EYT'liler ile ilgili önemli bir durum ise yaş nedeniyle bazı EYT'lilerin zaman içerisinde emekliliğe hak kazanarak EYT'li olmaktan çıkması. Bakanlık emekli olan EYT’lilerin maaşlarında bir düzenleme yapılması da söz konusu.
Yıl sonuna yaklaşırken EYT’lilerin heyecanlı bekleyişi sürüyor. Almanya modeli, Finlandiya modeli, Hollanda modeli derken sayın Çalışma Bakanı çıktı ve dedi ki ‘Hayır, Türk modeli geliyor’.
Peki Türk modeli ne? Mevcutta uygulanan sistem zaten Türk modeli değil mi? Değişiklik ne olacak? Gazetevatan.com yazarı ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır EYT ile ilgili merak edilenleri yazdı.
Beklenen EYT modeli ne? Son dönemlerde EYT hakkında oldukça ilginç spekülasyonlar yapılıyor. Aslında EYT ile ilgili reçete belli, 08/09/1999 ve öncesinde sigortalı olanlarda 4447 sayılı yaş kanunun uygulanmaması.
Bu kanun öncesindeki gibi, sigortalılık süresi ve prim gününü dolduranların emekli edilmesi. Peki siyasiler buna ne diyor; ‘EYT kamu maliyesi açısından uygun değil, buna bütçe ayrılmalı’. Buraya kadar herkes durumu anladı, buna bütçe ayrılmıyor veya bütçesi çok büyük deniliyor.
Yani aslında bu kanun 2012 yılında çıkabilirdi, 2015 yılında da çıkabilirdi hadi en kötü yine 2017’de çıkabilirdi. Çünkü bu dönemlerde ekonomimiz bugün olduğundan kat be kat iyiydi. Ancak çıkarılmadı, 2019 yılında Cumhurbaşkanımız çıktı ve çalışma yapılmasını istedi.
EYT modellerinin çözüm olmayacağı anlaşıldı! EYT’li olan, olmayan herkes EYT’nin ne olduğunu ve EYT’lilerin kim olduğunu çok iyi biliyor. EYT’lilerin büyük bir nüfusu temsil ettiğini hepimizden çok siyasiler biliyor. Emeklilikte yaşa takılanlar ciddi de oy potansiyeline sahip. Bunlarla ilgili geçmişte yapılan ve günümüzde devam eden anket çalışmaları verileri de mevcut.
Tüm verilerde EYT’lilerin, Almanya modeline de karşı olduğu, Hollanda modeline de karşı olduğu, Finlandiya modeline de karşı olduğu apaçık belli. Sosyal medyada yer alan erkeklerde 9000 prim günü, kadınlarda da 7200 prim günü şartı modelleri de kesin çözüm olmayacak modellerden bir tanesi. Hatta bu model bile durup dururken birde emeklilikte prim gününe takılanları doğuracağından yaklaşılmıyor.
Kadınlarda 50 yaş, erkeklerde 55 yaş modelleri de EYT’ye EYT getirmenin yan formülü olduğundan olumlu karşılanmıyor.Maaşlar düşürülerek aylıkların bağlanması da mevcut ekonomik şartlar altında kimseyi memnun edecek bir uygulama değil.E peki geriye ne kaldı? İşte mutlu sonun tarifi.
Yaştan indirim veya kanunun kısmen iptali! Emeklilikte yaşa takılanlara her geçen yıl yenileri eklendiği gibi, her ay azalma da oluyor. Çünkü yaşını bekleyen EYT’lilerin neredeyse 1990 tarihinden önce sigortalı olanların hepsi emekli olmuş durumda. Mağdur kişilerin çoğunluğu 1990 ve 1999 arasında sigorta girişi bulunanlar.
Bu kişilerin de tabloya göre emeklilik şartları erkeklerde 50’den, kadınlarda ise 47’den başlıyor. Üzerinde durulan tablo verilerine göre bu durumda olanların yaşları da 45 – 55 aralığında. Tablo üzerinden üçer yıl yaş indirimi yapıldığında yaş mağduru kısmın büyük bir bölümü emekliliğe hak kazanmış durumda olacak. Bu durum kamu maliyesi açısından en az zarar ile en fazla verimin alınması şeklinde değerlendiriliyor.
En çok istenen ve beklenen alternatif ise yaş kanunun kısmen iptalinin uygulanması. Yani kanunun 08/09/1999’dan önce sigortalı olanları kapsamaması şeklinde düzenleme yapılması.
Diğer taraftan 08/09/1999 yılından öncekileri kapsamayacak şeklinde bir düzenleme yapılırsa kanunun çıkış tarihinden önce emekli olmuş EYT’lilerin de hak kaybına uğramış olduğu kabul edilmiş sayılacak.
Bakanlık ise emekli olmuş EYT’lilerle de ayrıca uğraşmak istemiyor ancak sürecin yargıya intikal etmemesi için emekli olan EYT’lilerin maaşlarında bir düzenleme yapılması söz konusu.
