Kedi sahipleri kedilerinin gün içinde uyuduğunu, gün doğumu ve gün batımı arasında geçen sürede ise aktif olduğunu fark etmişlerdir. Hayatında ilk kez kedi sahiplenenler için bu oldukça şaşırtıcı bir deneyimdir. Eve getirdiğiniz kedi yavrusu siz uyur uyumaz ortalığı keşfe çıkıp (ki bu uykunuza mâl olabilecek serüvenler anlamına gelebilir) siz uyandıktan sonra (tabii acıkıp sizi uyandırmadı ise) kahvaltısını bitirir bitirmez bütün dünyanın güne başladığı saatlerde neredeyse bütün gün sürecek uzun uykusuna dalması kedileri tanımayan kişiler için oldukça tuhaftır.
Kedilerin neden bu kadar çok uyuduğu, kedileri tanısak bile elbette merak konusudur. Hatta bazı kedi sahipleri, kedilerinin bu kadar çok uyumasından endişe duyar.
Kediler İçin Ne Kadar Uyku Yeterli?
Ev kedileri günde ortalama 15 saat uyur, hatta bazı kediler günün tam 20 saatini uyuyarak geçirebilirler. Yavru ve yaşlı kediler, yetişkinlere oranla biraz daha fazla uyurlar. Ancak kediniz uykuda göründüğü her an derin uyuma halinde değildir. Kediler genellikle kısa dilimler halinde kestirirler. Kedilerin uyku sürelerinin %75 kadarı kestirme, yani hafif uyku ve yalnızca %25 kadarı derin uyku halindedir.
Bu hafif uyku esnasında dinlenmeye devam ederlerken aynı zamanda tehlikelere karşı tetiktedirler. Hafif uykuda kedinizin gözlerinin biraz aralık olduğunu ve kulaklarının hareket ettiğini görebilirsiniz. Hatta bu uyku esnasında, vücutlarını derhal harekete geçecek biçimde konumlandırırlar.
Kedilerin uykusu hava durumundan da etkilenir. Tıpkı bizler gibi yağmurlu ve soğuk havalarda daha fazla uyudukları gözlenmiştir. Hayatlarının çoğunu ya da tamamını kapalı ortamda yaşayan ev kedilerinde bile bu durum görülür.
Kediler Neden Bu Kadar Çok Uyur?
Kediler avcı hayvanlardır ve beyinleri kovalama-avlamaya programlanmıştır. Evcilleşmiş olsalar da ev kedileri halen bu vahşi tarafları korular. Avı kovalamak çok ciddi ölçüde enerji gerektirir. Kediniz dışarıda av peşinde (ya da evde oyuncaklarını avlarken) koşarken uyku esnasında biriktirdiği enerjiyi kullanır.
Kedilerin uyku sürelerinin ve gün içinde uyumalarının nedenini anlamak için faal oldukları zaman dilimini bilmek önemlidir. Kediler gün doğumu ve gün batımı esnasındaki alacakaranlık saatlerde aktiftirler. Bu da kedilerin, sokak köpekleri, hamster ve dağ gelincikleri gibi (gece yaşayandan ziyade) alaca karanlıkta yaşayan hayvan olma özelliklerini teşkil eder. Hayvan psikolojisi alanında 25 yılı aşkın klinik deneyimi olan Doktor David Sands şöyle diyor
Bunun sebebi kedilerin, özellikle alaca karanlıkta faaliyet göstermeye adapte olmuş görüşleri ile milyonlarca yıl içinde küçük ve hafif avcılar olarak evrimleşmesidir.
Örneğin tüm kedilerin, her bir retinanın ardında bulunan tapetum (yansıtıcı bir doku tabakası), bir aynaya nasıl sahip olduklarına bakalım: Bu adaptasyon, pisiciklerinizin gözlerinin karanlıkta parlayan küreler gibi görünmesine sebep olmasının yanı sıra, gözlerine çarpan ışığı anlamlandırabilmek için onlara ikinci fırsat sunar- böylece karanlık ortamlarda etkin bir şekilde daha çok görmelerine olanak sağlar.
Kediler alaca karanlık hayvanları oldukları için, alaca karanlıkla avlanabilmek üzere enerji depolarlar. Evcilleşmeden önce kediler bu zaman aralığında avı bulmak, kovalamak ve yakalayabilmek için çok ciddi oranda enerji sarf ederlerdi. Ev kedilerinin öğünler öncesi avlanmaları gerekmese de, doğal avcı içgüdüleri onları halen gün doğumu ve gün batımı için enerji toplamaya teşvik eder. Bu nedenle de günün aydınlık kısmını uyuyarak geçirirler.
İlginçtir ki, bazı kanıtlar, insanların kedilerinin uyuma zamanı üzerinde etkisi olabileceğini öne sürmektedir. İtalya'daki Messina Üniversitesi'nde, 10 ev kedisine takılan izleme cihazları ile yapılan bir çalışma, özellikle dikkat çekmektedir.
Bu çalışmada, kedilerin yarısının büyük bir ev ve bahçede serbest dolaşmasına izin verilmiş, yarısının ise yalnızca küçük bir ev içinde dolaşması izin verilmiş ve bu kediler gece içeride kapalı tutulmuşlardır. Küçük evde tutulan kedilerin, sahiplerinin uyku düzenin yansıttıkları ve daha ziyade sahiplerinin kendileri ile sık etkileşimde oldukları sürelerde uyanık oldukları tespit edilmiştir. Dolayısıyla, bizlerle birlikte yaşayan kedilerin, bizim uyku döngümüze adapte olabildikleri gözlemlenmiştir. Çünkü kediler avcı oldukları kadar sosyal ve adaptasyon yetenekleri gelişmiş hayvanlardır. Bizlerle daha çok zaman geçirmek için uyku düzenlerini değiştirmeye eğilimlidirler.
Besleme saatleri de uyku düzeni üzerinde etkilidir. Bu nedenle evde kapalı beslenen kediler, dışarıda serbest dolaşanlara oranla daha çok uyurlar.
Uyku Düzeni Değişimlerine Dikkat!
Her ne kadar kedinizin çok uyuması ya da size adapte olması olağan ise de, uyku süresinin gözlemlenmesi ve olağan dışı durumların tespit edilmesi önemlidir. Kediniz her zamankinden fazla uyumaya başladıysa ağrıdan ya da tam aksine normalden az uyuyor ise hipertiroid ya da farklı bir rahatsızlıktan mustarip olması söz konusu olabilir. Bu nedenle farklılık gösteren durumların izlenmesi hastalıkların tespiti bakımından önemlidir.
