Estonya Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Jonatan Vseviov, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği başvurusuyla ilgili Türkiye'nin açıkladığı güvenlik endişelerine değinerek, "Türkiye bir tehdit hissediyorsa, NATO’nun temel prensibi olan 'hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için' kuralı gereği biz de kendimizi tehdit altında hissederiz. Bu nedenle Türkiye’nin endişelerini ciddiye alıyoruz." dedi.
Vseviov, Madrid’deki NATO Zirvesi öncesi resmi temaslarda bulunmak üzere geldiği Ankara’da AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Ziyaretinde NATO’yla ilgili konuları mevkidaşlarıyla görüşeceğini ifade eden Vseviov, Ukrayna’daki savaş nedeniyle İttifak içindeki savunma ortaklığının güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye ve Estonya’nın NATO’nun sınır ülkeleri olduğunu belirten Vseviov, “İnanıyorum ki iki ülke de birbirinin güvenlik endişelerini anlıyor. Biz kuzeyde, Türkiye güneyde, farklı bölgelerde yer almamıza rağmen birbirimizin endişelerini anlıyoruz. Ancak buradaki görüşmelerden beklentim, özellikle NATO’yla alakalı konularda daha yakın iş birliği.” diye konuştu.
Ukrayna’daki savaş karşısında iki ülkenin pozisyonlarını anlamak açısından da bu görüşmenin önemli olduğuna dikkati çeken Vseviov, Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin şunları kaydetti:
“Öncelikle savaşı bitirmeliyiz. Bu da saldırgan tarafın kesin olarak yenilmesiyle olmalı. Eğer ki bu saldırganlık Ukrayna’da bir yenilgiye uğramazsa başka yerlere de sıçrar. Bunu da kaldıramayız. Burada saldırı altında olan sadece Ukrayna değil, Avrupa’nın tüm prensipleri ve uluslararası güvenlik de saldırı altında. Ayrıca kendi kaderini tayin etmek de bir haktır. Bu, komşunun sınırlarını zorla değiştirmemek ve komşunun egemenliğini tanımak demektir.”
Vseviov, savaşı sona erdirmede bireysel olarak Türkiye ve Estonya’nın bir rol oynayabileceğini ancak bunun uluslararası kamuoyunun bir görevi olduğunu da belirterek, Rusya’ya saldırganlığının bedelinin ödetilmesi gerektiğini vurguladı.
Ukrayna’ya askeri ve insani yardımlar da yapılması gerektiğine işaret eden Vseviov, yeniden yapılanma desteğinin de altını çizdi.
Rusya’ya karşı NATO’nun da güçlendirilmesi gerektiğini söyleyen Vseviov, Rusya’nın bir NATO müttefikine saldırmaktan geri durmasının sağlanması gerektiğini kaydetti.
Vseviov, Türkiye’nin bir NATO müttefiki, Karadeniz’de Rusya ile Ukrayna’nın komşusu ve jeopolitik olarak önemli bir noktada bulunan ülke olarak önemli bir rol oynayabileceğine dikkati çekti.
“Bu savaş, Rus İmparatorluğunu yeniden kurmakla ilgili”
Rusya’nın askeri hedeflerine ulaşması halinde ülkesinin ve diğer bölge ülkelerinin de tehdit altına gireceğini iddia eden Vseviov, “Büyük bir ülke daha küçük komşusunun en temel isteklerini veto etme hakkını kendinde bulmaya başladığı anda kimse güvende değildir. Bunu Avrupa tarihinde geçmişte de gördük ancak uluslararası güvenlik sistemi en nihayetinde oluşacaktır. Asıl soru şimdi mi, yoksa birileri kurban olduktan sonra mı oluşacak?” değerlendirmesini yaptı.
Görünürde Estonya için bir tehdit bulunmadığını da söyleyen Vseviov, “Rusya Ukrayna’da kazanırsa Ukrayna’da durmaz tüm Avrupa’nın güvenliği tehdit altına girer. Bu sadece Kuzey ve Kuzey Batı Avrupa için bir risk değil çünkü Rusya Akdeniz ve Karadeniz’de de önemli bir aktör.” dedi.
