Sağlıklı beslenme çabalarımızda ve diyet uygulamalarımızda ne yediğimiz kadar, ne zaman yediğimiz de büyük bir önem taşıyor. Bilimsel araştırmalar, yemek yeme zamanlamamızın genel sağlığımız üzerinde beklenenden daha büyük etkileri olduğunu gösteriyor. Aralıklı oruç, bu noktada sağlıklı beslenme ve diyetin neden etkili olduğunu açıklayan bir yöntem olarak öne çıkıyor. Son bilimsel bulgular ve uzmanların beslenme zamanlaması konusundaki kritik gözlemleri oldukça dikkat çekici.
Son dönemde yapılan araştırmalar, yemek yeme zamanlamamızın biyolojik saatlerimiz ve metabolizmamız üzerindeki etkilerini inceleyerek sağlığımızı nasıl etkilediğini ortaya koyuyor. Elsevier tarafından yayımlanan Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics’in (JAND) KRONONÜTRİSYON özel sayısında, aralıklı oruç rejimlerinin etkileri detaylı bir şekilde ele alındı.
KRONONÜTRİSYON NEDİR?
Krononütrisyon, yemek yeme zamanlamalarının vücudun iç saati ile uyumlu hale getirilmesi ve bu şekilde sağlığın ile metabolik süreçlerin optimize edilmesi üzerine odaklanan bir alandır. Bu yaklaşım, öğünlerin doğal fizyolojik döngülerle senkronize olmasının önemini vurgular ve ne zaman yediğimizin, ne yediğimiz kadar önemli olabileceğini öne sürer.
Örneğin, daha büyük öğünlerin günün erken saatlerinde tüketilmesinin, metabolizmanın daha aktif olduğu bu zaman diliminde daha faydalı olabileceği düşünülmektedir. Araştırmalar, yiyeceklerin zamanlamasının sindirim, hormon salınımı ve kalori işleme üzerindeki etkilerini inceleyerek, geleneksel diyet kılavuzlarını sorgulayan içgörüler sunmaktadır.
Chicago Illinois Üniversitesi Kinesiyoloji ve Beslenme Bölümü'nden Dr. Krista Varady, aralıklı oruç uygulamasının son yıllarda kilo vermek için en popüler diyetlerden biri haline geldiğine dikkat çekti. Dr. Varady, “Bu diyet, yemek yeme dönemleri ile yememe dönemlerinin dönüşümlü olarak uygulanması şeklinde tanımlanabilir. Özel sayıda, zaman kısıtlamalı yeme, her iki günde bir oruç tutma ve 5:2 diyeti gibi çeşitli oruç rejimlerinin vücut ağırlığı, kardiyometabolik hastalık riski ve uyku ile egzersiz performansı üzerindeki etkileri inceleniyor. Ayrıca, bu diyetlerin uygulanmasına yönelik önemli güvenlik hususları ve pratik rehberlik de ele alınıyor” dedi.
HERKES İÇİN ULAŞILABİLİR DİYET
Dr. Varady, aralıklı oruç protokollerinin katılımcılara kalori saymak yerine sadece saati takip etme imkânı sunduğunu belirtti. Bu yöntem, pahalı gıda ürünleri gerektirmediği ve bireylerin tanıdık yiyecekleri tüketmeye devam edebildiği için düşük kaynaklı hasta grupları için oldukça erişilebilir bir diyet olarak öne çıkıyor. Aralıklı oruç, kalori saymayı gerektiren standart diyetlere göre daha basit ve sürdürülebilir bir alternatif sunuyor. Ancak, kilo kaybının yanı sıra, besleyici değeri yüksek çeşitli yiyeceklerin tüketimi, sağlıklı bir beslenme düzeni sürdürmek için önemlidir.
National Institutes of Health’ten Dr. Sydney G. O’Connor, zaman kısıtlamalı yeme protokollerinin kalori saymayı gerektirmediği için standart diyetlere göre daha kolay uygulanabilir olduğunu belirtti. Ayrıca, COVID-19'un etkisi ve evden çalışma gibi faktörlerin, bu tür diyetlere uyumu artırabileceğini ekledi.
GENÇLERİN GECE YEMEK YEMESİ GÜVENLİ Mİ?
Los Angeles Çocuk Hastanesi ve USC Keck Tıp Okulu'ndan Dr. Alaina P. Vidmar, obezite ve tip-2 diyabet teşhisi konan ergenlerde 8 saatlik bir yemek penceresi uygulamasının kilo kaybı ve glikoz yönetimi üzerindeki etkilerini inceledi. Dr. Vidmar, “Gece geç saatlerde yemek yemeyi tercih eden ergenler için geç yemek penceresinin güvenli ve kabul edilebilir olduğunu bulduk. Bu uygulama, klinik olarak anlamlı kilo kaybı, alanin aminotransferaz seviyelerinde azalma ve önemli kalori azaltımı sağladı; uyku, yeme davranışları veya fiziksel aktivite üzerinde olumsuz bir etkisi olmadı” şeklinde açıklamalarda bulundu.
ABD Çevre Tıbbı Araştırma Enstitüsü Askeri Beslenme Bölümü'nden Dr. Jess A. Gwin tarafından yürütülen bir diğer çalışma, yeme zamanlamasının uyku sağlığı üzerindeki etkilerini ortaya koydu. Dr. Gwin, “Kahvaltı atlama ve gece geç saatlerde yemek yeme, ABD'deki genç yetişkinler arasında tipik yeme davranışları arasında yer alıyor. Çalışmamız, yemek zamanlamasının uyku-uyanıklık döngüsü ve uyku verimliliği ile ilişkili olduğunu buldu” ifadelerini kullandı.
