Karaciğer falı nedir, nasıl bakılır? günün en çok merak edilen sorularından. Sebebi ise bugün gerçekleşen YSK-AYT sınavında bu sorunun sorulması. Adaylar merakla Karaciğer falı hakkında bilgi almak istiyorlar. Arama motorlarında Karaciğer falı ne demek? sorusu yoğun olarak araştırılıyor. İşte Karaciğer falının geçmiş zamanda yeri...
AYT 2021 KARACİĞER FALI SORUSUNUN CEVABI NE?
AYT 2021 sınavında adaylar bugün toplam 160 soruya yanıt vermeye çalıştı. Üniversite okuma hayali kuran milyonlarca adayın katıldığı AYT 2021 sınavında en dikkat çekici sorulardan biri de karaciğer falı sorusu oldu. Sosyal medyada sınavın ardından en çok konuşulan konu karaciğer falı sorusu oldu.
KARACİĞER FALI NEDİR?
Fal bakmak ya da baktırmak. Bu konulara kendimizden önceki uygarlıkların da aşina olduğunu, bu türden uygulamaların hemen her uygarlıkla mevcut olduğunu biliyoruz. Bunun ilginç bir örneği de geçen sene Hitit uygarlığının başkenti Hattuşa’da yapılan kazılarda ortaya çıktı. Araştırmacılar, Hititlerin kurban ettikleri koyunların karaciğerlerine bakarak kehanette bulunduklarını keşfettiler.Hititler’deki karaciğer falı uygulamasının Hurriler’den geldiği düşünülüyor. Babil kaynaklı bu fal türü Hititler tarafından somut sorulara yanıt alabilmek için kullanılıyordu. Konuyla ilgili bir makale kaleme alan Pamukkale Üniversitesi’nden Murat Orhun, Hurrilerden alınıp Hititlere uyarlanmış olmasına rağmen Hitit karaciğer falında birçok Hurrice terim ve kısaltma vardır, dolayısıyla anlaşılması en zor olan Hitit fal tekniği kabul edilir.
Alman Arkeoloji Enstitüsü adına çalışmaları yürüten Kazı Başkanı Doç. Dr. Andreas Schachner, geçen sene yaptığı açıklamada Hitit inanış ve kültürüyle ilgili daha fazla bilgi elde etmeye başladıklarını dile getirmiş ve üzerinde karaciğer falına dair yazıların bulunduğu bir esere ilişkin şu sözleri söylemişti: “Eğer koyunun karaciğerinin görüntüsü eserin sağ tarafını işaret ediyorsa, burada ölüm var. Sağ tarafta ‘Nergal, ülkemde, yiyecek’ yazıyor. Nergal, Hititlerin yeraltı tanrısıdır. Yani ülkedeki insanların bir sebepten dolayı öleceğine dair bir şey yazıyor. Eserin sol tarafında ise ‘Nergal, düşmanın ülkesinde, yiyecek’ yazıyor. Yani Hatti veya Hitit ülkesinde değil de başka bir düşman ülkesinde ölümler olacak anlamına geliyor. Eğer karaciğerin uç kısmı deforme olduysa, ‘Nergal kendi ülkeme el koyacak’ anlamına geliyor. Yani yine ölümler olacak. Eğer karaciğerin üzerinde herhangi bir leke varsa, ‘Benim ordum bir salgından dolayı ölecek’ ya da ‘Kralın şehri harap olacak’ anlamına geliyor.”
FAZLA ÖNLEM ALINAMIYORDU
Bulunan fal metinlerinin kütüphane olarak kullanılan alanlarda muhafaza edildiğini belirten Schachner, olumsuz çıkan fal sonuçlarına karşı çok da fazla önlem alınamadığını ifade etmiş ve “Hititler, kehanetlerdeki olumsuzluklara karşı çok fazla bir önlem alamıyorlardı. Çünkü bir salgın hastalığın nasıl önleneceğini bilmiyorlardı. Sadece daha fazla dua ederek, tanrılara daha fazla kurban vererek önlem almaya çalışıyorlardı” demişti.
KARACİĞER FALI NASIL BAKILIR?
Koyunun kesilmesi sonucunda karaciğer falı bakımını talep eden kişiye kesilen koyunun karaciğer getirilerek Babililerde Baru adı verilen lu-Hal ya da lu-Azuolarak tabir edilen kişiler [6] ciğer üzerindeki numaralandırmaya göre tanımlanan bölgeleri ilgili kişiye anlatmaya başlar:
Eğer station kısmı koyu bir ip şeklinde çizgi halinde ise bulunulan yere örneğin Hattuşa'ya büyük bir ordu tarafından saldırı olacağını, station kısmı parça parça ülkenin bölünmeye kadar gidecek bir sonunun olabileceği ve kral ya da kraliçenin öleceği, station kısmı beyaz lekeler ile kaplı ise yağmur yağmayacağına delalet eden güneşli günlerden dolayı Adad'ın da yağmur yağdırmayacağı ve açlık/kıtlığın ortaya çıkacağını, safra kesesi çok sıvı dolu ve zarı bırakmaz ise bir kişinin şehre gireceği ve burayı terk etmeyeceği, safra kesesinin üzeri koyu bir renk almış ise kralın yakınlarından birinin öleceği, sağlıklı bir safra kesesi var ise düşmanın yenilgiye uğratılacağı, iki tane parmak (finger) mevcut ise bir kişinin kaçak olarak ülkeye gireceği, safra kesesi çok koyu ise yağmur yağacağı, sol taraftaki parmak ikiye bölünmüş ise düşman ordusunda salgın ortaya çıkacağını, eğer bir silah parmağa dönük ise silahlı ayaklanma olacağını, taht kaidesi kısmında bir bozukluk oluşmuşsa kralın oğlunun tahtı ele geçireceği,
gibi yorumlar karaciğer okunarak ilgili kişiye bildirilirdi. [10]
KARACİĞER MİSTİK İNANÇTA MERKEZİİ YER İŞGAL ETMİŞTİR
Karaciğer eski çağlardan günümüze kadar insan yaşamında büyük bir yer almıştır. Karaciğerin sağlık ve hastalık üzerindeki gerçek ve büyük etkisi insanları değişik batıl inançlara götürmüştür. eski dünyanın değişik bölgelerinde karaciğer insan karakter ve kaderi hakkında mistik inançta merkezi bir yer işgal etmiştir. İlk insanlar karaciğerin ılık ve bol kanlı görünümünden etkilenmişler, ılık kanı hayat, yokluğunu ise ölüm olarak kabul etmişlerdir. Karaciğer ılık kanı yarattığından dolayı hayatın merkezidir. Belki de karaciğerin büyüklüğü, şekli ve naturel farklılıkları da eski insanları etkilemiş olabilir.
