Yaşı gelip prim ödeme gün sayısını tamamlamayanlar ödedikleri prim miktarını toplu halde alabiliyorlar. Birden çok işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının geçilmesi halinde de para iadesi yapılıyor. İşte emeklilik ve prim ödemelerine ilişkin tüm merak edilen ayrıntılar.
u003cbu003eKİMLER BU ÖDEMEDEN FAYDALANABİLİR?u003c/bu003eSosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) yatırılan primler talep edilirse sigortalılara geri ödeniyor. Emeklilik yaşını dolduranlar prim iadesi hakkından faydalanabilir. Yalnızca çalışandan kesilen, uzun vadeli sigorta kollarını (malullük, yaşlılık, ölüm) ifade eden primler iade edilir. İşveren payı, sağlık sigortası payı ve İşsizlik Sigortası Fonu için kesilen prim iade edilmez. Prim iadesi birincisi toptan ödeme ve ikincisi de birden fazla işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının aşılması durumunda yapılır.
Toptan ödeme; emeklilik için aranan yaş koşullarından yaş şartını sağlayıp yeterli prim ödeme gün sayısına sahip olmayan sigortalılara yapılır. Tavanı aşan kazançlara ilişkin prim iadesi hemen yapılabilir. Prim iadesine yönelik merak edilen soruların yanıtları şöyle:
u003cbu003eEMEKLİ OLMAK İSTEMEYENLER DEVLETTEN PRİMLERİNİ ALABİLİR Mİ?u003c/bu003eYaşın dolmasına karşın emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar bağlı bulunulan sosyal güvenlik merkezine ya da il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarlarını toplu bir şekilde iade alabilir.
u003cbu003ePRİM GERİ ÖDEMESİ NASIL HESAPLANIYOR?u003c/bu003eÇalışırken SGK'ya brüt ücretin yüzde 34.5'i oranında prim yatırılır. Bununla beraber emeklilik için sigortalı adına yatırılan prim tutarı SSK'lı çalışanlarda yüzde 14, Bağ- Kurlulara da yüzde 20 oranında hesaplanıyor.
u003cbu003eSSK PRİMLERİ NASIL GERİ ALINIR?u003c/bu003eAynı anda birden fazla işverenden ücret alan SSK'lı çalışanlar için bir ayda ödenen prim tutarı aylık asgari ücretin 7.5 katını aşması durumunda, aşan kısmın yüzde 15'i oranında prim iadesi yapılır. Kişinin ilçedeki sosyal güvenlik merkezine veya il müdürlüğüne başvurması gerekiyor.u003cbu003eİŞVERENİN ÖDEDİĞİ PRİMLERİN İADE EDİLİYOR MU?u003c/bu003eHem yaşı doldurma hem de tavanı aşma durumunda sadece işçi payına düşen uzun vadeli sigorta kollarına ait tutarlar iade ediliyor, işverenin ödediği primlerin iadesi söz konusu değil.
u003cbu003eTOPTAN ÖDEME ALMAK İÇİN GEREKEN KOŞULLAR NEDİR?u003c/bu003eEmeklilik için prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş koşulu aranır. Primlerin toptan iadesi için bu koşullardan yaş şartını sağlamak zorunlu. Emekli geri ödemesi sigortalıların emeklilik için gerekli yaş şartını doldurduğu halde prim ödeme gün sayısı veya sigortalılık süresini tamamlayamadığı için aylık bağlanamaması durumunda prim ödemesinin toplu olarak iadesi anlamına geliyor. Yeterli prim gün sayısı dolmayan sigortalılar yaşı doldurduysa prim parasını topluca alabilir.u003cbu003eSGK PRİM İADESİNİ KİMLER ALABİLİR?u003c/bu003eBirden çok iş yerinde çalıştığı için yüksek prim ödeyen sigortalıların SGK'ya fazladan ödedikleri primleri geri alma hakları bulunuyor. SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerinin, yaşlılık aylığı bağlayamadığı kısmını iade ediyor.
u003cbu003eÖDENECEK TUTARDA GÜNCELLENİYOR MU?u003c/bu003eUzun yıllar evvel yatırılan primlerin enflasyon karşısında erimesinin önüne geçiliyor. SSK, Bağ-Kur çalışanları açısından primin ait olduğu yıldan itibaren başvuru tarihine kadar geçen yıllar için her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile hesap yapılıyor.u003cbu003eTAVANI AŞAN PRİMLERİN İADESİ NASIL OLUYOR?u003c/bu003eBirden fazla işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının aşılması durumunda primlerin iadesi mümkün oluyor. Burada aynı sigorta türünde olmak önem taşıyor. Primler çalışanın tabi olduğu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanan tutarı aştığında adına fazla ödenen tutar Kurum'dan geri istenebiliyor.u003cbu003eÖLEN KİŞİLERİN YAKINLARI ÖDEME ALABİLİYOR MU?u003c/bu003eSigortalı çalışandan dolayı eş ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için SSK'lılarda en az 5 yıl sigortalılık, 900 prim günü, 4B ve 4C'liler de de 1800 prim günü koşulu aranıyor. Bağ-Kur'lu bir kişi öldüğünde 1780 prim günü bulunuyorsa bu kişinin hak sahibi ölüm aylığı alamaz. Ancak 1780 gün için ödenen primleri topluca alabilir.
u003cbu003eYABANCI ÇALIŞANLAR DA PRİM İADESİ ALABİLİYOR MU?u003c/bu003ePrim iadesi konusunda yabancılar için özel bir uygulama bulunmuyor. Türkiye'deki genel emeklilik koşullarına göre değerlendirme yapılıyor. Yaş şartı sağlandıktan sonra bulunduğu ülkedeki (sosyal güvenlik sözleşmesi olan) sosyal güvenlik kurumu aracılığıyla Türkiye'deki Kurum'a yazılı başvuru halinde iade yapılabilir.u003cbu003eEMEKLİ İŞÇİLER PRİM İADESİ HAKKINDAN FAYDALANABİLİYOR MU?u003c/bu003ePrim iadesinden, birden fazla işverene bağlı olarak çalışan emekli işçiler de yararlanır. Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için işçi payı olarak yüzde 7.5 oranında prim kesilir. İşsizlik sigortası primi ise kesilmez. Bu nedenle, emekli işçilerin tavanı aşan kazançlarının yüzde 15'i oranında değil, yüzde 7.5'i oranında prim iadesi yapılır.u003cbu003eİŞVERENİN PRİMİ YATIRMAMASI HALİNDE SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?u003c/bu003eTavan aşan kazan tutarına ait primin iadesi için işverenin Kurum'a prim ödemesi yapmış olması zorunlu. Aylık prim bildirimi yapılmasına karşın ödeme yapılmadıysa iade söz konusu olmaz. Kaynak: Sabah
