Türkiye’de Koronavirüs (Covid-19) hastaları için plazma arayışına gerek kalmadığını söyleyen Kızılay Başkanı Dr. Kerem Kınık, “Pasif bağışıklık olarak bilinen hiperimmünglobulin’in endüstriyel üretimine başlayacağız. Yani plazma içinden saflaştırarak elde ettiğimiz antikorlarla ‘pasif aşı’ üreteceğiz. İlk çalışmalarımızı tamamladık. Artık yeni bir salgın durumunda dahi elimizde yeterli sayıda dondurulmuş plazma ve pasif aşı olacak" açıklaması yaptı.
"Yeni salgın dalgasında da kullanılabilecek"
Şimdiye dek yaklaşık 3 bin immün plazma bağışçısından, 7 bin ünite plazma bileşeni toplandığını; 4 bine yakın hastaya da nakil yapıldığını belirten Kınık, "Biyobankalarımızda dondurulmuş olarak sakladığımız 3 bin ünite de plazma bulunuyor. 3 yıl dayanıklı bu dondurulmuş plazmalar. Yeni bir salgın dalgasında da kullanılabilecek" diye konuştu.
"Türkiye'nin yaklaşık 300 hastanesine immün plazma gönderdik ve 4 bine yakın hasta bu tedaviden yararlandı. Şu an stoklarımızda -25 derecede koruduğumuz 3 bin ünite daha var ve gittikçe de artacak bu sayı" diyen Kınık, "Hastanelerimizin talebinin karşılanamaması gibi bir durum yok. Türkiye'de insana dair herhangi bir organ veya doku parçasının ticarete konu yapılması, Türk Ceza Kanunu çerçevesinde suç teşkil ediyor" sözlerini kaydetti.
"İkinci ya da üçüncü dalgaya hazırız"
Sağlık Bakanlığı ile yapılan öngörüler çerçevesinde iyileşen ve immün plazma bağışlama şartlarını taşıyan bütün hastalarla temas kurup bağış vermek isteyenlerden plazma toplamaya devam edeceklerini açıklayan Dr. Kerem Kınık, şunları söyledi: Bunları da Kızılay'ın biyobankalarında depolayacağız. Önümüzde ikinci veya üçüncü bir Kovid dalgasında ya da hastalığın kalıcı bir hal alıp mevsimsel bir hastalık seyri göstermesi durumunda kesin bir ilacı ya da aşısı bulunana kadar, en etkili tedavisi immün plazma olduğu için depolama kararı aldık. Dolayısıyla şu an itibarıyla hem ihtiyacı karşılıyoruz hem de olası dalgalanmalar için elimizde stokları hazır tutuyoruz.
"Saflaştırılmış antikorlarla pasif bağışıklama"
Kızılay Başkanı Dr. Kınık Kovid-19 virüsünün insan vücuduna girdikten sonra vücudun hastalıkla savaşabilmek için bir bağışıklık tepkisi verdiğini söyleyerek pasif bağışıklama konusunda da Kızılay’ın önemli projeler üzerinde çalıştığını anlattı. Kınık bir de müjde verdi ve şunları kaydetti:
Bağışıklık sistemi buna karşı bir antikor oluşturuyor. Biz bunlara immünglobulin diyoruz. Hastalığı yenmiş ve iyileşmiş olan insanlarımızın kanlarında bu immünglobulinler iki hafta sonra pik noktasına ulaşıyor. Biz bu dönemlerde kişiden birer hafta arayla üç kez 600 mililitre plazma alıyoruz. Bu plazma, serum verir gibi doğrudan hastaya nakledilebiliyor. Biz şimdi bunu başka bir prosesten geçirerek plazma içindeki bu antikorları saflaştırarak toplama çalışması yürütüyoruz.
Benim de Öğretim Üyesi olduğum Sağlık Bilimleri Üniversitesi’ndeki bazı hocalarımızla laboratuvar ortamında bunu başardık. Artık dozu ayarlanmış, bir ilaç gibi hastaya enjekte edilebilecek formlarda üretimi yapılabilecek. Yakın bir tarihte endüstriyel bir sürece dönüştürülecek. Yani Kızılay'ın biyobankalarında dondurulmuş olan bütün plazmalar bu prosesler içerisinde işletilerek ilaç haline getirilecek.
Plazma nakline göre avantajı
Bu yöntemin plazma nakline göre avantajı ise şu: Bazı insanların vücudunda bu antikorlar daha fazla üretilebiliyor, bazılarında ise daha az olabiliyor. Her plazmanın içerisindeki antikor miktarını bilemiyorsunuz normalde. Ama siz bunu saflaştırdığınızda, gramajını, dozajını ayarlayabiliyorsunuz.
Eşit oranlara böldüğünüz için de her hastaya ilaç verir gibi ne dozda verdiğinizi bilerek enjekte edebiliyorsunuz. Volümü düşük olduğu için de kalp yetmezliği vs gibi sıkıntılı hastalarda da kullanımı daha kolay oluyor"
"Avrupa'da üretebileceğiz"
Üretimin yapılabileceği tesisle ilgili yatırımların halen devam ettiğini ancak Kovid-19 salgınının beklenmedik bir şekilde gelmesi nedeniyle bununla da ilgili hızla aksiyon aldıklarını anlatan Dr. Kınık, halk arasında ‘pasif aşı’ olarak bilinen saflaştırılmış antikor üretiminin Kızılay adına Avrupa’daki tesislerde yapılabileceğini söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı:
Yakın zamanda plazmalarımızdan Kovid-19’a yönelik pasif aşılama ilaçları üretilmiş olacak. Bu da önümüzdeki olası dalgalarda veya salgınlarda daha hedefe kilitlenmiş bir tedavi olarak elimizde bulunacak.
Bu ürünlere ivedilikle ihtiyacımız olabileceği için kendimize farklı üretim seçenekleri de baktık. Türkiye’deki bu yatırımlar hızlı bir şekilde yapılamazsa bile Avrupa Hıfzısıhhası’ndan kendi ulusal kan sistemimizin denetimini geçirdik. Bize bir ‘audit (denetim belgesi)’ verildi. Yani Türkiye'deki herhangi bir kan ürünü Avrupa'daki herhangi bir kan ürünü fabrikasında işlenebilir artık.
Sertifikamız var. Dolayısıyla biz kendi ürünlerimizi Avrupa'daki, özellikle Almanya'daki paydaş olduğumuz firmalara götürüp Kızılay görevlileri nezaretinde, plazmaları orada ilaç haline getirip tekrar ülkemize getirebileceğiz.
