Evrendeki en büyük karadelik:
Kara deliğin uzaya saçtığı partiküllerden oluşan jetin, galaksinin kendisinden 50 kat daha büyük olduğu bilgisi paylaşıldı.
Bir gökcisminin iç basıncı kendi kütle çekimini yenemediği durumda yıldız çökmeye başlar. Eğer yıldızın kütlesi belirli bir değerin üzerindeyse çökmeyi durdurabilecek, bilinen bir mekanizma yoktur. Bu durumda yıldızın çökmesi karadelik oluşumuyla sonuçlanır. Bu nedenle Avustralya Batı Sydney Üniversitesindeki gökbilimciler, Avustralya Kare Kilometre Dizisi Yol Bulucu (ASKAP) kullanarak yaklaşık 93 milyon ışık yılı uzaklıktaki "NGC 2663" galaksisini inceledi.
Şimdiye kadar gözlemlenen en büyük kara delik jeti keşfedildi
Çalışmada, galaksinin merkezinde radyo dalgaları tespit edilerek, kara delik jetine ulaşıldı.
BİR MİLYON IŞIK YILI...
Jetin bir milyon ışık yılı uzağa kadar yayıldığı belirtildi.
Kara deliğin uzaya saçtığı partiküllerden oluşan jetin, galaksinin kendisinden 50 kat daha büyük olduğu bilgisi paylaşıldı.
Avusturalya Batı Sydney Üniversitesinden Velibor Velovic, bu zamana kadar gözlemlenen en büyük karadelik jetine rastlandığını açıkladı.
Velovic, "Gökyüzünde ASKAP teleskopunu sayım yapmak için kullanacak olan Evrenin Evrim Haritası (EMU) projemiz, galaksiler arasındaki maddenin jetin kenarlarını geri ittiğinin kanıtlarını gösteriyor." ifadesini kullandı.
Çalışmanın, Kraliyet Astronomi Derneğinin Aylık Bildirimleri'nde yayınlanmak üzere onay aldığı bildirildi.
Bilmeyenler için “Karadelik Jetleri”nden kısaca bahsetmek gerekebilir.
Karadelik nedir? Karadelik nasıl oluşur?(kara delik jeti)
KARADELİK NEDİR?
Karadelikler evrende ki en gizemli nesnelerdir. Çekim güçleri inanılmazdır ve hiç bir şey onlardan kaçamaz. Tüm galaksileri yutabilirler. Dağınık yiyicilerdir ve bir yıldızın, maddenin, enerjinin, çekim gücünün son durağıdırlar. Bu her şeyin üzerinde bir seviyedir. Yok etme güçleri olmasına rağmen evrende, galaksilerin oluşumuna her şeyden çok karadelikler yardımcı olmuşlardır. Büyük kozmik makinenin önemli bir parçasıdırlar ve bazı astronomlara göre paralel evrenlerin kapıları bile olabilirler.
Karadelikler, evrenin doğumunu anlamamızda anahtar rol oynayabilirler.
Evrenin oluşumu ve sonra da ölümü hakkında sorularımızı cevaplayabilirler. Bir anlamda modern astronominin öncüleri gibidirler ve galaksilerin oluşumuna aitdüşüncelerimizi ve hatta evrenin nasıl işlediğine dair fikirlerimizi değiştirebilirler. Kudretlerini doğadaki en temel güçlerin birinden alırlar, çekim gücünden.
Yerçekimi ayağımızı yerde, gezegenimizi de Güneş'in yörüngesinde tutar fakat bir karadelikte çekim gücü tüm hesapların ötesindedir. Öylesine güçlüdür ki, yanındaki her şeyi emer. Uzak yıldızların ışıklarını dahi bükebilir ve eğer o ışık çok yakınına gelirse karadelik tarafından yutulur. Mesela bir karadeliği şelale olarak düşünelim. Çekim gücü de nehir olsun ve şelaleye doğru aksın. Işık demeti ise bir kano olsun. Şelalenin yukarılarında, nehirde akıntı zayıftır. Kanocu akıntıya karşı zorlanmadan ilerleyebilir ancak şelalenin yakınlarında akıntı daha güçlüdür ve kanocu kurtulmaya çalışır. Şelalenin kenarları tıpkı karadeliğin kenarları gibidir. Kanocu ne kadar güçlü olursa olsun, aşağıya doğru gidecektir. Uzayda da aynısı olur. Karadeliklerin yöntemi gerçekten yıkıcıdır çünkü onlara yaklaştıkça yerçekim süper güçlü bir hal alır. O kadar güçlüdür ki, ışığı dahi yer. Karadeliklerin Kara olması da işte bu yüzdendir.
KARADELİK NASIL OLUŞUR?
Bir gökcisminin iç basıncı kendi kütle çekimini yenemediği durumda yıldız çökmeye başlar. Eğer yıldızın kütlesi belirli bir değerin üzerindeyse çökmeyi durdurabilecek, bilinen bir mekanizma yoktur. Bu durumda yıldızın çökmesi karadelik oluşumuyla sonuçlanır.
Evrende kac tane kara delik var?
Yeni tahmine göre, 40.000.000.000.000.000.000 veya 40 kentilyon civarı, yıldız kütleli kara delik, gözlemlenebilir evrende bulunuyor ve tüm maddenin yaklaşık %1'ini oluşturuyor.28 Oca 2022
Kara deliğin arkasında ne var? Kara deliğin arkasındaki ışık
Kuasarlar özellikle manyetik alan çizgileri üzerinde, kutuplarından ışık hızının yüzde 10'uyla gaz püskürten gama ışınları yayar.
Kara delik neden vardır?
Bir gökcisminin iç basıncı kendi kütleçekimini yenemediği durumda yıldız çökmeye başlar. Eğer yıldızın kütlesi belirli bir değerin üzerindeyse çökmeyi durdurabilecek, bilinen bir mekanizma yoktur. Bu durumda yıldızın çökmesi karadelik oluşumuyla sonuçlanır.
Kara deliğin kütlesi var mı? Kara delik yoğunluğu
Bir kara deliğin ebatları kütlesiyle orantılıdır. Bir galaksinin merkezindeki kara deliğin kütlesi ortalama 2,6 milyon güneş kütlesidir. Onun "Schwarzschild yarıçapı" da yaklaşık 7 milyon km. olur.
Kara Delikler Boyutlarına Göre Nasıl Sınıflandırılmaktadır? Kara Delik çeşitleri
Yıldızsal kara delikler, dev kara delikler, orta kara delikler ve ilksel kara delikler olmak boyutlarına göre 4 şekilde sınıflandırılmaktadır.
Yıldızsal kara delikler: Birkaç güneş kütlesi kadar büyük bir kütleye sahip olan yıldızsal kara delikler, büyük bir yıldız kalıntısından meydan gelmektedir.
Dev kara delikler: birkaç milyar ile birkaç milyon güneş kütlesi aralığında değişiklik gösteren bir kütleye sahiplerdir ve galaksilerin merkezlerinde bulunmaktadır.
Orta kara delikler: Kütleleri 100 güneş kütlesi ile 10.000 güneş kütlesi arasında değişen orta kara delikler yakın zamanda keşfedilmiştir.
İlksel kara delikler: Kuantum ya da mikro kara delik olarak da adlandırılan ilksel kara delikler çok küçük boyutlu kara deliklerdir.
