Şapkalı mantarlar, genellikle nemli ortamlarda yetişmeleri sebebiyle ormanlık alanlarda sıkça denk gelebileceğiniz mantar çeşitlerinden biridir. Aralarında belirgin farklılıkların mevcut olduğu şapkalı mantar türlerinin bazıları zehirli iken bazıları ise zararsız niteliktedir. Şapkalı mantarların insan sağlığına etkileri ile ilgili bilimsel nitelik taşıyan kapsamlı araştırmalar ve deneyler devam etmektedir. Ancak mantarlar âlemindeki tür zenginliğinin çok fazla olmasından ötürü çalışmaların henüz yeterli seviyeye ulaşamadığı görülmektedir.
Doğada denk geldiğiniz şapkalı mantarlara çok dikkat etmeniz gerekir. Bazıları rengarenk ve güzel görünmelerine rağmen temas etmeniz ya da tadına bakmanız hâlinde çok ciddi sağlık sorunlarına sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle mantarlar hakkında yeterince bilgi sahibi değilseniz doğada karşılaştığınız şapkalı mantarlara kesinlikle dokunmamanız tavsiye edilir.
Şapkalı mantar zehirlenmesi, çok ciddiye alınması gereken önemli bir konudur. Zamanında müdahale edilmemesi hâlinde insan sağlığı açısından geri dönüşü mümkün olmayan tahribatlara yol açabilmektedir. Mantar zehirlenmesi sebebiyle dünyanın pek çok yerinde neredeyse her yıl onlarca insan yaşamını kaybedebilmektedir.
Sofralarımızda kendisine yer bulan kültür mantarları da şapkalı mantarlar sınıfına girmektedir. Ancak bu mantarlar, doğada kendiliğinden yetişmekten ziyade ticarî amaç taşıması sebebiyle özel olarak insanlar tarafından üretilir. Bu nedenle şapkalı mantarların hepsini kültür mantarı gibi zararsız ve besin kaynağı olarak görmek kesinlikle çok büyük bir yanılgıdır.
Şapkalı Mantarların Özellikleri Nelerdir?
Şapkalı mantarların başlıca özellikleri şunlardır:
-Çok hücreli mantar çeşitleri arasında yer alırlar.
-Maddelerin emilmesi, ayrıştırılması ve dönüştürülmesinde aktif rol üstlenirler.
-Zarlı organelleri ve çok sayıda çekirdekleri vardır.
-Topraktaki zararlı maddelerin seyreltilmesine yardımcı olurlar.
-Kloroplast organeli taşımazlar ve fotosentez yapmazlar.
-Doğadaki kirliliğin temizlenmesine önemli katkılar sağlarlar.
-mRNA, rRNA ve tRNA olmak üzere üç farklı RNA çeşidini sentezleyebilirler.
-Hücre ve dokularında biriken fazla glikozu, glikojen formunda depolarlar.
-Vücutları lifler ve ipliklerden oluşur. Bunlara hif adı verilir.
-Hiflerin büyümesi, kalınlaşması ve birleşmesi sonucunda miselyumlar meydana gelir.
Şapkalı Mantarlar Nerede Yetişir?
Mantarlar, genel itibariyle neredeyse her iklimde ve bölgede gelişebilen canlılardır. Ancak mantarlar âlemindeki tür çeşitliliğin çok fazla olması sebebiyle yetiştikleri iklim özellikleri arasında bazı farklılıklar görülebilmektedir. Konuyu şapkalı mantarlar açısından ele aldığımızda ise bu mantar türünün genellikle nemli ortamlarda yetiştiği görülmektedir.
Şapkalı Mantarlar Nasıl Çoğalır?
Şapkalı mantarların yetiştiği yerler, nem ve yağışın fazla olduğu alanlardır. Topraktaki çeşitliliğin ve humus miktarının fazla olması sebebiyle özellikle de ormanlık arazilerde bu mantar çeşidine sıkça rastlanır. Yaprak, meyve ve ağaç dalı gibi bitki parçalarının toprak zemine düşerek zaman içerisinde çürüdüğü bol yeşillikli alanlarda şapkalı mantarlar genellikle hızlı biçimde çoğalırlar. Çünkü bu tip ortamlar, şapkalı mantarların kolayca büyüyüp gelişebilmelerine olanak sağlayacak kadar zengin bir besin içeriğine sahiptir.
