Sedef nedir?
Sedef, ciltte kuru, kırmızı pullu lekeler ve pulların ortaya çıkmasına neden olan yaygın, kronik, otoimmün bir hastalıktır. Kızarıklıklar sıklıkla bir süre ortadan kalkar, fakat sonra stres gibi bir tetikleme sonucu tekrar alevlenir.
Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla cilt hücrelerini çok hızlı bir şekilde üretmeye başladığında olduğu düşünülmektedir.
Sedef hastalığı tüm dünyada insanların yaklaşık yüzde 3'ünü etkilemektedir. Erkekleri ve kadınları eşit şekilde etkiler. Her yaşta başlayabilir, ancak en sık 15 ila 35 yaşları arasında ve yine 50 ila 60 yaşları arasında sık görülür. Yaş ortalaması 28'dir.Vakaların yaklaşık yüzde 15'i 10 yaşından önce ortaya çıkar.
Sedef belirtileri
Cilt hücreleri her zaman dökülür, ancak sedef hastalığında hem ölü hem de canlı hücreler cilt yüzeyinde toplanır, çünkü replasman işlemi çok hızlıdır.
Sedef hastalığının ana belirtileri:
Kırmızı, lapa lapa, kolayca akan gümüş renkli pullarla kaplı cilt
Yoğun kaşıntı ve yanma
Ancak, belirtilerde türüne göre farklılıklar olabilir. Sedef hafif veya şiddetli olabilir. Hafif sedef hastalığı vücudun yüzde 3'ünden daha azını kaplar, orta şiddette sedef yüzde 3 ila 10'u etkiler. Şiddetli sedef hastalığı ise vücudun yüzde 10'unu kaplar.
İnsanların yaklaşık yüzde 80'inde hafif, diğer yüzde 20'sinde orta ila şiddetli sedef hastalığı vardır. Sedef hastalığı vücudun farklı bölümlerini etkileyebilir, ancak çoğunlukla dirsekler, dizler, bel ve kafa derisi üzerinde küçük lekeler gibi görünür.
Sedef türleri
Plak sedef hastalığı
Sedef hastalığı olan kişilerin yaklaşık yüzde 80 ila 90'ında plak sedef hastalığı vardır. Genellikle dirsekler, dizler, kafa derisi ve alt sırt üzerinde, gümüş rengi, beyaz pullarla kaplı, iltihaplı, kırmızı lezyonlar şeklinde görünür.
Ters sedef hastalığı
Ters sedef, koltuk altlarında, kasıklarda, memelerin altında ve cinsel organların etrafındaki gibi diğer deri kıvrımlarında ve kalçalarda görülür. İlk olarak, genellikle plak sedef ile ilişkili kırmızı lezyonlar olarak görülür. Pürüzsüz ve parlak görünebilir.
Sürtünme ve terlemeden kaynaklanan tahriş, cilt kıvrımları ve hassas bölgelerde bulunması nedeniyle daha da kötüleşebilir. Çok kilolu ve derisinde derin kıvrımlar kıvrımlarına sahip kişilerde daha yaygındır.
Eritrodermik sedef hastalığı
Eritrodermik sedef hastalığı, vücut yüzeyinin geniş bölümlerini ateşli bir kızarıklıkla etkileyebilen özellikle enflamatuar bir formdur. Eritem kızarıklık anlamına gelir. Genellikle lezyonların net bir şekilde tanımlanmadığı kararsız plak sedefi olan kişilerde görülür. Cilt dökülmesi, ciddi kaşıntı ve ağrı olabilir.
Eritrodermik sedef hastalığı, vücudun homeostazındaki dengesizlik ile bağlantılıdır. Bu, ciddi hastalıklara yol açabilecek protein ve sıvı kaybına neden olabilir. Ödem veya özellikle ayak bileklerinde olmak üzere sıvı tutulmasından kaynaklanan şişlik de gelişebilir. Vücut ısısını ayarlamakta zorlanabilir ve bu titremeye neden olabilir.
Eritrodermik sedef hastalığı ayrıca enfeksiyon, zatürre ve konjestif kalp yetmezliğini tetikleyebilir. Eritrodermik sedef hastalığının komplikasyonları hayatı tehdit edici olabilir. Bu durumun belirtileri olan herkes bir kere doktora görünmelidir.
Guttat sedef hastalığı
Guttat sedef hastalığı genellikle çocuklukta veya genç erişkinlikte başlar. Derideki küçük, kırmızı, tek tek lekeler, normalde plak sedefindeki lezyonlar kadar kalın veya kabuklu olmayan lekeler gibi görünür.
Üst solunum yolu enfeksiyonları, streptokok enfeksiyonları, bademcik iltihabı, stres, cildin yaralanması ve antimalarals, lityum ve beta blokerleri de dahil olmak üzere bazı ilaçların kullanımı da dahil olmak üzere çeşitli koşullar bunu tetikleyebilir.
Bu sedef hastalığı şekli kendi kendine kaybolabilir ve geri gelmeyebilir veya bir süre açıklığa kavuşabilir ve daha sonra plak sedef hastalığı izleri olarak tekrar ortaya çıkabilir.
Püstüler sedef hastalığı
Püstüler sedef hastalığı yetişkinleri çocuklardan daha fazla etkiler ve sedef hastalığı vakalarının %5'inden daha azını oluşturur.
Kırmızı deri ile çevrili, bulaşıcı olmayan irin beyaz püstülleri veya kabarcıkları gibi görünür. Vücutta belirli bölgeleri, örneğin elleri ve ayakları veya vücudun çoğunu etkileyebilir. Bu bir enfeksiyon değildir ve bulaşıcı değildir.
Püstüler sedef hastalığı, önce cilt kızarır. Ardından püstüllerin oluşumu ve skalalanma dönemini takip etme eğilimindedir.
Psoriatik artrit
Sedef hastalığına sahip kişilerin yüzde 40'ına kadarında psoriatik artrit olarak bilinen artrit semptomları ile eklem iltihabı görülür.
Bu iltihaplanma ve eklemlerde ilerleyici hasara neden olur. En sık 30 ila 50 yaş arasında görülür.
Diğer komplikasyonlar
Psoriatik hastalığı olan kişiler genellikle sosyal dışlanma ve düşük özgüvenlidir. Fiziksel rahatsızlık, kaşıntı ve ağrı ile birlikte, yaşam kalitesini etkileyebilir. Psoriazis ayrıca yüksek kardiyovasküler hastalık riski ve diğer sağlık koşulları ile de ilişkilendirilmiştir.
