Kırım Tatarlarının antlı şehidi Numan Çelebicihan ve 1917 Kurultayı kahramanları ile şehitleri başta olmak üzere muhaceret ve sürgün yollarında hayatlarını kaybetmiş, mezarları bile olmayan vatan ve millet yolunda korkusuzca şehadete eren Kırım Tatar yolbaşçıları, 23 Şubat 2025 tarihinde Eskişehir'in Odunpazarı ilçesinde bulunan Türk Ocakları Eskişehir Şubesinde anıldı.
Anma programına; Türk Ocakları Eskişehir Şube Başkanı Prof. Dr. Nedim Ünal, Eskişehir Kırım Derneği Başkanı Recep Şen, Kırım Ailesi kurucusu Anife Kurtseitova, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Volkan Marttin, Eskişehir'deki Kırım Tatar diasporasından isimler, Türk Ocakları Eskişehir Şubesi üyeleri ve Kırım Ailesi çocukları katıldı.
KIRIM TATARLARININ UNUTULMAZ LİDERİ ESKİŞEHİR'DE ANILDI
Bağımsızlık ve istiklâl mücadelesinde kararlılık ve millî dirilişi sembolize etmesi bakımından Kırım Tatar halkının en müstesna şahsiyetlerinden birisi olan ve "Antlı Şehit" olarak anılan Numan Çelebicihan için yapılan anma programı, Numan Çelebicihan'ın akrabası Önder Çelebicihan'ın okuduğu dua ile başladı. Sonrasında katılımcılar, İstiklal Marşı’nı okudu
Daha sonrasında katılımcılar, hep bir ağızdan Kırım Tatar millî marşı Ant Etkenmen’i okudu.
Anma programı; Kırım Tatar halkının unutulmaz lideri Numan Çelebicihan ve tüm Kırım Tatar şehitlerin ruhu için Kur'an-ı Kerim tilaveti ve hatim duası ile devam etti.
Hatim duasından sonra Kırım Ailesi kurucusu Anife Kurtseitova ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Marttin, Kırım Halk Cumhuriyeti'nin ilk başkanı Numan Çelebicihan’ı hayatını, vatan ve millet mücadelesini anlattı. Aynı zamanda, Rus işgalindeki Kırım'da günümüzde Kırım Tatar halkının yaşadığı baskı ve zulümler ile Ukrayna-Rusya Savaşı'na dair gelişmeler de ele alındı.
"UNUTMA, UNUTTURMA VE AFFETME"
Eskişehir Türk Ocağı, anma programına ilişkin, "Unutma! Unutturma! ve Affetme!. Moskoflar tarafından 23 Şubat 1918’de şehit edilen Kırım Cumhurbaşkanı Numan Çelebicihan’ı, Kırım Ailesi ile birlikte anıyoruz. Hüzünlü, ilgili ve kalabalık bir topluluğun takip ettiği toplantının başlangıçta Kur’an okunmasını takiben yapılan hatim duasından sonra konuşmacılar bir taraftan Numan Çelebicihan’a, yaptıklarına ve ve mücadelesine dair konuşmalar yaparken diğer taraftan da Kırım davasının bugünkü durum hakkında bilgi verdiler." açıklamasını yaptı.
Daha sonrasında Kırım Ailesi çocukları, Numan Çelebicihan’ın şiirlerini okudu. Anma programı, katılımcılara sunulan ikramlar ile son buldu.
“BİZLER AYDINLARIMIZIN VE ÖNDERLERİMİZİN İZİNDEN GİDECEĞİZ”
Anma programının ardından Kırım Haber Ajansına (QHA) konuşan Kırım Ailesi kurucusu Anife Kurtseitova, 23 Şubat’ın Kırım Tatarları için bir matem günü olduğunu vurguladı ve “Bizler, Numan Çelebicihan gibi büyük şahsiyetlerin torunları olarak, onların aziz hatırasını her daim yaşatmalı, miraslarına sahip çıkmalı ve bizlere bıraktıkları kutlu davayı unutmamalıyız. İnşallah, bizler de aydınlarımızın ve önderlerimizin izinden giderek halkımızın haklarını ve geleceğini savunmaya devam edeceğiz.” ifadelerini kullandı.
