Savunma ve havacılık sanayii alanındaki faaliyetlerini geliştiren Türkiye, yurtdışında birçok pazarda payını artırmaya devam ediyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) verilerine göre sektör, 2021'in ilk 11 ayında yüzde 39,7 artışla 2 milyar 793 milyon dolarlık ihracat yaptı.
2019 yılında ulaşılan 2.7 milyar dolarlık ihracat rekoruna bu yıl ilk 11 ayda ulaşan Türk savunma ve havacılık sanayii, bu yılı 3 milyar doların üzerinde ihracatla kapatarak yeni bir rekora imza atmaya hazırlanıyor.
Söz konusu dönemde Türkiye'nin toplam ihracatından yüzde 1.4 pay alan savunma ve havacılık sanayii, kasım ayında 384,5 milyon dolarlık ihracat ile yılın en yüksek ihracat rakamına ulaştı. Sektör, kasım ayı özelinde ise Türkiye'nin toplam ihracatından 1,8 pay almayı başardı.
Afrika 3'üncü pazar olabilir
Ülkeler bazında ihracatın yaklaşık üçte birden fazlası ABD'ye yapılırken, yılın ilk 11 ayında bu ülkeye ihracat yüzde 50,2 artarak 1 milyar 32 milyon dolara ulaştı. Diğer taraftan Türkiye, 2021'in ilk 11 ayında Afrika'ya ihracatını yaklaşık yüzde 700 artırarak 41 milyon dolardan 328 milyon dolara çıkardı. Afrika, böylece Türkiye'nin savunma ve havacılık sanayii ihracatında bölgelere göre Kuzey Amerika (1 milyar 56 milyon dolar), Bağımsız Devletler Topluluğu (411 milyon dolar), Ortadoğu (381.1 milyon dolar) ve Avrupa Birliği ülkelerinin (338 milyon dolar) ardından 5'inci büyük pazar konumuna yükseldi.
Öte yandan aynı dönemde sektörün bölgelere göre yaptığı ihracatta yıllık bazda en fazla artış ise Afrika'da oldu. Oransal artışta Afrika'yı yüzde 49,8 ile Kuzey Amerika ülkeleri takip ederken, Bağımsız Devletler Topluluğu'nda artış yüzde 31,3, Avrupa Birliği ülkelerinde yüzde 19,6, diğer Avrupa ülkelerinde ise yüzde 28,3, oldu.
Son yıllarda özellikle Etiyopya, Fas, Tunus, Libya, Somali, Ruanda, Nijerya, Burkina Faso, Mali, Çad, Fas, Gana, Güney Afrika gibi Afrika Kıtası'nın çeşitli ülkelerinin Türk savunma ve havacılık sanayii ürünlerine ilgisi giderek artıyor. 2021'in ilk 11 ayında Burkina Faso'ya ihracat 92 bin dolardan 8 milyon dolara yükseldi. Çad'a ihracat 249 bin dolardan 14.6 milyon dolara, Fas'a 505 bin dolardan 82.8 milyon dolara çıktı.
Ayrıca Tunus ve Ruanda ile de 2021'de milyonlarca dolarlık savunma ihracatı için imzalar atıldı. Ruanda'ya geçen yılın aynı döneminde hiç ihracat yapılmazken, bu yıl ilk 11 ayda 28.7 milyon dolar değerinde ihracata ulaşıldı. Tunus'a ise yüzde 645 artışla 63.9 milyon dolarlık ihracat yapan sektör, Etiyopya'ya olan ihracatını 234 bin dolardan 94.6 milyon dolara çıkardı. Etiyopya böylece Türkiye'nin Afrika'da en güçlü ihracat pazarı oldu.
Ülkeler bazında yılın ilk 11 ayındaki verilere göre en fazla ihracat yüzde 50,2 artarak 1 milyar dolar ile ABD'ye yapıldı. Ardından 192,1 milyon dolar ile Karabağ Savaşı'nda ordusunu Türk İHA, SİHA ve zırhlı araçlarıyla güçlendiren Azerbaycan ve 180,5 milyon dolar ile Türkiye'den zırhlı araçlar, deniz platformları ve silah sistemleri alan Katar takip etti. Katar'a geçen yılın ilk 11 ayında 43.6 milyon dolarlık ihracat yapılırken bu yılın aynı döneminde yüzde 315 artışla 180.5 milyon dolarlık ürün ihraç edildi.
Son dönemde savunma ve havacılık alanında birçok anlaşma imzalanan Ukrayna'ya ise yüzde 600 artışla 123.2 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Asya tarafında geçen yıl aynı dönemde 1.1 milyon dolarlık ihracat yapılan Bangladeş'e ihracat 62.6 milyon dolara ulaştı ve Asya'daki en güçlü ihracat pazarı konumuna geldi. İhracat artışıyla dikkat çeken bir diğer ülke ise Çin oldu. Çin'e daha önce neredeyse hiç ihracat yapılmazken bu yıl ilk 11 ayda 31.2 milyon dolarlık ürün ihraç edildi.
Savunma ihracatında İstanbul zirvede
İstanbul, ocak-kasım döneminde en fazla savunma ve havacılık sanayi ürünü ihracatı gerçekleştiren il olarak kayıtlara geçti. Bu dönemde kentten ihracat yıllık bazda yüzde 76,3 artarak 1.3 milyar dolara çıktı. Bu ili 610 milyon dolarla Ankara takip etti. 279.3 milyon dolarla Eskişehir geçen yılın üçüncüsü olan Konya'yı geride bıraktı. Bu illeri 244.6 milyon dolarla Konya, ve 92.5 milyon dolarla İzmir takip etti.
Kapısı hiç çalınmamış ülkelere gidilecek
Türkiye'nin ihracatının çok büyük bir kısmının Avrupa ve ABD'ye yapılıyor almasına karşılık son dönemde yeni ülkelere de satışlar gerçekleşti. Dünya Gazetesi'ne bilgi veren kaynaklar, şirketlerin sınır güvenliğinden, kamu hizmetlerinin otomasyonuna kadar bir dizi yetenek geliştirdiğini belirterek, bu tür ürünlere ihtiyaç duyan çok sayıda ülke olduğu, bunlara da çeşitli ürünlerin satılabileceğini kaydettiler.
Türkiye'nin, büyük sistem ve platformlar yanında sınır güvenliği, hafif silah ve mühimmat, çeşitli güvenlik ve kamu hizmeti otomasyon sistemi, yazılımları gibi geniş bir alanda yetenek geliştirdiği kaydedildi. Bunların bir kısmının sivil alana da yansıması olduğu, sayısallaşma eğilimi nedeniyle, şehir ve tesis yönetimi, sağlık, eğitim vb. yaygın alandaki sivil hizmetlerde projelerin olduğu vurgulandı.
Türkiye'nin savunma sanayi şirketlerinin ürettiği hem sivil hem de askeri-sivil güvenlik çözümleri deneyimlerinin ürün olarak dünyanın her yerinde pazar bulabileceği, bu türden ürünlerin sürekli tedarik olmadığı için taşıma vb. sorunlarının bulunmadığı kaydedildi. Bu amaçla, şirketlerin ve üst birliklerinin dünyadaki fuar ve ihalelere yönelik veri toplayabileceği ve bunlara katılım ve ürün satışlarının genel ihracat desteklerinden de yararlanmaya imkan verdiği için karlılık ve sürdürülebilirlik açısından fayda sağlanacağı vurgulandı.
