Son dakika haberi...3600 ek gösterge çalışması sonrası öncelikli gündem halini alan EYT düzenlemesinin taslağı tek formül şeklinde teknik olarak tamamlandı. Düzenlemenin Aralık ayında TBMM'ye sunulması, 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmesi bekleniyor. EYT yasasının yürürlüğe girmesi sonrası ise hak sahiplerinin başvuru süreci başlayacak. Emeklilik bekleyenleri hak sahibi yapacak prim günü, sigortalılık süresi gibi şartları içeren tablolar en çok merak edilenler arasında yer aldı.
EYT'LİYE KADEMELİ EMEKLİLİKEYT düzenlemesi taslağı oluşturuldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatlarıyla oluşturulan taslakta yaş şartı bulunmuyor. Buna göre 8 Eylül 1999 öncesinde emeklilik sigortası girişi olan ve prim ve sigortalılık süresini dolduranlar hemen emekli olabilecek. Prim ve sigortalılık süresi henüz dolmamış ama 1999 yılı öncesi sigorta girişi olan vatandaşlarda yıllara sari bir şekilde emekli olabilecek.
1999 EMEKLİLİK YASASI ÖNCESİ PRİM GÜNÜ VE SİGORTALILIK SÜRESİ TABLOSUSSK - PRİM GÜNÜ - SİGORTALILIK SÜRESİERKEKLER - 5.000 - 25 YILKADINLAR - 5.000 - 20 YIL
BAĞ KUR - PRİM GÜNÜ - SİGORTALILIK SÜRESİERKEKLER - 9.000 - 25 YILKADINLAR - 7.200 - 20 YIL
KISMİ EMEKLİLİK İMKANI DA BULUNACAK8 Eylül 1999 öncesinde normal emekliliğin dışında 3.600 gün primle kısmi emeklilik şartları bulunuyordu. EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle 1999 yasası öncesinde sigorta girişi olan ancak primini doldurma imkanı olmayanlar için de kısmi emeklilik imkanı olacak.
3 ŞART VARBir EYT'linin kısmi emeklilikten faydalanabilmesi için üç şart var. İşte merak edilen o tablo:(SSK) KISMİ EMEKLİLİK - PRİM GÜNÜ - SİGORTALILIK SÜRESİ - YAŞERKEKLER - 3.600 - 15 YIL - 55KADINLAR - 3.600 - 15 YIL - 50EYT'ye tabi SSK'lının emeklilik hakkı elde edebilmesi için yukarıdaki 3 şartı da tamamlanması gerekiyor.
Bağ-Kur'da ise kısmi emeklilikte farklı bir prim sayısı bulunuyor. Burada 5.400 gün prim öne çıkıyor. Bir diğer önemli husus 1 Ekim 1999 tarihi. Bu tarihe göre yaş şartı belirleniyor.
Kısmi emeklilik için 01.10.1999 tarihinden itibaren emekliliğine 2 yıl ve daha az kalan erkek sigortalılar, 5.400 gün prim ödemiş olması ve 55 yaşını doldurması halinde emekliliğe hak kazanıyor.
Yine 1 Ekim 1999'dan itibaren emekliliğine 2 yıl ve daha az kalan kadın sigortalılar, 5.400 gün prim ödemek ve 50 yaşını doldurmak şartıyla emekliliğe hak kazanıyor.
(BAĞ-KUR) KISMİ EMEKLİLİK - PRİM GÜNÜ - SİGORTALILIK SÜRESİ - YAŞERKEKLER - 5.400 - 15 YIL - 55KADINLAR - 5.400 - 15 YIL - 50
1 Ekim 1999 tarihinde 50 yaş ve 15 tam yıl için 2 yıldan fazla süre varsa kademeli emeklilik yaşı uygulanıyor. İşte o tablolar:BAĞ-KUR (KADINLAR)KALAN SÜRE - YAŞ ŞARTI2 yıldan az - 502 yıldan fazla 4 yıldan az - 514 yıldan fazla 6 yıldan az - 526 yıldan fazla 8 yıldan az - 538 yıldan fazla 10 yıldan az - 5410 yıldan fazla - 5608.09.1999 30.04.2008 arası - 60
BAĞ-KUR (ERKEKLER)KALAN SÜRE - YAŞ ŞARTI2 yıldan az - 552 yıldan fazla 6 yıldan az - 566 yıldan fazla 10 yıldan az - 5710 yıldan fazla - 5808.09.1999-30.04.2008 arası - 62
SİGORTALILIK SÜRESİ VE PRİMİ DOLAN 1,5 MİLYON KİŞİ VAREYT yasası yürürlüğe girdiğinde ilk anda 4 milyon yaşa takılanın 1,5 milyonunun emekli olması bekleniyor. Bunun nedeni yaklaşık 2,5 milyon kişinin sigortalılı süresi veya priminin henüz dolmamış olması. Bu kişilerde EYT yasasına tabi olarak şartları doldurduklarında kademe kademe emekli olabilecek.
