Astana garantörleri 15. kez toplanacak

Rusya'nın Soçi kentinde yarın başlayacak Suriye konulu 15. Garantörler Toplantısı'nda, sahaya ve siyasi sürece ilişkin son durumun ele alınacak. 

Beşşar Esed rejiminin uzlaşmaz tutumu yüzünden ilerleme kaydedemeyen Anayasa Komitesi görüşmelerinin akıbetinin de ağırlıklı olarak masaya yatırılması bekleniyor.

Komitenin son toplantısında muhaliflerin yapıcı, rejimin ise sürecin ilerlemesine ayak direyen tutumu öne çıkmıştı. Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O.  Pedersen, sunduğu önerileri muhaliflerin kabul ettiğini fakat rejimin reddettiğini söylemişti.

Durumun değişmemesi halinde Komite toplantıları için buluşmaya devam edilemeyeceğini vurgulamıştı. Astana garantörlerinin Soçi'de yarın başlayacakları görüşmelerin odak noktası, Komite toplantılarının seyri olacak.

Astana garantörleri 1 yılı aşkın süre sonra bir araya gelecek

Astana görüşmeleri Türkiye ve Rusya'nın öncülük etmesi ve daha sonra İran'ın da garantör ülke olarak katılmasıyla başlamıştı. Ocak 2017'den bu yana düzenli toplanma aralığı olmaksızın tarafların mutabık kaldığı tarihlerde yapılan Astana formatındaki toplantılarda, Ürdün, Lübnan ve Irak gözlemci ülke statüsüyle yer alıyor.

Garantörler, Suriye'nin toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunması, çözümün siyasi süreçte aranması ve terörle mücadelenin önemi konularında görüşüyor.

Yarın başlayacak 15. tur toplantı, koronavirüs nedeniyle uzun süre sonra düzenlenmesi bakımından da önem taşıyor.

Soçi, sahadaki durumun ve siyasi sürecin konuşulduğu yer olacak

Türkiye, Rusya ve İran arasında 4-5 Mayıs 2017'de gerçekleşen Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 "gerginliği azaltma bölgesi" oluşturulmuştu.

Ancak Rusya, İran ve rejim güçleri saldırılarına devam edip 3 bölgeyi ele geçirmiş ve İdlib'e yönelmişlerdi.

Türkiye, Eylül 2018'de Rusya ile ateşkesi güçlendirmek için Soçi'de ek mutabakata varmış, son olarak iki ülke 5 Mart 2020'de Moskova'da "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin Muhtıraya Ek Protokol"ü benimsemişti.

Bu temelde, rejim güçlerinin zaman zaman ihlal ettiği ateşkes büyük ölçüde korunsa da İdlib'de istikrar ve güvenliğin sürdürülebilir kılınması, garantör ülke heyetlerinin gündeminde olacak.

Astana süreci çerçevesinde kitlesel göç hareketlerinin önlenmesi, sivillerin rejimin saldırganlığından korunması, insani yardımın bölgeye kesintisiz erişiminin sağlanması, yerinden edilmiş kişilerin asıl ikamet yerlerine gönüllü ve güvenli şekilde dönmelerinin kolaylaştırılması da ele alınacak.