Dua esnasında ellerin durumu, İslam geleneğinde önemli bir yer tutar.
Peygamberimizden duada elleri nasıl kullanmamız gerektiğine dair bizlere çeşitli rivayetler aktarılmıştır. Bizler de bu rivayetleri dikkate alarak, dua esnasında ellerin yukarıya kaldırılıp kaldırılmaması ve dua sonrası ellerin yüze sürülüp sürülmemesi gibi sorulara açıklık getirebiliriz.
Eller Dua Sırasında Yukarı Kaldırılmalı mı?
Peygamberimiz, dua ederken elleri yukarıya kaldırmanın doğru bir uygulama olduğunu bizzat kendi uygulamasında göstermiştir. Bu konuda şu hadis oldukça açıklayıcıdır:
Resûl-i Ekrem (s.a.s.), dua ederken bazen koltuklarının beyazlığı görünecek kadar ellerini kaldırırdı. (Buhârî, De‘avât, 23 [6341])
Bu hadis, Peygamberimizin dua esnasında ellerini yüksek bir şekilde kaldırdığını ve bu hareketin müminler için örnek teşkil ettiğini gösteriyor. Bununla birlikte Peygamberimizin istisna uygulamaları da mevcut. Nitekim bazı hadislerde Peygamberimizin bela ve musibetler sırasında dua ederken avuçları yere bakacak şekilde dua ettiği (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 4/56 [16613]; Azîmâbâdî, ‘Avnü’l-ma‘bûd, 4/251 [1486]) aktarılmaktadır.
Dua Sonrası Eller Yüze Sürülmeli mi?
Dua bittikten sonra ellerin yüze sürülmesi de Peygamberimizin uygulamalarına dayanmaktadır. İbn Mâce'nin rivayet ettiği bir hadiste şu ifadeler geçmektedir:
Hz. Peygamber (s.a.s.) buyuruyor ki; ‘Allah’a avuçlarınızı yukarıya getirerek dua edin, ellerinizin tersini değil. Duayı bitirdiğiniz zaman da ellerinizi yüzünüze sürün.’ (İbn Mâce, İkâmetü’s-salavât, 119 [1181]; Duâ, 13 [3866])
Bu hadis, dua esnasında ellerin avuçlarının yukarıya doğru olması gerektiğini ve dua bittikten sonra ellerin yüzle buluşturulması gerektiğini açıkça belirtmektedir. Bununla birlikte el kaldırmadan dua edildiği zaman ellerin yüze sürülmesi ise gerekmediği günümüze kadar aktarılan bir diğer İslami uygulamadır. (İbn Mâce, İkâmetü’s-salavât, 119 [1181]; Duâ, 13 [3866]).
Eller Bir Araya Getirilmeli mi?
Son olarak dua edilirken ellerin birbirinden ayrı mı, birleşik mi olması gerektiği de sorulan sorulardan olmuştur. Bu konuda Sahih-i Buhari'den aktarılan “Hz. Peygamber (s.a.s.), dua sırasında ellerini bir araya getirdi" (Fezâilü’l-Kur’ân, 14 [5017]) rivayeti Müslümanlara doğru uygulamayı öğretmektedir. Nitekim alimler de bu rivayeti, “Ellerini bir hizada tuttu; biri aşağıda, biri yukarıda değildi.” (Tahtâvî, Hâşiye, 317-318) şeklinde yorumlamıştır.
Kısacası dua ederken ellerin yukarıya kaldırılması, dua bittikten sonra ellerin yüze sürülmesi ve ellerin bir arada tutulması birer sünnettir.
