları düzenli olarak uzay istasyonuna götürüp getirmesini onaylamasından önceki son büyük adımdı.
NASA'nın sertifikasyon sürecini nasıl sürdüreceği henüz belli değil. Ayrıca uzay ajansının Starliner'ın mürettebatlı test uçuşundaki performansını nasıl değerlendireceği de belirsiz.
SpaceX ise 2020 yılından bu yana NASA astronotlarını Uluslararası Uzay İstasyonu'na götürüp getiriyor.
Hem Boeing hem de SpaceX, uzay kapsüllerini NASA'nın Ticari Mürettebat Programı'nın bir parçası olarak geliştirdiler. Bu girişim, ajansın uzay mekiklerinin emekliye ayrılmasının ardından astronotları alçak Dünya yörüngesine taşıyacak yeni uzay araçları inşa eden özel şirketleri desteklemek için 2011 yılında başlatıldı.
NASA'nın yardımcı yöneticisi Jim Free, NASA ve Boeing'deki ekipleri överek, son birkaç ayda yapılan çalışmaların gelecekteki görevlere ışık tutacağını söyledi.
"Öğrenen bir organizasyonuz," dedi. "Bu çabadan ders çıkaracağız, böylece bu görevlerde piramidin tepesinde olan mürettebatımız ve aileleri bunu başardığımızı bilmeye devam edebilecek ve her zaman elimizden gelenin en iyisini yapacağız."
