Türkiye’nin milli savaş uçağının geliştirilmesi amacıyla Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından başlatılan Milli Muharip Uçak (MMU) Projesi, TUSAŞ ana yükleniciliğinde devam ediyor. MMU’nun 2023 yılında hangardan çıkış yapması, 2026 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirmesi ve 2029 yılında Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girmesi planlanıyor.
Savunma Sanayii Başkanlığı’nın öncülüğünde MMU’da kullanılacak kritik bileşenlerin millileştirilmesi için çeşitli projeler başlatılıyor. Bahsi geçen kritik bileşenlerden en önemlisi ile uçakta kullanılacak özgün motor. MMU’nun prototiplerinde, ABD üretimi F110 motorunun kullanılması bekleniyor. Ancak nihai konfigürasyonda, hem ambargo tehditlerine karşı hem de uçağın 5’inci nesil özelliklerine uyumlu bir motor ihtiyacı olacağı için özgün motor kullanılması planlanıyor.
Bu doğrultuda özgün motorun; afterburner kullanmadan süperseyir (Supercruise), düşük IR izi, yüksek yakıt verimliliği ve 29.000lb itki kabiliyetlerine sahip olması isteniyor. Ayrıca motorun, MMU’nun 40.000ft irtifada 1.8 Mach’a kadar hıza ulaşabilmesi için de uygun yapıda olması gerekmekte.
Türkiye’nin daha önce herhangi bir turbofan motor geliştirme tecrübesi bulunmadığı için özgün motorun geliştirilmesi amacıyla yabancı bir partnerle çalışacağı ihtimali ağır basıyor. Daha önce İngiliz Rolls-Royce şirketi, bu yönde bir girişimde bulunmuş ve Kale Grubu ile birlikte 2017 yılı içerisinde ‘TAEC Uçak Motor Sanayi A.Ş.’ adında bir şirket kurulmuştu. Kurulan şirketin %51 hissesi ise Kale Grubu’na aitti.
Ancak çeşitli konularda yaşan anlaşmazlıklardan ötürü TAEC Şirketi, uzun bir süre boyunca faaliyete geçemedi. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, 25 Mart 2021 tarihinde yaptığı bir açıklama esnasında "Rolls-Royce’un bu uçak için hazır bir motoru yok. Onlar, Türkiye’de kurdukları bir ortaklık ile bu uçak için motor geliştirmeyi teklif ediyorlardı ama o geliştirmenin şartları arasında bizim kabul edemeyeceğimiz 5-6 tane madde vardı. Onları uzun süre boyunca müzakere ettik ve çoğunda istediğimiz yere kadar geldi mesele. Şu anda biz anlaşılabilir bir konuda olduğunu düşünüyoruz. Eğer onlar da hazırlar ise bu işi artısıyla eksisiyle bir yere getirebilecek durumdayız. Bizim açımızdan sorun büyük ölçüde belli bir yere geldi, ondan sonrası da diğer tarafa (Rolls-Royce) bağlı ki yine orada rakamsal bazı konular var onları da gördüğümüzde buna karar vereceğiz. Yani top, karşı sahada" ifadelerini kullandı.
Yine Başkan Demir tarafından Mart 2022’de yapılan bir açıklamada ise "Ayrıca, milli motor için Rolls-Royce firmasıyla bir çalışma ihtimalimiz vardı. Burada bazı endişelerimiz vardı, gerçekleştirdiğimiz toplantılar sonucunda bu endişeleri giderdik. Çalışmalar başladı" İfadelerine yer verildi.
Bu açıklamaların ardından gözler, yeniden Kale Grubu ile Rolls-Royce ortaklığında kurulan TAEC şirketine döndü. SavunmaSanayiST.com’un edindiği bilgilere göre; MMU’da kullanılacak Özgün Motor, TAEC şirketi tarafından geliştirilecek. Bu projeyle birlikte Türkiye, Turbofan motorlar konusunda önemli bir yetkinlik ve kabiliyet kazanmış olacak.
Kale Grubu bünyesinde bulunan Kale Arge şirketi, hatırlanacağı üzere Türkiye’nin ilk milli turbojet füze motoru KTJ-3200’ü geliştirmiş ve entegrasyon faaliyetleri için ilk teslimatı da gerçekleştirmişti. KTJ-3200’ün seri üretim teslimatları da kısa süre içerisinde başlayacak. Buna ilaveten Kale Arge, KTJ serisi farklı itki sınıflarındaki motorların geliştirme faaliyetlerini ise sürdürüyor.
SavunmaSanayiST
