Başkanlık seçimlerinde rakibi Joe Biden'ı mağlup ederek bir kez daha ABD Başkanlığı’na seçilen Donald Trump, Beyaz Saray’daki ilk haftasında sınır komşularıyla ilgili yaptığı kışkırtıcı açıklamaları, yenilenebilir enerji sektörüne darbe vuracak adımları, “iki cinsiyet” vurguları, yapay zeka ve kripto para yönetmeliklerine ilişkin talimatları ve Covid-19 pandemisi sürecinde sık sık karşı karşıya geldiği Dünya Sağlık Örgütü'nden (DSÖ) çıkma kararıyla tüm dikkatleri üzerine çekmeyi başardı.
İşte Trump'ın sansasyonel ilk haftası!
yasa dışı göçmenler sorunu
Seçim kampanyası süresince Trump, Amerikalıların en çok şikayet ettiği konuların başındaki göçmen (Demokratlar “misafir anlamına gelen “alien” ifadesini tercih ediyor) akınını durdurmak için derhal bir düzine emir yayımladı. Göçmenlik ve Gümrük Savunma memurlarının kilise, okul ve hastanelere girişini kısıtlayan politikaları hızla yürürlükten kaldıran Trump’ın sonraki adımı ağırlıklı olarak Ukrayna, Venezüella, Küba ve Haiti gibi problemli ülkelerden gelenlere ikamet izni veren birkaç programı durdurmak oldu. Trump’ın en sansasyonel adımı ise ABD’de yapılan doğumla elde edilen vatandaşlık uygulamasını yürürlükten kaldırması oldu. Bununla birlikte söz konusu karar, federal yargıçlar tarafından anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle şimdilik engellendi. Trump, merkez tarafından göçmenlik hukuku kapsamında alınan kararların bazı Demokrat şehir ve eyalet yöneticileri tarafından engellenmesi ihtimaline karşı ise federal yetkililere soruşturma ve kovuşturma izni verdi. Ek olarak Trump, göçmenlik politikası üzerine iş birliği yapmayı reddettiği, Demokratlar tarafından göçmenler için “sığınak şehir” (“sanctuary city”) olarak kullanılan şehirlerin yöneticilerine de kullandıkları fonları kesmeleri talimatını verdi.
doğal GAZ VE PETROLE DÖNÜŞ
Trump’ın diğer bir önemli odak noktası enerji politikaları oldu. 2008’de Cumhuriyetçilerin kullandığı “Drill, baby, drill!” sloganını dirilten Trump, yenilenebilir enerji politikalarını hedef tahtasına oturtarak Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin tepkisini çekme pahasına ülkesini Paris İklim Antlaşması’ndan çekti. Bu, aslında bir süredir Trump’ın zengin hidrokarbon yataklarına sahip Grönland ve Kanada’ya artan ilgisini de açıklıyor. Zira, Trump’la birlikte ABD’nin artık tamamen Çin’in tekelindeki rüzgar, güneş, hidroelektrik, biyoenerji gibi yenilenebilir enerji sektörlerindeki yatırımlarını azaltması ve “net-sıfır” politikasından da vazgeçerek petrol ve doğal gaz/kaya gazı üretimine yönelmesi bekleniyor. Trump, Kanada’nın kuzeybatısındaki ABD toprağı olan Alaska’da bu doğrultuda geniş petrol sondajlarının başlatılması için talimatlar verirken ülke genelinde birçok tarımsal alanı “işgal” ettiği gerekçesiyle eleştirilen rüzgar enerjisi çiftliklerinin federal izinlerini dondurdu, elektrikli araçları teşvik eden bazı yönetmeliklerin kaldırılmasını emretti. Ek olarak Trump, doğal gaz boru hatlarının inşası ve madencilik faaliyetleri için gerekli izinlerin alınması süreçlerinin de kolaylaştırılması talimatını verdi. Bununla birlikte tüm bu emir ve talimatların pratiğe geçirilmesinin, Trump’ın önüne çıkabilecek bazı hukuki süreçler nedeniyle yıllar sürebileceği belirtiliyor. Ancak bu adımlar, yıllardır Batılı hükümetlerden siyasi ve ekonomik destek almış yenilenebilir enerji sektörü için şok etkisi yaratmış durumda. Örneğin, Trump’ın hedef aldığı rüzgar enerjisindeki yatırımların oluşan belirsizlikten ötürü ertelendiği ya da iptal edildiği aktarılıyor.
