Vefat eden babanızdan maaş alabilir misiniz? Şubatta mı, yoksa temmuzda mı emekli olursanız daha yüksek maaş bağlanır? Yatan primler geri alınabilir mi?Hürriyet yazarı Noyan Doğan, bu ve benzeri birçok soru cevabını verdi. İşte o soru ve cevaplar...
u003cbu003eSoru: 7200 gün primim var, akciğerden 3 defa ameliyat oldum. Beden gücüyle çalışamıyorum. Nasıl emekli olurum?u003c/bu003e
u003cbu003eCevap: u003c/bu003eHastalık nedeniyle çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmeniz halinde emekliliğe hak kazanırsınız. Aylık bağlanabilmesi için de sigortalının en az 10 yıl çalışmış olması, toplam 1800 gün prim ödemesi gerekiyor. Hastanelerden ya da sağlık kuruluşlarından alacağınız maluliyete ilişkin rapor malul sayılmak için yeterli değil. Meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiğinin SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekiyor ki, maaş bağlanabilsin. Bunun için de SGK’ya başvurmanız gerekiyor.
u003cbu003eEMEKLİ OLMAYANIN MAAŞI DÜŞERu003c/bu003eu003cbu003eSoru: 22 yıl bir şirkette bölge müdürü olarak çalıştım. Prim ödemelerim tavandan yatırıldı. Emeklilik prim günüm doldu ancak emekli olmama yaştan dolayı 5 yıl var. Şu an bir yerde sigortalı olarak çalışmaya başlasam ve primlerim tavandan yatmasa emekli aylığım düşüyor mu ya da primlerimin kaç liradan yatarsa emekli aylığım düşmüyor?u003c/bu003e
u003cbu003eCevap: u003c/bu003eAsgari ücret ve asgari ücretin biraz üzerinde maaşla çalışanlar emekli olmayıp çalışmaya devam ederlerse ileride alacakları emekli maaşları aylık bir-iki lira düşer. Tavandan prim ödeyenler ya da daha üzeri prim ödeyenler ise çalışmaya devam ederlerse maaşları her ay 10 lira ile 20 lira arasında yükselir.
u003cbu003eBABANIZDAN MAAŞ BAĞLANMAZu003c/bu003eu003cbu003eSoru: SSK emeklisiyim. Eşimden boşandım. Babam 1993 yılında vefat etti, SSK emeklisiydi. Annem ve ablam babamın maaşını alıyor. Ben de alabilir miyim?u003c/bu003e
u003cbu003eCevap: u003c/bu003eBabanızın maaşından yararlanabilmek için sizin de çalışmıyor ya da emekli aylığı almıyor olmanız gerekiyor. Bu şartlarda babanızdan size maaş bağlanmaz.
u003cbu003eKISMİ EMEKLİLİK KOŞULLARA BAĞLIu003c/bu003eu003cbu003eSoru: Annem 1968 doğumlu. Bağ-Kur olarak başlangıç tarihi 01.11.2000 tarihindedir. Terk tarihi 30.07.2016 tarihindedir. Hizmet süresi 15 yıl 9 aydır. Ne zaman emekli olabilir? u003c/bu003e
u003cbu003eCevap: u003c/bu003e1.10.1999 ile 30.4.2008 tarihi arasında ilk defa sigortalılığı başlayan kadın Bağ-Kurlu’lar 9000 gün (25 yıl) sigorta primi ödemiş olması ve 58 yaşını doldurmuş olması halinde emekliliğe hak kazanıyor. Bu şartlarda annenizin prim gün sayısı 5.670 gün. 9000 güne tamamlamak için 3.300 gün daha prim gün sayısı gerekiyor ve emekli olacağı yaş da 58. Bu şartlarda anneniz 3.300 gün daha prim öderse 58 yaşına geldiğinden emekli olabilir. Ancak bir başka alternatif de 5.400 prim gün sayısını doldurup, 60 yaşını tamamlayanlar kısmi emekli olabiliyor. Bu şartlarda da anneniz 5400 prim gün sayısını doldurduğundan 60 yaşını bekleyip, kısmi emekli olabilir.
u003cbu003ePRİM İNDİRİMİNDEN YARARLANAMAZSINIZu003c/bu003eu003cbu003eSoru:u003c/bu003e İsteğe bağlı sigorta primi ödemelerinde %5 düzenli ödeme indirimi mevcut mudur?
u003cbu003eCevap: u003c/bu003eSGK primlerini düzenli olarak ödeyen işletmeler çalışanlarının sigorta primlerini 5 puan indirimli ödüyorlar. Ancak herhangi bir iş yerinde çalışmayanların kendi sigortasını ödeyerek emekli olabildikleri isteğe bağlı sigortalılıkta prim ödemelerinde herhangi bir indirim söz konusu değil.
u003cbu003eTEMMUZ'DA EMEKLİ OLABİLİRSİNİZu003c/bu003eu003cbu003eSoru: Kamuda çalışan 42 yıllık isçiyim. Emekli maaşı uygulamasında 4.500 TL emekli maaşı hesaplanan bir kişi büyümenin yüzde 30’u baz alınır deniyor. Şu an ekside olduğuna göre ocak ya da şubat ayında mı yoksa temmuz ayında mı emekli olursam daha yüksek maaş bağlanır?u003c/bu003e
u003cbu003eCevap:u003c/bu003e Ortalama aylık kazancın, prim gün sayısına göre hesaplanan aylık bağlama oranı ile çarpılması sonucu emekli aylığı tutarı belirleniyor. Ortalama aylık kazanç da dönemsel tüketici enflasyonuna göre hesaplanıyor ve büyüme hızının yüzde 30’u üzerine ekleniyor. Ayrıca belirlenen emekli maaşı geçmiş enflasyon oranında artırılıyor. Bu şartlarda dönemsel olarak bakarsak temmuz ayında emekliliğinizi istemek daha avantajlı gözüküyor.
u003cbu003eSGK'DAN TOPLU ÖDEME ALABİLİRSİNİZu003c/bu003eu003cbu003eSoru: Eşimin 800 günü var, emekli olma şansı yok. Yatan primleri nasıl alabiliriz?u003c/bu003e
u003cbu003eCevap: u003c/bu003eYaş şartı yerine getirilse bile ödenen primler emekli olmaya imkan sağlamıyorsa, bu durumda prim iadesi alınabilir. Bu durumda SGK size toplu ödeme yapabilir. SSK’lı olanlar kendi adlarına yatırılan işçi payını iade alabilirler. Sağlık primleri iade edilmez. Bağ-Kurlular ise malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerini iade alabilirler.
