İsrail'in Almanya'ya 4 milyar avro değerindeki Arrow-3 tipi balistik füze savunma sistemi satışı Tel Aviv'in savunma teknolojisi üretiminde ABD'nin rolünü gündeme getirdi.
İsrail, Almanya ile 28 Eylül'de imzalanan anlaşmayı "ülke tarihinin rekor büyüklükteki savunma satışı" olarak duyurdu.
Almanya ise Ağustos 2022'de başlattığı ve 19 Avrupa ülkesinin katıldığı ortak "Avrupa Hava Kalkanı Girişimi"nde (Sky Shield) Arrow-3'ün kullanılacağını ve NATO'ya entegre edileceğini açıkladı.
Israel Aerospace Industries (IAI) ve ABD'li Boeing'in ortak yapımı Arrow-3 projesi, ABD Savunma Bakanlığının Füze Savunma Departmanının finansmanıyla 2008'de başladı.
Arrow-3'ün üreticisi özel-kamu ortaklığı IAI, sistemin yaklaşık 2 bin 400 kilometre mesafeden fırlatılan balistik füzeleri engelleyebileceğini belirtiyor. Sistemin 2017'den bugüne İsrail'de kullanıldığı aktarılıyor.
- İSRAİL SAVUNMA ENDÜSTRİSİNDE ABD ROLÜ
ABD Dışişleri Bakanlığı, Temmuz 2021'de yaptığı yazılı açıklamada, Washington'ın 1948'den itibaren İsrail'e 125 milyar dolardan fazla askeri yardım sağladığını açıklamıştı.
Washington, eski ABD Başkan Barack Obama döneminde İsrail'e 2019-2028 arasında yapılmak üzere toplam 38 milyar, yani yılda yaklaşık 3,8 milyar dolar değerinde askeri yardımı onaylamıştı. Bu rakamın 5 milyar doları başta füze ve hava savunma sistemi olmak üzere ortak üretim projeleri için ayrıldı.
İsrail'in son dönemde savunma sanayisi ihracatında öne çıkan "Demir Kubbe, Davut Sapanı, Arrow-3" gibi hava ve füze savunma sistemleri ABD ile ortak üretildi.
İsrail'in bu sistemleri ihraç ederken ABD'nin onayını alması gerekiyor.
- ABD SATIŞLARI VETO ETME HAKKINA SAHİP
ABD'nin İsrail'in geçmişte bazı hava ve füze savunma satışı anlaşmalarını veto ettiği biliniyor. ABD, küresel savunma sanayi rekabetindeki tekel rolünü korumak istiyor ve Amerikan şirketlerine öncelik veriyor.
Polonya'nın 2014'te 13 milyar dolar değerinde hava ve füze savunma sistemi alımı ihalesinde Washington, İsrail'in Davut Sapanı sistemi satışına izin vermedi. Polonya'nın ihalesini Amerikan şirketlerinin üretimi Patriot hava savunma sistemi kazandı. Bu dönem basına konuşan bir İsrail Savunma Bakanlığı yetkilisi, "Üzerimizde baskı var. Her istediğimizi satamıyoruz. Bu satıştan Amerikalılar kazandı, Polonyalılar mutlu, bize bir şey kalmadı." ifadesini kullanmıştı.
Benzer şekilde ABD, Demir Kubbe Hava Sistemi'ni Ukrayna'ya kurmak istediğinde İsrail'in Rusya'dan çekinerek bu sistemin transferini haziranda veto ettiği bildirildi.
İsrail'in Almanya'ya yaptığı satışın tüm aşamalarında ABD'yi bilgilendirdiği ve onayını aldığı aktarılıyor.
İsrail, orta ve uzun menzilli hava savunma sistemi "Davut Sapanı"nın Finlandiya'ya 316 milyon avro değerindeki satışını da ağustosta Washington'un onayladığını açıklamıştı.
- AVRUPA'DAKİ SAVAŞ SAVUNMA BÜTÇELERİNİ ARTIRDI
Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde Almanya ve diğer birçok Avrupa ülkesi, savunma bütçelerini artırma kararı aldı. Almanya, Haziran 2022'de savunma harcamaları için 100 milyar avro ayırdığını açıkladı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) açıkladığı verilere göre, savunma sanayi ihracatında dünyada sekizinci, hacme göreyse birinci sırada yer alan İsrail, Avrupa'daki askeri harcama eğiliminden yararlanmak isteyen ülkeler arasında.
İsrail Savunma Bakanlığının açıklamalarına göre, İsrail'in savunma sanayi ihracatı 2022'de ülke tarihindeki en yüksek seviye olan 12,5 milyar dolara çıktı. Savunma Bakanlığı, yıllık raporunda askeri ihracattaki artışa neden olarak Rusya-Ukrayna savaşının doğurduğu "jeostratejik değişim" ve İsrail'in normalleşme anlaşmaları imzaladığı Arap ülkelerinden gelen talebe işaret etti.
- ALMANYA'NIN ARROW-3 SİSTEMİ ALIMI FRANSA'YI RAHATSIZ MI ETTİ?
Almanya'nın İsrail'den yaklaşık 4 milyar avro değerinde hava ve füze savunma sistemi alımının Paris'i rahatsız ettiği yönünde haberler çıktı.
Fransa, Almanya'nın öncülük ettiği 19 Avrupa ülkesinin katıldığı "Hava Kalkanı Girişimi"ne katılmayı reddetti. Basına yansıyan bilgilere göre, Fransa, "projenin Avrupa'nın bağımsızlığını korumadığı" ve Avrupa üretimi yerine ABD-İsrail hava savunma sistemlerine bağımlılığı artırdığı itirazında bulundu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya'nın Arrow-3 için görüşmelerini sürdürdüğü dönemde Paris Havacılık ve Uzay Fuarı'nda yaptığı konuşmada, "Tehdidin ne olduğunu bilmeliyiz. Sonra Avrupalılar olarak neyi üretebiliyoruz buna bakmalıyız. Sonra ne almamız gerektiğine? Raflarda ne varsa hemen almak için acele etmemeliyiz." ifadelerini kullanmıştı.
ABD üretimi savunma teknolojilerine bağımlılıkla ilgili uyarıda bulunan Macron, "Neden Amerikalılardan bu kadar sık alım yapmamız gerekiyor? Çünkü Amerikalılar bizden daha fazla standart getirdi ve federal kurumları milli şirketlerine büyük destek sağlıyor." demişti
Macron, Fransız-İtalyan üretimi Mamba füze savunma sistemine işaretle bu sistemin Ukrayna'da kurulduğunu belirterek, "Bu gerçekten Avrupa'nın Avrupa'yı korumasıdır." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Macron'un bu sözleri Almanya'nın Arrow-3 alımına bir mesaj olarak yorumlanmıştı. AA
