Isparta'nın Yalvaç ilçesinde bulunan Pisidia Antiokheia Antik Kenti'nde kanser hastalığına karşı kullanıldığı düşünülen, yengeç figürü ve iyileşme yazıları içeren bir eser bulundu. Helenistik Dönem'e ait olduğu değerlendirilen eser, antik dönemin inanç ve tedavi yöntemlerine ışık tutuyor.
Isparta'nın Yalvaç ilçesinde bulunan Pisidia Antiokheia Antik Kenti'nde yürütülen kazı çalışmalarında, “kanser hastalığına karşı yapılmış bir amulet (kolye)” gün yüzüne çıkarıldı. Aedilicus Tepesi'nde, Kilise çevresinde yapılan kazılarda keşfedilen amulet, kazı ekibi tarafından bugüne kadar bulunmuş en dikkat çekici ve ünik eserlerden biri olarak değerlendiriliyor.
Amuletin kanserle ilişkisi ve tarihsel önemi
Üzerinde yapılan incelemeler, bu eserin antik dönemde kanser hastalığına dair inanç ve tedavi yöntemlerine ışık tuttuğunu ortaya koydu. Amuletin bir yüzünde yengeç figürü, diğer yüzünde ise iyileşme dileklerini ifade eden yazılar yer alıyor. Antik dönemin ünlü hekimi Galen'in, kanserli tümörlerin çevresindeki damarları yengecin bacaklarına benzetmesiyle, bu hastalığın Yunanca “yengeç” anlamına gelen “karkinos” kelimesinden türeyen adıyla anıldığı biliniyor. Helenistik Dönem'den MS 4. yüzyıla kadar kullanıldığı bilinen bu tür taşların, Mısır, Anadolu ve Mezopotamya kökenli olduğu ifade ediliyor. Antiokheia'da bulunan amulet, günümüze kadar ulaşan en iyi korunmuş ve en anlamlı örneklerden biri olarak değerlendiriliyor.
10. Yüzyılda düşürülmüş olabilir
Eserin, kilise tarihinden çok daha eski bir döneme ait olduğu ve uzun yıllar boyunca farklı kişiler tarafından kullanıldığı tahmin ediliyor. Değerli bir taş olan 'gemma'dan yapılmış olan amulet, kanser hastalığına iyi geldiğine inanıldığı için büyük bir itina ile korunmuş ve kullanılmış. Araştırmacılar, 10. yüzyılda bu bölgeye düşürülmüş olabileceğini belirtiyor.
Batıl inançların izlerini taşıyor
Amulet, dönemin batıl inançlarına dair önemli bir belge niteliği taşıyor. Kanser gibi tehlikeli bir hastalık karşısında insanların umutlarını bu tür nesnelere bağladığı anlaşılıyor. Bulunan eser, antik dönemde hastalıkların tedavisi ve inanç sistemleriyle ilgili yeni bilgiler sunması açısından büyük önem taşıyor. Kazı ekibi, eserin detaylı incelemesinin devam ettiğini ve sonuçların arkeoloji dünyasına önemli katkılar sağlayacağını ifade etti.