EKSİK PRİM GÜNÜ OLANLAR NE YAPACAK?EYT yasasına tabi olmak emeklilik için yeterli olmayacak. Sigortalılık süresi ve prim günü şartı tıpkı 1999 yasası öncesindeki gibi geçerli olacak. Sigortalılık süresi ve prim günü eksiği olan EYT'liler bunları tamamladıktan sonra başvurmaları halinde emeklilik hakkı kazanacak.
Kadınlar için 20 yıllık süre 2019 itibariyle tamamlandığı için, kadınlar için sadece prim şartını yerini getirmek yeterli olacak.
Erkekler için konulan 25 yıllık süre ise bazı EYT yasasına tabi sigortalılar için henüz tamamlanmadı. 1997, 1998 ve 1999 yıllarında işe girenler 2022, 2023 ve 2024 yıllarında sigortalılık süresini tamamlayacak.
Sigortalılık süresini son tamamlayacak EYT'li erkek için bu tarih ise 8 Eylül 2024 olacak.
EYT'LİLERE EKSİK PRİMİ TAMAMLAMA FORMÜLLERİSigortalılık süresi dışında EYT yasası ile emekli olabilmek için yegane husus prim gününün doldurulması. Burada primini tamamlayanlar emeklilik sistemine giriş yapacak.
Tüm bunlarla beraber eksik primi tamamlamak veya azaltmak için bazı yollar var. İşte milyonların merak ettiği o formüller:
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE BÜYÜK AVANTAJEksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkanı da bulunuyor. Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor.Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek önemli bir avantaj da kazanılıyor. Bu yöntemle mevcutta emeklilik giriş tarihi nedeniyle EYT'ye tabi olmayanlar yasaya tabi olarak emeklilik hakkı edebilir.
DOĞUM BORÇLANMASI YAPMAKPrimi eksik olan kadın sigortalılar için ise doğum borçlanması imkanı bulunuyor. Sigortadan sonra dünyaya gelen 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. Her bir çocuk için 2 yıl yani 720 gün prim tek seferde ödenerek emeklilik hakkı kazanılabiliyor.
İŞYERİ SAHİPLERİ VE ŞİRKET ORTAĞI OLMUŞLAR İÇİN 'İHYA ETMEK' FORMÜLÜEYT'de emeklilik hakkı verilmesi için farklı kurumlardan sigortalı çalışmış vatandaşlar da değerlendirmeye alınıyor. Bunlardan birisi de Bağ-Kur. Bu kapsamda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte eğer primlerini ödememişlerse günleri donduruluyor, borçları da siliniyor.
Ancak bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmak mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıyor ve primlerine eklettirebiliyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTAÇalışma imkanı bulamayan sigortalılar eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabilirler. SGK'ya verilecek bir dilekçe ile başlayan isteğe bağlı sigortada her ay 30 gün kazanılıyor.
GEÇMİŞE DÖNÜK HİZMET TESPİTİ YAPMAKGeçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar ya da sigortasız çalıştırılanlar geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebilir ve giriş tarihini geri çekebilir. Bununla beraber hem EYT yasasına tabi olma hakkı kazanılabilir hem de prim günü kazanılabilir.
Emeklilik borçlanma formüllerinden birini kullanarak prim ödemesi yapacaklar. 2023 yılı gelmeden bu ödemelerini yapmaları durumunda büyük bir kazanç sağlayacak. Nitekim Ocak ayında ödenecek sigorta primleri ücretlerle beraber artacak.
EYT'DE BAŞVURU SÜRECİ NASIL OLACAK?EYT çalışması Aralık ayında Meclis'ten çıkıp Ocak ayında yasalaşırsa başvuru sürecine girilecek. Bundan sonra prim ve süresi dolmuş hak sahibi EYT'liler kendi seçtikleri bir tarihte ya da şartları tamamladıkları tarihte SGK'ya başvururak emeklilik talep edecek.
EMEKLİLİK ZORUNLU OLACAK MI?SGK mevzuatına göre bir vatandaşın emekli edilmesi için sigortalının talebi gerekiyor. Yani sigortalılar isterlerse şartları doldurduktan sonra emekli olabilir veya çalıştıkları yerde devam edebilir. Yani EYT yasasıyla zorunlu bir başvuru süreci ve emeklilik olmayacak. Burada sadece isteyen EYT'liler emekli olmak için başvurada bulunacak.