Vseviov, Rusya’nın NATO’daki genişlemeyi tehdit olarak görmesine ise “Biz hiçbir zaman askeri bir tehdit olmadık. Kaldı ki bu savaş NATO’yla ilgili de değil. Bu savaş, Rus İmparatorluğu'nu yeniden kurmakla ilgili.” diye konuştu.
“Nükleer silahlar NATO’nun önemli bir caydırıcı gücü”
Ülkesinde NATO askerlerinin bulunduğunu hatırlatan Vseviov, İttifak'ın batı kanadındaki asker sayısını artırma konusunun Madrid Zirvesi'nde konuşulacağını ifade etti.
Vseviov, tüm İttifak'ın güvenlik endişelerine saygı duyduklarını ve bu konularda onlara yardım etmek için asker yolladıklarını söyleyerek, “Umarım müttefikler de aynısını bizim bölgemizde yapar. Bu konuda çok iyimseriz.” ifadelerini kullandı.
Ülke topraklarında nükleer silah bulundurma konusunun ise gündeme gelmediğini vurgulayan Vseviov, “Nükleer bir ittifakın içindeyiz ve bunu söylemekten çekinmiyoruz. Topraklarımızda bu nedenle nükleer silah bulundurmaya ihtiyacımız yok. Ancak nükleer silahlar NATO’nun önemli bir caydırıcı gücü. Nükleer silahlar önemli bir konu ve bu konuda neyi ne zaman yapacağımızı söylerken dikkatli olmalıyız.” diye konuştu.
“Türkiye bir tehdit hissediyorsa biz de kendimizi tehdit altında hissederiz”
Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik başvurusu karşısında Türkiye’nin tutumunu da değerlendiren Vseviov, “Türkiye’nin güvenlik endişelerinin temelde meşru olduğunu kabul ediyoruz. Türkiye bir tehdit hissediyorsa, NATO’nun temel prensibi olan 'hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için' kuralı gereği biz de kendimizi tehdit altında hissederiz. Bu nedenle Türkiye’nin endişelerini ciddiye alıyoruz ve çözmek için destek vermeye hazırız.” ifadelerini kullandı.
Söz konusu iki ülkenin NATO üyeliğine de açıkça destek verdiklerini söyleyen Vseviov, İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’yle görüşmeleri sürdürdüğünü, NATO Genel Sekreteri'nin de görüşmelere destek verdiğini anlattı.
Estonya’da haziran başında aralarında dışişleri bakanının da bulunduğu 7 bakan görevden alınmıştı. Bu konuda koalisyon üyeleri arasındaki iç politikada anlaşmazlık olduğu açıklanmıştı.
Vseviov, ülkesinde 7 bakanın görevden alınmasına ilişkin ise “Buna bir kriz diyemem. Koalisyon hükümeti çöktü ancak bizim seçim sistemimize göre her zaman koalisyonlar kuruluyor. Seçimin üzerinden 3,5 yıl geçti ve bu zamana kadar iki kere yeni koalisyon hükümeti kuruldu. Bunlar tamamen iç politikayla alakalı anlaşmazlıklardan kaynaklanıyor. Dış politikayla ve güvenlik politikasıyla ilgili bir sorun olduğunu düşünmüyorum.” dedi.
Koalisyonu oluşturan Merkez Parti’nin Birleşik Rusya Partisiyle iş birliği anlaşması bulunmasına yönelik soruya da yanıt veren Vseviov, “Bir iş birliği anlaşmaları vardı ancak dondurulmuştu. İki yıldır bu anlaşma kapsamında bir çalışma yapmıyorlardı. Ukrayna savaşı başlayınca bu anlaşma iptal edildi. Parti içinde iyi ya da kötü kişiler olabilir ama kurumsal olarak Estonya Anayasası'na bağlılar.” değerlendirmesini yaptı.
Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında Avrupa’nın ve NATO’nun geleceğine ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Vseviov, “Rusya, Ukrayna, Avrupa ve NATO bu savaşın ardından daha farklı olacak. Bu savaşın ardından oluşacak yeni normal daha uzun süre bizimle olacak.” diye konuştu.
