Tüberküloz nedenleri
Mycobacterium tuberculosis bakterisi TB'ye neden olur.TB'si olan bir kişi (ciğerleri etkilenen) öksürdüğü, hapşırdığı, tükürdüğü, güldüğü veya konuştuğunda havaya yayılır.
TB bulaşıcıdır, ancak yakalanması kolay değildir. Yaşadığınız veya birlikte çalıştığınız birinden TB yakalama şansı bir yabancıdan çok daha yüksektir. En az 2 hafta boyunca uygun tedavi gören aktif TB'li kişilerin çoğu artık bulaşıcı değildir.
Tüberkülozu önleme
Aktif TB'niz varsa, yüz maskesi hastalığın başkalarına yayılma riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Aktif TB'nin başkalarına bulaşmasını önlemek için birkaç genel önlem alınabilir.
Okula ya da işe gitmeyerek ya da biriyle aynı odada uyumayarak diğer insanlardan kaçınmak, mikropların başkalarına ulaşma riskini en aza indirmeye yardımcı olacaktır. Maske takmak, ağzı kapatmak ve havalandırma odaları bakteri yayılımını da sınırlayabilir.
Risk faktörleri
Bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde aktif tüberküloz gelişme riski en fazladır. Örneğin, HIV virüsü bağışıklık sistemini baskılayarak vücudun TB bakterilerini kontrol etmesini zorlaştırır. Hem HIV hem de TB ile enfekte olan kişilerin, HIV olmayanlara göre aktif TB gelişmesi olasılığı yüzde 20-30 civarındadır.
Ayrıca tütün kullanımının aktif TB gelişme riskini arttırdığı bulunmuştur. Dünyada TB vakalarının yaklaşık yüzde 8'i sigara ile ilgilidir.
Aşağıdaki koşullara sahip kişilerde risk artışı vardır:
-
Şeker hastalığı
-
Bazı kanserler
-
Yetersiz beslenme
-
Böbrek hastalığı
Ayrıca, kanser tedavisi gören insanlar, çok genç veya yaşlı olanlar ve uyuşturucu kullananlar daha fazla risk altındadır.
TB'nin daha yaygın olduğu belirli ülkelere seyahat etmek de risk seviyesini arttırır.
Tüberküloz oranı yüksek olan ülkeler
-
Afrika - özellikle Batı Afrika ve Sahra altı Afrika
-
Afganistan
-
Güneydoğu Asya: Pakistan, Hindistan, Bangladeş ve Endonezya dahil
-
Çin
-
Rusya
-
Güney Amerika
-
Batı Pasifik bölgesi - Filipinler, Kamboçya ve Vietnam dahil
Komplikasyonlar
Eğer tedavi edilmezse, TB ölümcül olabilir. Çoğunlukla akciğerleri etkilese de kanda da yayılabilir ve aşağıdaki gibi komplikasyonlara neden olabilir:
Menenjit: beyni örten zarların şişmesi.
Omurga ağrısı.
Eklem hasarı.
Karaciğer veya böbreklerde hasar.
Kalp hastalıkları: Bu daha nadirdir.
Günümüzde uygun tedavi ile, tüberküloz vakalarının büyük çoğunluğu tedavi edilebilir. Ancak, doğru tedavi olmazsa, tüberküloz hastası kişilerin üçte ikisine kadar ölür.
Tüberküloz tedavisi
TB vakalarının çoğu doğru ilaç verildiğinde ve doğru şekilde uygulandığında iyileştirilebilir. Antibiyotik tedavisinin kesin tipi ve uzunluğu, bir kişinin yaşına, genel sağlığına, ilaca karşı potansiyel direncine, TB'nin gizli veya aktif olup olmadığına ve enfeksiyonun yerine (yani, akciğerler, beyin, böbrekler) bağlıdır.
Gizli TB'li insanlar sadece bir tür TB antibiyotiğe ihtiyaç duyabilirken, aktif TB'li kişiler (özellikle MDR-TB) sıklıkla birden fazla ilaç reçetesi gerektirecektir.
Antibiyotiklerin genellikle nispeten uzun bir süre alınması gerekir. TB antibiyotik tedavisi için standart süre yaklaşık 6 aydır.
TB ilaçları karaciğer için toksik olabilir ve yan etkiler nadir görülmekle birlikte, meydana geldiklerinde oldukça ciddi olabilirler. Potansiyel yan etkiler doktora bildirilmeli ve şunları içermelidir:
-
Koyu idrar
-
Ateş
-
Sarılık
-
İştah kaybı
-
Mide bulantısı ve kusma
TB bulguları ortadan kalksa bile, herhangi bir tedavi sürecinin tamamen tamamlanması önemlidir. Tedaviden kurtulan herhangi bir bakteri, reçete edilen ilaca dirençli hale gelebilir ve gelecekte TB gelişmesine neden olabilir.
