Dünya önceki gün sivil havacılık tarihine geçecek aksiyon filmi gibi bir olaya tanık oldu. Ryanair şirketine ait Boeing-737 tipi yolcu uçağı 171 yolcusuyla Yunanistan’ın başkenti Atina’dan Litvanya’nın başkenti Vilnius’a doğru havalandı. Yolcu uçağının Belarus hava sahasından Litvanya’ya geçmesine 30 km kala Minsk havalimanı kulesinden “Uçakta bomba olduğuna dair ihbar aldık. Uçuş güvenliği için Minsk havalimanına inmenizi tavsiye ediyoruz” mesajı geldi.
Ardından Boeing-737 yolcu uçağının yanında Belarus Hava Kuvvetlerine ait MİG-29 avcı uçağı belirdi. Pilotları Minsk istikametinde dümen kırmaya zorlayan savaş uçağından “talimatlara uyulmaması durumunda ateş açılacağı” uyarısı yapıldı.
Askeri uçak zoruyla Minsk’e indirilen uçak, Belaruslu gazeteci Roman Protaseviç ve kız arkadaşının tutuklanması ile altı kişi eksik yoluna devam etti. Diğer dört kişinin ajan olmasından şüpheleniyor.
"İnmeyin beni idam ederler"
O sırada yolcu kabininde ise başka bir kargaşa yaşanıyordu. Savaş uçağını fark eden Belaruslu muhalif Roman Protaseviç, hostese pilotla görüşmek istediğini söyledi. Kokpite alınan Protaseviç, “Belarus yönetimi beni yakalamak için operasyon düzenliyor. Minsk havalimanına indiğimizde tutuklanacağım ve büyük ihtimalle idam edileceğim. Minsk havalimanına inmeyin” diye pilotlara yalvardı. Ancak uçak ve diğer yolcuların güvenliğini önceleyen pilot, Minsk havalimana yöneldi. 10 bin metre irtifada akıllara durgunluk veren hadise cereyan ederken, yolcu uçağı Vilnius havalimanına 70 kilometre uzaklıktaydı. Uçak normal şartlarda zaten 15 dakika sonra Vilnius’a inmiş olacaktı. Uçağın Minsk’e ulaşması ise 30 dakika sürdü.
Davranışlarından belliydi
Uçak Minsk’e iner inmez güvenlik güçleri tarafından abluka altına alındı. Belarus polisi, daha tüm yolcular uçaktan inmemişken Protaseviç ve kız arkadaşı Sofia Sapega’yı gözaltına aldı. O anları görüntüleyen bir kişi, “Uçağa giren polis, tüm yolculara suçlu muamelesi yaparak kaba davrandı. Uçağı belirli bir kişi için indirdikleri davranışlarından belliydi” dedi. 5 saat alıkonulan uçak, Vilnius’a gitmek üzere yeniden havalandığında kabinde 6 yolcu eksikti. Ryanair yönetiminin yaptığı açıklamaya göre, Belarus istihbarat servisi KGB üyesi ajanlar Atina’da uçağa yolcu olarak binmişti. Kalan 4 kişinin bu ajanlar olup olmadığı netlik kazanmadı. Belarus Dışişleri Bakanlığı yaşananları, “Belarus yönetimi kurallara uygun olarak hareket etmiş ve uçağa acil iniş yaptırmıştır” sözleriyle savundu. Belarus Ulaştırma Bakanlığı, “Bomba ihbarı Hamas kaynaklarından geldi. Hamas’ın bu terör eylemi ile İsrail’e destek veren Avrupa ülkelerine mesaj göndermeyi amaçladığı değerlendiriliyor” iddiasında bulundu.
Lukaşenko'dan basına 2 kısıtlama daha
‘Uçak kaçırma’ hadisesi soğumadan Belarus Lideri Aleksander Lukaşenko, Avrupa ülkelerinin tepkisini çekecek iki adım daha attı. Dün art arda iki kararname imzalayan Lukaşenko, devlet güvenliğini tehdit eden gelişmelerin yaşanması durumunda Belarus’ta tüm elektronik haberleşmenin tamamen engellenmesinin önünü açtı. Ayrıca ülkede görevli tüm gazetecilerin bundan böyle izinsiz yürüyüş ve protestoları takip etmesi yasaklandı. Bu tür olayları izleyen gazeteciler yasaları ihlal etmiş sayılacak.
İtiraf videosu
Belarus İçişleri Bakanlığı’nın dün Minsk’te bir hapishanede tutulduğunu açıkladığı Protaseviç’in bir videosu yayınlandı. Videoda sağlığının iyi olduğunu ve kendisine yasalar çerçevesinde muamele edildiğini söyleyen Protaseviç, 2020’de gerçekleşen protestoları organize ettiği kabul ediyor ve hükümetle işbirliği yapacağını belirtiyor.
26 yıldır iktidarda olan Lukaşenko’nun 2020 yılında yapılan seçimlerdeki zaferini kabul etmeyen muhalefetin protesto gösterilerini blogger Roman Protaseviç’in (26) yönettiği Nexta adlı sosyal ağ üzerinden organize edildiği ileri sürülüyor.