"İKİ CİNSİYET" POLİTİKASI
Trump’ın en sansasyonel adımlarından biri de seçim kampanyası sürecinde sıkça dile getirdiği “Sadece iki cinsiyet vardır, erkek ve kadın” sözlerini uygulamaya sokması oldu. “Kadınları cinsiyet ideolojisi aşırılığından korumak” olarak tanımladığı bir talimatla Trump, hükümete sadece “iki değişmez cinsiyeti tanıma” emri verdi. Önceki ABD Başkanı Joe Biden’ın “kişinin beyanı esastır” anlayışını tersine çeviren Trump, Dışişleri Bakanlığı’nın pasaport başvurularında kabul ettiği “belirtilmemiş ya da ‘başka’ bir cinsiyet kimliği” kategorisini de kaldırttı. Bu adım daha geniş çerçevede, tüm idari birimlerde uygulanması ve sadece kadınlar için belirlenmiş hapishaneler ve sığınma evleri alanların kendisini “interseks” ya da “transseksüel” olarak tanımlayan kişilerden korunmasını da öngörüyor. ABD’de bu sorun, özellikle küçük kız çocuklarının da kullandığı “kadınlar” tuvaletine “kendisini kadın olarak tanımlayan” erkekler tarafından da kullanabilmesi nedeniyle tartışmalı bir konu olarak öne çıkıyor.
tiktok yasağına erteleme
Trump’ın bir diğer önemli adımları yapay zeka ve kripto para alanında oldu. Göreve başladığı ilk gün personeline "Amerika'nın küresel yapay zeka hakimiyetini sürdürecek ve geliştirecek" bir politika izleme planı hazırlamaları talimatı veren bir yürütme emri yayımlayan Trump, kripto para birimiyle ilgili öneriler geliştirecek bir grup oluşturulması talimatı da verdi ve bizzat kendi TRUMP memecoin’iyle, daha önce ekibindeki Musk’ın Dogecoin’le yaptığına benzer bir şekilde, piyasaları alt üsttü. Trump’ın şaşırtıcı bir adımı ise Washington’daki yetkililerin “ulusal güvenlik tehdidi” olduğunu öne sürdükleri TikTok’un fiilen ABD pazarından çekilmesine neden olacak bir dizi kararın Yüksek Mahkeme’nin onamasına karşın 75 gün ertelenmesini sağlaması oldu.
“ÇİN'E ayrımcılık” SUÇLAMASI
Trump, Covid-19 pandemisi boyunca Çin’e pozitif ayrımcılık uygulamakla itham ettiği DSÖ'yü de unutmadı ve göreve başlar başlamaz ülkesini DSÖ’den çeken kararı imzaladı. Çin'in salgın süresince gerekli harcamalara ABD’den çok daha az ve asıl yükü ülkesinin çektiğini iddia eden Trump’ın bu sert adımı, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin artık DSÖ'nün sağladığı küresel verilere erişemeyeceği anlamına geliyor. Bununla birlikte, bu adım DSÖ’nün diğer ülkelerdeki kamu sağlığı programlarını yürütmek için çok önemli bir finansman kaynağından mahrum bırakmış oldu. Verilen bir diğer yürütme emri de “açlık”, “hastalık” ve “savaş acılarını hafifletmek” için yabancı ülkelere verilen kalkınma yardımlarının en az 90 gün durdurulması oldu. Bu emirle, Afrika başta olmak üzere birçok gelişmekte olan ülkede HIV tedavisi sağlayan programlar da durduruldu. Trump ayrıca “kürtaj yapan ya da kürtajı teşvik eden” denizaşırı STK’lara federal fon sağlamayı yasaklayan "Mexico City" kuralını yeniden uygulamaya koydu. Trump, Sağlık Bakanlığı yetkililerinden “kuş gribi” gibi salgınlarla ilgili kamuya açık raporlar hazırlamayı, “açık iletişim” politikasını bırakmalarını istedi.
