NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, düzenlediği basın toplantısında "Afganistan'da durum son derece üzücü ve endişe verici" dedi. "Kabil'de önceliğimiz tahliyelerin başarılı bir şekilde tamamlanması. Afganistan'da durum son derece üzücü ve endişe verici. Özellikle Türkiye, İngiltere ve ABD'ye teşekkür ediyorum." diyen Stoltenberg, sözlerine şöyle devam etti:
"Afganistan'dan ayrılmak isteyen herkes mutlaka izin verilmeli. Sınırlar, hava ve kara yolları mutlaka açılmalı. Ülkeden ayrılmak isteyen Afgan vatandaşların güven ve haysiyet içinde bunu gerçekleştirebilmeli.
Bizler Afganistan'da barışçıl bir devir teslim olmasını istiyoruz. İntikam güden bir anlayışa karşıyız.
Yeni Afganistan hükümeti bir an önce kurulmalı. Afgan halkının ve Afgan kadınlarının tüm insanı haklarına saygı gösterilmeli. Afganistan'da yeniden bir korku iklimi ve dünyanın geri kalanından izolasyon yaşanmamalı.
Bizim için Afganistan'daki askeri misyonumuzu bitirmek kolay değildi, ciddi bir ikilem yaşadık. Orada kalsaydık istemediğimiz bir savaşa girecek ve saldırılara maruz kalacaktık. Biz başından beri hiçbir zaman Afganistan'da sonsuza kadar kalmayı düşünmedik.
Son birkaç haftadır Afganistan'da şahit olduklarımız sadece askeri bir çöküşü değil siyasi bir çöküşü de işaret ediyor. Afganistan'ın Taliban'ın eline geçmesi kimsenin beklemediği kadar hızlı oldu.
Afgan güçlerinin bir kısmı cesurca savaştı ve elinden geleni yaptı. Ancak siyasi liderler Taliban'ın karşısında duramadı ve duruma siyasi bir çözüm bulamadı.
Bugün yaşanan trajediye Afgan liderlerin bu siyasi yenilgisi yol açmıştır.
Biz NATO ile ilgili olarak da dürüst ve net bir analiz yapmak zorundayız. 20 yıldır yaptığımız maddi ve manevi fedakarlıklara rağmen beklemediğimiz hızda bir çöküş yaşadık. Bundan çıkarmamız gereken dersler olduğu açık.
Öte yandan Afganistan'daki varlığımızın sağladığı kazanımları da göz ardı edemeyiz. Amacımız terör örgütlerini ve bu örgütlerin eylemlerini engellemekti. Son 20 yıldır hiçbir terör saldırısı yaşanmadığını göz önünde bulundurursak bu konuda başarılı olduğumuzu söyleyebiliriz.
Taliban'ın üzerinde şu anda gücü devralmanın sorumluluğu var. Ve biz de uluslararası terörizmi önlemek konusunda mükellefiz. Ve NATO gelecekte meydana gelebilecek saldırıları önlemeye de muktedirdir.
NATO'nun varlığını sürdürdüğü 20 yılda yeni bir Afgan nesli doğdu, büyüdü, eğitim aldı. Bugünün Afganistan'ı 2001 yılından çok farklı. Bu kazanımlar kolayca geri döndürülemez. Bizler de istikrarlı ve barışçıl bir Afganistan'ı desteklemekle sorumluyuz."
Basın toplantısında Stoltenberg'in açıklamalarını ardından soru - cevap kısmına geçildi.
Soru - Cevap
"Buradan öğrenilmesi gereken dersler var. Milyarlarca ABD doları yatırım yaptık, askerlerimizin hayatlarını feda ettik. Bir soruşturma açılması lazım ders çıkarabilmek için. Dürüst net bir cevap vermeliyiz. Neden bizim eğittiğimiz güçler Taliban'a direnemedi?"
"Biz her zaman riskleri biliyorduk. Şaşırdık çünkü çöküş çok hızlı oldu. Çıkarmamız gereken çok der var bunu yapacağız. İnsanları Afganistan'dan havalimanından tahliye etmek bugün asıl konuşmamız gereken bu."
Bir Afgan gazetecinin sorduğu soru ise basın toplantısına damgasını vurdu. Gazeteci kadın gözyaşları içinde şu sözleri sarf etti.
"Size şunu sormak istiyorum. Özellikle de Afganistan'daki NATO varlığıyla ilgili. NATO sadece Amerika'dan ibaret değil. Sizce, NATO'nun aldığı karar yanlış mıydı? Buna nasıl cevap verirsiniz? Kararlar daha ne kadar ABD'den takip edilecek ve uygulanacak?
Çünkü biz bu durumu gördüğümüzde, ben bir Afgan kadın olarak siz durumu 'zor' olarak ifade ediyorsunuz ama binlerce kadın var orada gelecekleri belli değil, ne olacaklarıyla ilgili de bir fikirleri yok"
"20 yıl ne anlama geliyor? NATO 20 yıl boyunca Afganistan'daydı. Bu nasıl mümkün olabilir? ABD ve AB, medeniyetin beşiği olarak geçen; faşizm ve emperyalizmle mücadele edemediler.
NATO ve AB büyük bir yapıydı ve buna rağmen Taliban'a karşı bir müdafaa yapamadılar. Şimdi 20 yıl sonra hiçbir şey yapmadan çıkıyorsunuz.
Bir kadın olarak şunu da sormak istiyorum. Lütfen İslam Emirliği'ni önkoşulsuz bir şekilde tanımayın. Lütfen Taliban'ı aynı şekilde tanımayın, bizi aynı pozisyona sokmayın."
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg bu soruya şu cevabı verdi:
"Öfkenizi, acınızı anlıyorum. Bana da 2021'de bir söz verildi. Şu anda genel sekreterim ve mesuliyet bende. Bunca yıldır defalarca Afganistan'a gittim. Bu çok büyük bir trajedi. Kadın hakları her zaman bizim için çok önemli olacak."
