Araştırmacılar, MS'te meydana gelen genetik özellikler ve değişiklikler hakkında daha fazla şey öğrendiklerinde, bir kişinin ne tür bir MS'e sahip olacağını daha kolay tahmin edebileceklerini ve en erken aşamada en etkili tedaviyi kurabileceklerini umuyorlar.Ancak günümüzde, doktor, fiziksel ve nörolojik muayene yapar, belirtiler hakkında soru sorar ve kişinin tıbbi geçmişini göz önüne alır.
Hiçbir test tek bir teşhisi doğrulayamaz, bu nedenle doktor bir kişinin teşhis kriterlerini karşılayıp karşılamadığına karar verirken birkaç strateji kullanır.
Bu stratejiler şunları içerir:
-
Lezyonları ortaya çıkarabilen beyin ve omurilikteki MRG taramaları
-
Önceki bir enfeksiyon öneren antikorları tanımlayabilen spinal sıvı analizi
-
Uyaranlara cevap olarak elektriksel aktiviteyi ölçen uyarılmış bir potansiyel test
Diğer hastalıklar MS'dekine benzer semptomlara sahiptir, bu nedenle doktor diğer olası nedenleri değerlendirmek için başka testler önerebilir.
Doktor MS teşhisi koyarsa, hangi tip olduğunu ve aktif olup olmadığını belirlemesi gerekecektir. Kişinin ileride yapılacak değişiklikleri değerlendirmek için gelecekte daha fazla teste ihtiyacı olabilir.
MS (Multipl skleroz) tedavisi
MS için bir tedavi yoktur, ancak uygulanan tedaviler aşağıdaki sonuçlara ulaşabilmek için kullanılır.
İlerlemeyi yavaşlatır ve nükslerin sayısını ve ciddiyetini azaltır
Belirtileri hafifletmek
Bazı insanlar da tamamlayıcı ve alternatif tedaviler kullanır, ancak araştırmalar bunların yararlılığını her zaman doğrulamaz.
İlerlemeyi yavaşlatan ilaçlar
Bazı hastalık modifiye edici tedaviler (DMT'ler) MS'in tekrarlayan formları bağışıklık sisteminin çalışma şeklini değiştirerek çalışır. Bir doktor bunları ağız yoluyla, bazılarını enjeksiyonla, bazılarını da infüzyon şeklinde verebilir. Kişinin onları ne sıklıkta alması gerektiği ve bunu evde yapıp yapamayacakları ilaca bağlı olacaktır.
Mevcut kılavuz ilkelerden bu ilaçların kullanılmasını önermektedir, çünkü özellikle semptomlar henüz şiddetli olmadığında kişi onları alırsa, MS'in ilerlemesini yavaşlatma olasılığı yüksektir.
Bazı ilaçlar belirli aşamalarda daha faydalıdır. Örneğin, bir doktor MS'in daha şiddetli bir aşamasında mitoksantron reçete edebilir. Bir doktor, bir ilacın ne kadar iyi çalıştığını izler, çünkü olumsuz etkiler olabilir ve aynı ilaçlar herkese uymaz. Piyasaya sunulan yeni ilaç seçeneklerinin, mevcut olanlardan daha güvenli ve daha etkili olduğu kanıtlanmıştır.
İmmünsüpresif ilaçların olumsuz etkileri daha yüksek enfeksiyon riski içerir. Bazı ilaçlar da karaciğere zarar verebilir. Bir kişi olumsuz etkiler fark ederse veya belirtileri kötüleşirse tıbbi yardım almalıdır.
Parlama sırasında semptomları hafifletmek için ilaçlar
Diğer ilaçlar, kişi bir parlama sırasında belirtilerin kötüleşmesi durumunda faydalıdır. Bu ilaçlara her zaman ihtiyaç olmaz.
Kortikosteroidler: Bunlar iltihabı azaltır ve bağışıklık sistemini baskılar. Bazı MS tiplerinde akut semptom alevlenmesini tedavi edebilirler. Örnekler arasında Solu-Medrol (metilprednizolon) ve Deltason (prednizon) bulunur. Bir kişi onları çok sık kullanırsa, steroidlerin olumsuz etkileri olabilir ve uzun vadede herhangi bir fayda sağlama olasılığı yoktur.
