İngiliz Parlamentosu üyesi Milletvekili Ian Paisley ve arkadaşları tarafından verilen Dijital Varlıkların Murislere Devri Hakkında Kanun Teklifi ile kişilerin vefatı halinde cep telefonları, sosyal medya hesapları ve dijital varlıklarının mirasçılara geçmesi öngörülüyor. Hazırlanan kanun teklifine göre dijital varlıklar da şahıs mülkiyetine dahil kabul ediliyor.
Facebook, Google, Apple, iTunes, Instagram, Microsoft, YouTube ve PayPal gibi hesaplarla, bulut hesaplarında en az 33 milyar dolar değerinde dijital varlığın tutulduğu belirtilen kanun teklifinde, bu varlıkların mülkiyet haklarının da yeniden düzenlenmesi öngörülüyor.
Dijital varlıklar Türkiye'de 65 milyon internet kullanıcısını ilgilendiriyor
Dijital varlık görüşlerine başvurulan bilişim ve teknoloji hukuku uzmanı Av. Görkem Gökçe, "Dijital varlıklar konusunda yapılan düzenlemeler hem Avrupa hem Amerika'da yaygınlaşacak. Kripto para pazarı yaklaşık 3 trilyon dolarlık bir hacme ulaştı. Sosyal medya siteleri ve bulut hesaplarda tutulan dijital varlıklar ile bu rakamın çok üzerinde bir değer ile karşı karşıyayız. Böyle büyük bir varlığın akıbeti önemli bir konu. Devletler dijital varlıkların niteliğini ve gelecek nesillere nasıl aktarılacağını belirlemek için yeni düzenlemelere gidiyor, bizim de bu yönde adımlar atmamız gerekir. Türkiye'de 65 milyon internet kullanıcısı, 60 milyondan fazla sosyal medya kullanıcısı bulunuyor. Türk insanı internette günde ortalama 7 saat 57 dakika zaman geçiriyor. 62 milyon mobil internet kullanıcımız var. İnternet kullanıcılarının yüzde 94'ü YouTube, yüzde 89'u Instagram ve yüzde 79'u Facebook'u aktif olarak kullanıyor. Yaklaşık 2,5 milyon vatandaşımız kripto para sahibi. Dolayısıyla bu hesapların akıbeti toplumun çok önemli bir kısmını ilgilendiriyor. Çağdaş bir yasal düzenleme Türkiye'ye küresel bir fırsat aralığı da açabilir. Zira çoğu ülkede Türkiye'dekine benzer şekilde mevcut düzenlemelerin dijital miras konusunu çözmek konusunda yetersiz kaldığını görüyoruz. Her ne kadar akademik çevrelerde ve yargı makamlarında konu tartışmaya açılmış olsa da uluslararası arenada yerimizi almak adına çağdaş bir düzenleme getirilmesi çok önemli. Yatırım ortamının geliştirilmesi açısından önemli olan bu tip fırsatları değerlendirmemiz gerekir." diye konuştu.
Apple'ın hayata geçirdiği çağdaş bir güncelleme ile gündeme gelen dijital miras konusunda Türkiye'de medeni kanunun mirasa ilişkin düzenlemeleri dışında bir başka düzenleme bulunmuyor.
Dijital mal varlığı mirasa dahil edilmeli
Antalya Bölge Adliye Mahkemesinde 2020 yılında verilen bir kararda, miras bırakanın vefatından sonra kullanmış olduğu cep telefonunda ICloud isimli bulut bilişim sisteminin kullanıldığını ve cep telefonunda mevcut olan fotoğraf, video, ses kayıtları, medya dosyaları, dokümanlar, mailler, notlar gibi birçok verinin bu sistem üzerinde kayıtlı olduğunu, bu dokümanlara ise yalnızca Apple kimliği ve şifresi ile erişilebildiğini, aynı zamanda hesabına bağlı olan ve bu hesap vasıtası ile kontrol edilen terekeye konu olabilecek mal varlığının olduğunu, hesapta e-ticaret sitesi hesabının, hediye çeklerinin ve kuponların olduğunun bilindiği ifade edilmiş ve Icloud kimliği için erişim talebi istenmişti.
Yerel mahkeme tarafından her ne kadar, "Miras bırakana ait cep telefonunda bulunan Icloud hesabına erişilmesi ile miras bırakanın özel hayatının gizliliğinin ihlal edileceği" gerekçesiyle davacının Icloud kimliğinin ve mal varlığı tespitine ilişkin talebinin reddine karar verilmişti.
Ancak Bölge Adliye Mahkemesi tarafından dijital miras ile ilgili geniş bir değerlendirme ile "dijital mal varlığının, mirasa dahil olması gerektiği göz önüne alınarak dijital mirasında tespitinin yapılmasına, araştırılmasını ve inceleme sonucunda bir karar verilmesi gerektiğine" karar verilmişti.
