Dünyanın yeni tip koronavirüs salgınından çıkış umudu olarak gördüğü Kovid-19’a karşı aşılama çalışmaları sürüyor. Şimdiye kadar 70’den fazla ülkede 127.8 milyon doz aşı uygulandı. Aşılamada 39 milyon doz aşı uygulamasıyla ABD, 31.2 milyon dozla Çin ve 16.4 milyon dozla Avrupa Birliği ülkeleri yer aldı. DSÖ, 2.5 milyar nüfusu olan 130 ülkede tek bir doz aşı uygulanmadığını açıklamıştı.
Dünyada Kovid-19’un son bulması için başlatılan tarihin en büyük aşılama kampanyası tüm hızıyla devam ediyor. Milyonlarca doz aşıyı tedarik etmenin ve dağıtmanın şimdiye kadar üstenilen en büyük lojistik zorluklarından biri olduğu dönemde başlatılan aşı kampanyaları 70’den fazla ülkede devam ediyor.
Koronavirüs pandemisini sonlandırma potansiyeli taşıyan Kovid-19 aşısı Aralık 2020’de bazı ülkelerde uygulanmaya başlandı. ABD, Çin, Birleşik Krallık, Rusya, İsrail, Bahreyn, Kanada, Şili, Meksika ve Kosta Rika aşılamaya başlayan ilk ülkeler oldu. Daha sonra ise Türkiye’nin de aralarında bulunduğu ülkelerde aşılama çalışmalarına başlandı. Diğer yandan Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, aşıda adaletsizliğe dikkat çekerek, Kovid-19 aşı uygulamalarının dörtte üçünün sadece küresel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 60’ını elinde bulunduran 10 ülkede gerçekleştiğini belirterek, “2.5 milyar nüfusu olan yaklaşık 130 ülkede henüz tek bir doz uygulanmadı” açıklaması yapmıştı.
Lider ABD ve Çin
En fazla aşıyı ABD ve Çin uyguladı. Şimdiye kadar 70’den fazla ülkede 127.8 milyon milyon doz aşı uygulandı. ABD’de şu ana kadar 39 milyon doz aşı yapıldı ve 8,3 milyon kişi ise iki doz aşı rejimini tamamlayabildi. Kovid-19 salgınının ilk ortaya çıktığı Çin’de ise bugüne kadar 31.2 milyon doz aşı uygulandı.
İngiltere Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen aşıya onay veren ilk ülke oldu ve aşılamaya 8 Aralık’ta başladı. Sağlık Bakanlığı verilerine göre İngiltere’de 11.9 milyon doz aşı yapıldı. Böylelikle İngiltere’de nüfusun yüzde 16.8’i en az bir doz aşı oldu. İngiltere, AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen ikinci aşıya da onay vermişti. İsrail, aşılama konusunda 5 Şubat tarihi verilerine göre nüfusunun yüzde 62’sini aşıladı. Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkede 5 milyon 376 bin kişi Kovid-19 aşısı oldu. Avrupa İlaç Ajansı Pfizer/BioNTech aşısının kullanımına 21 Aralık’ta onay verdi.
Aşının dağıtımını ise Avrupa Komisyonu koordine etti. Brüksel henüz aşılar geliştirme aşamasında iken birden fazla firma ile Avrupa Birliği’nin 450 milyonluk nüfusuna yetecek kadar aşı için ön sipariş anlaşmaları imzalamıştı. Aşıların ilk partisi ülkelerin nüfuslarına orantılı olarak 26 Aralık’tan itibaren dağıtılmaya başlamıştı. 5.8 milyon nüfuslu Danimarka’da dün itibarıyla 326 bin doz yapılırken, Norveç’te 198 bin doz aşı uygulandı. Koronavirüs salgınından en fazla etkilenen ülkelerden İtalya’da 2.5 milyon doz, Almanya’da ise 3.1 milyon doz aşı yapıldı. Aşılamaya diğer ülkelere göre daha geç başlayan ve Pfizer/BioNTech’in ardından Moderna aşısına da onay veren Fransa’da ise şu ana kadar 2 milyon doz aşı uygulandı. Salgından en fazla etkilenen bir diğer ülke olan İspanya, 1.9 milyon doz aşıyı vatandaşlarına sundu.
Türkiye’de hızlı ilerleme
Sağlık Bakanlığı’nın Çin’den 30 Aralık 2020’de getirdiği ilk parti 3 milyon doz aşının 2 milyon 597 bin 43’ü kullanıldı. İkinci partide gelen 10 milyon doz aşının da 14 günlük inceleme süresi bu hafta tamamlanacak. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun (TİTCK) onay vermesi halinde bu 10 milyon doz aşı ile kitlesel aşılamada ikinci doz uygulaması başlayacak. Türkiye’de Çin şirketi Sinovac’ın geliştirdiği CoronaVac aşısının uygulanmasına 14 Ocak’ta başlanmıştı. Türkiye’de 7 Şubat tarihi verilerine göre en az 2 milyon 611 bin 243 kişi ilk doz aşıyı oldu. Bu da ülke nüfusunun yüzde 3’den fazlasına denk geliyor.
Güney Afrika varyantına karşı ‘sınırlı’ etkili
İlaç devi AstraZeneca, ilk araştırmalara göre şirketin Oxford Üniversitesi’yle birlikte geliştirdiği aşının Güney Afrika varyantının sebep olduğu, orta şiddette geçirilen Kovid-19’a karşı kısıtlı koruma sağladığını açıkladı. Şirket ayrıca aşının daha bulaşıcı olan bu varyantın ortaya çıkarttığı ağır hastalığa karşı koruyup korumadığının da tam anlamıyla belirlenemediğini bildirdi. 2000’den fazla kişinin katıldığı çalışma henüz hakem onayından geçmedi. İngiltere’de şu ana dek 100’den fazla Güney Afrika varyantı tespit edildi.
AstraZeneca sözcüsü, aşının Güney Afrika varyantından kaynaklanan ağır hastalığı önleyip önleyemediğinin tam olarak belirlenemediğini, çünkü çalışmaya katılanların büyük ölçüde genç, sağlıklı yetişkinler olduklarını belirtti. AstraZenaca, geçen cumartesi günü de aşının İngiltere varyantına karşı iyi bir koruma sağladığını belirtmişti. Pfizer-BioNTech ve Moderna ilk sonuçlara göre aşılarının yeni varyantlara karşı koruma sağladığını açıklamıştı. Uzmanlar, gerektiği takdirde aşıların yeni varyantlara karşı haftalar ya da aylar içinde uyarlanabileceğini söylüyor.
78 milyon Kovid hastası iyileşti
Dünya genelinde yeni tip koronavirüse yakalandıktan sonra sağlığına kavuşanların sayısı 78 milyonu aştı. Dünyada en çok vakanın görüldüğü ilk 4 ülke, aynı zamanda en fazla hastanın iyileştiği ülkeler oldu. ABD’de 17 milyon 268 bin 517, Hindistan’da 10 milyon 522 bin 601, Brezilya’da 8 milyon 363 bin 677 ve Rusya’da 3 milyon 456 bin 210 kişi virüsü yenmeyi başardı. Türkiye’de de Kovid-19 tespit edilen 2 milyon 412 bin 505 kişi sağlığına kavuştu. Dünya genelinde 25 milyon 873 bin 209 kişi halen tedavi altında bulunuyor. Dünya genelindeki vaka sayısı 106 milyon 420 bin 547’ye ulaşırken virüs nedeniyle 2 milyon 321 bin 987 kişi hayatını kaybetti.