Davranış değişiklikleri: Görme sorunları ortaya çıkarsa, doktor gözlerin zaman zaman dinlenmesini veya ekranın sınırlandırılmasını önerebilir. MS'li bir kişinin yorgunluk ortaya çıktığında dinlenmeyi öğrenmesi ve hareketlerini tamamlayabilmesi için kendilerini hızlandırması gerekebilir.
Hareketlilik ve denge ile ilgili problemler: Fiziksel terapi ve baston gibi yürüme aletleri yardımcı olabilir
Tremor: Bir kişi titremeyi azaltmak için yardımcı cihazlar kullanabilir veya uzuvlara ağırlık ekleyebilir. İlaçlar ayrıca titreme için yardımcı olabilir.
Yorgunluk: Yeterince dinlenmek ve ısıdan kaçınmak yardımcı olabilir. Fiziksel ve mesleki terapi insanlara bir şeyler yapmaları için daha rahat yöntemler öğretmeye yardımcı olabilir. Bir mobilite scooter gibi yardımcı cihazlar, enerjinin korunmasına yardımcı olabilir. İlaçlar veya danışmanlık, uykuyu artırarak enerjiyi artırmaya yardımcı olabilir.
Ağrı: Bir doktor, yüzü etkileyen keskin bir ağrı olan trigeminal nevraljiyi hafifletmek için antikonvülsan veya antispazmodik ilaçlar veya alkol enjeksiyonları verebilir. MS'te kas ağrısını ve krampı hafifletmek için ilaçlar da vardır.
Mesane ve barsak problemleri: Bazı ilaçlar ve diyet değişiklikleri bunları çözmede yardımcı olabilir.
Depresyon: Bir doktor, seçici bir serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) önerebilir, çünkü bunların diğer antidepresan ilaçlardan daha az yorgunluk göstermesi olasıdır.
Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler
Aşağıdakiler, MS'in farklı yönlerine yardımcı olabilir:
-
Ağrı için ısı ve masaj tedavisi
-
Ağrı için yürüyüş ve akupunktur
-
Ruh halini korumak için stres yönetimi
-
Gücü ve esnekliği korumak, sertliği azaltmak ve ruh halini artırmak için egzersiz
-
Bol miktarda taze meyve, sebze ve lif içeren sağlıklı bir diyet
-
Sigarayı bırakmak
-
Rehabilitasyon ve fizik tedavi
Multipl skleroz evresi fizik tedavi
Rehabilitasyon, bir kişinin evde ve işte etkin şekilde performans gösterme yeteneğini geliştirmeye veya sürdürmeye yardımcı olabilir.
Programlar genellikle şunları içerir:
Fiziksel terapi: Bu, maksimum hareket ve işlevsel yeteneği sürdürme ve geri kazanma becerilerini sağlamayı amaçlar.
Mesleki terapi: İşin, kişisel bakımın ve oyunun terapötik kullanımı, zihinsel ve fiziksel işlevin korunmasına yardımcı olabilir.
Konuşma ve yutma terapisi: Bir konuşma ve dil terapisti, ihtiyaç duyanlar için özel eğitim verebilir.
Bilişsel rehabilitasyon: Bu, insanların düşünme ve algıdaki belirli sorunları yönetmelerine yardımcı olur.
Mesleki rehabilitasyon: Bu, yaşamı MS ile birlikte değişen bir kişinin kariyer planları yapması, iş becerileri öğrenmesi, bir iş bulması ve sürdürmesi için yardımcı olur.
Plazma değişimi
Plazma değişimi, bireyden kan almayı, plazmayı çıkarmayı, yeni plazma ile değiştirmeyi ve kişiye geri nakletmeyi içerir.
Bu işlem, kişinin vücudunun parçalarına saldıran, kandaki antikorların yok edilmesine yöneliktir. Ancak MS'li insanlara yardım edip edemeyeceği belirsizdir. Çalışmalar karışık sonuçlar vermiştir.
Plazma değişimi genellikle yalnızca şiddetli MS atakları için uygundur.
Kök hücre tedavisi
Bilim adamları, çeşitli vücut hücrelerini yenilemek ve sağlık durumu nedeniyle kaybetmiş olanlara geri yüklemek için kök hücre terapisinin kullanılmasına bakıyorlar. Araştırmacılar, bir gün kök hücre terapi tekniklerinin MS tarafından verilen hasarı tersine çevirebileceğini ve sinir sistemindeki işlevselliği geri kazanabileceğini umuyor.