PROGRAMDA ÇEÇENLER VE İNGUŞLAR DA ANILDI
Bununla birlikte Kurtseitova, anma programında 23 Şubat 1944’te sürgüne gönderilen Çeçenlerin ve İnguşların da anıldığını kaydederek, “Onlar da tıpkı birçok millet gibi, Sovyet siyasî sisteminin zalimce baskılarına maruz kaldı, vatanlarından koparıldı ve tarifsiz acılar yaşadı.” dedi.
“HALKLARIN ÖZGÜRLÜK VE ADALET MÜCADELESİ ASLA DURMAYACAKTIR”
İşgalci Rusya’nın bugün de halkların kendi topraklarında özgürce yaşama hakkını ellerinden almak için kanlı politikasını sürdürdüğünü vurgulayan Kurtseitova, “Tarih defalarca tekerrür etse de halkların özgürlük ve adalet mücadelesi asla durmayacaktır” şeklinde konuştu.
ANTLI ŞEHİT NUMAN ÇELEBİCİHAN'IN ŞEHADETİNİN 107. YIL DÖNÜMÜ
23 Şubat, Antlı Şehit Numan Çelebicihan ve 1917 Kurultayı kahramanları ile şehitleri başta olmak üzere, muhaceret ve sürgün yollarında hayatlarını kaybetmiş, mezarları bile olmayan “Vatan” ve “Millet” yolunda, korkusuzca şehadete eren Kırım Tatarlarının yol başçılarını anma günü.
Antlı şehit olarak anılan Numan Çelebicihan, bağımsızlık ve istiklal mücadelesinde kararlılık ve millî dirilişi sembolize etmesi bakımından Kırım Tatar halkının en müstesna şahsiyetlerinden birisi.
1885 senesi “Büyük Sunaq” köyünde doğan Numan Çelebicihan 1908-1916 seneleri arasında İstanbul’da ve St. Petersburg’da Hukuk ve Tıp eğitimi aldı. 1908 senesi Cafer Seydamet ile birlikte Türkiye’de oluşan inkılap hareketlerini yakından takip etti.
Kırım Tatar halkının sorunlarına çare bulmak ve çarlık idaresi altında ezilen halkının yaralarına derman olmak için büyük bir gayret ile çalıştı ve bu maksatla “Qırım Talebe Cemiyeti”ni kurdu. 1917 senesinde Kırım, Litvanya, Belarus ve Polonya Müftüsü oldu. Kırım Müslümanları İcra Komitesi'nin başkanı olarak seçildi.
Bu süre boyunca, daha öncesinde olduğu gibi Kırım Tatar halkının teşkilatlanması ve kendi geleceğini eline alabilmesi için çalışmalar yürüttü. Yine aynı sene içerisinde Aralık ayında Birinci Kırım Tatar Millî Kurultayının toplanmasında büyük bir rol üstlendi ve Kurultayın idare heyetinin başkanı olarak seçildi.
Kurultay’ın çalışmaları sonucunda “Kırım Tatar Halk Cumhuriyeti”nin kurulması için çalışmalar yürütülmesi kararı alındı ve kurulan hükûmetin başkanlığına Numan Çelebicihan seçildi. Kırım’ın Bolşevik kuvvetleri tarafından işgal edilmesi sonucunda Kurultay dağıtıldı ve Kırım Tatarlarının millî liderleri ya tutuklandı ya da Kırım’dan kaçmaya mecbur edildi. Tutuklanan Numan Çelebicihan 23 Şubat 1918 tarihinde Bolşevikler tarafından vahşice öldürüldü ve naaşı Karadeniz’e atıldı.
Çelebicihan, ayrıca şair ve neşirci olarak tanınıyordu. Yazdığı “Ant Etkenmen” şiiri Kırım Tatarlarının millî marşı kabul edildi.
