Genellikle şiddetli yağış ve gök gürültüsüyle birlikte cereyan eden bu fırtınalar, atmosferde biriken elektriksel yüklerin aniden boşalmasıyla meydana gelen bir doğa olayıdır. Gökyüzünde art arda oluşan şiddetli şişmek ve yıldırımlar, korkutucu boyutlarda elektrik fırtınalarının oluşmasına neden olabilir.
Elektrik Fırtınası Nasıl Oluşur?
Doğada oluşan karmaşık olayların bir sonucu olarak ortaya çıkan elektrik fırtınası, en korkutucu ve büyüleyici doğa olaylarından biridir. Elektrik fırtınası oluşumu, temel olarak atmosferde biriken enerjinin ani olarak boşalmasıdır. Bu olayın oluşmasında, atmosferdeki gelişmelerin etkisi büyüktür. Bu noktada elektrik fırtınası oluşumunu daha iyi anlamak için bu gelişmelerden de haberdar olmak gerekir. İşte, elektrik fırtınası oluşmadan önce atmosferde meydana gelen gelişmelerden bazıları:
- Elektriksel Yük Birikimi: Özellikle bulutların içinde bulunan buz kristalleri ve su damlacıkları, sıklıkla birbiriyle çarpışır. Bu çarpışmaların bir yansıması olarak elektriksel yük transferi gerçekleşir. Yük transferleri sonrasında bulutlar içinde negatif enerji alt tarafta, pozitif enerji ise üst tarafta depolanır. Oluşan bu yük farkı da, bulut içinde çok büyük bir elektriksel potansiyel oluşumuna neden olur.
- Yük Farkı Büyümesi: Negatif ve pozitif yüklerin birbirine yaklaşması, daha fazla enerjinin birikmesine neden olur. Özellikle bulutların altında bulunan negatif enerji ile yer yüzeyinde bulunan pozitif enerji birbirini çekerek yük farkının büyümesine yol açar ve elektrik fırtınasının gerçekleşmesine neden olur.
- Sıcak ve Soğuk Hava Kütlelerinin Karşılaşması: Elektrik fırtınası görülmesinde en büyük etkenlerden birisi, sıcak ve nemli havanın kuru ve soğuk havayla karşılaşmasıdır. Bu karşılaşma sonrası birbiriyle temas eden damlacık ve kristaller, yük birikmesine neden olur.
- Yıldırım, Şimşek ve Gök Gürültüsü: Bulutlarda biriken potansiyel fark, gök yüzü ve yer yüzü arasında elektriksel bir temasın oluşmasına neden olur. Bu noktada öncelikle yıldırım olarak başlayan bu temas, sonrasında şimşek ve gök gürültüsüne dönüşür. Bu kısmi enerji boşalması, elektrik fırtınasının oluşmasına katkı sunabilir.
Elektrik Fırtınası Tehlikeli Mi?
Elektrik fırtınaları son derece tehlikeli olabilir. Doğanın gücünün en şiddetli şekilde hissedildiği olaylardan biri olan elektrik fırtınasının etkileri de, çıkardığı gürültü kadar korkunç olabilir. Bu noktada elektrik fırtınasının tehlikeleri arasında en önde gelenlerden biri yıldırım çarpmalarıdır. Özellikle şiddetli elektrik boşalma anlarında güvende olmayan hayvan ve insanlara yıldırım düşme tehlikesi artar. Yıldırım çarpması da kalp durmasına, organ hasarına, sinir sistemi bozukluklarına ve yanıklara neden olabilir.
Bunun yanında elektrik fırtınasının tehlikeleri arasında yangınlar da bulunmaktadır. Elektrik birikmesinin boşaldığı alan kuru ve yangın çıkmaya müsaitse, düşen yıldırımlar sonucu kolaylıkla yangın çıkabilir. Aynı şekilde yıldırımın düştüğü alanlarda elektrik hatlarında arıza da sıkça görülmektedir.
Elektrik fırtınasının neden olduğu enerji boşalması sırasında fırtına oluşması oldukça olasıdır. Bu noktada şiddetli rüzgar sonucu evlerin çatıları uçabilir, camlar kırılabilir ve dayanıksız yapılar yıkılabilir. Aynı zamanda yıldırım düşmesi sırasında şiddetli yağmur yağarsa bu yağmur sel tehlikesini de beraberinde getirebilir.
Elektrik Fırtınası Sırasında Ne Yapmalıyız?
Elektrik fırtınasına sebebiyet veren enerji boşalması, oldukça tehlike olabilir. Bu tehlikeli durumlardan kurtulmak için bireylerin yapması gereken bazı davranışlar vardır. Bu davranışların başında da elektrik fırtınası sırasında güvenlik önlemleri almak vardır. Öncelikle fırtına başladığı zaman güvenli bir bölgeye geçilerek açık pencerelerin kapatılması ve kapıların güçlendirilmesi gerekir. Sonrasında fırtınanın etkilerinden korunmak için pencerelerden ve camlardan uzak durmak gerekir. Çünkü fırtınanın etkisiyle bu malzemeler kırılabilir ve bireylere zarar verebilir.
Elektrik fırtınası, enerjinin bir boşalması olduğundan dolayı elektrik fırtınası sırasında elektronik cihazların kapatılması ve fişten çekilmesi de önerilir. Zira çalışan ve enerji bulunan cihazlar, fırtına sırasında oluşan şimşeğin bu enerjiye yönlenmesine neden olabilir.
Elektrik Fırtınaları Hangi Bölgelerde Daha Sık Görülür?
Elektrik fırtınaları dünyanın her yerinde sıkça görülebilir ancak bazı bölgeler gerek sıcaklık gerekse de iklim şartları nedeniyle bu fırtınaların görülmesine daha elverişlidir. Bu bölgelerin başında da ekvatoral bölgeler gelmektedir. Ekvatoral bölgeler, elektrik fırtınalarının en çok görüldüğü bölgelerin başında gelir. Bu bölgelerde sıcaklık oranının yüksek olması ve nem oranının diğer bölgelerden daha fazla olması, bulutlarda yük birikimine neden olabilir.
Bunun yanında Amerika Birleşik Devletleri’nin Güneydoğusu ve Orta Batısı da bu fırtınaların sıkça görüldüğü yerlerden biridir. Bu bölgelerde özellikle yaz aylarında nem bulunan hava kütleleri ile sıcak hava kütleleri karşılaşır. Bu karşılaşmalar da yıldırım oluşmasını tetikler.
