Son aylarda zırhlı araç ve askeri personel takviyesinin yapıldığı Suriye sınırına dün ABD askerleri geldi. Türk ve ABD askerlerinin Suriye sınırındaki Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinde yaptığı ortak inceleme ile güvenli bölgeye yönelik izlenecek yol haritasına ilişkin görüş alışverişinde bulunuldu. İlerleyen günlerde Müşterek Hareket Merkezi'nde görev yapmak üzere ABD'den yeni askerlerin Şanlıurfa’ya geleceği, Suriye’nin kuzeyindeki güvenli bölgede ortak devriye görevi yapacak olan Türk askerlerin ise Ankara’da dil eğitimi almaya başladığı öğrenildi.
Türkiye ile 911 kilometre sınır hattı bulunan Suriye’de 2011 yılının Mart ayında Arap Baharı olarak adlandırılan Ortadoğu ülkelerindeki gelişmelerden de etkilenen siviller demokrasi ve özgürlük talebiyle sokağa çıkarak eylemler yaptı. Ancak, sokak gösterilerini rejim güçleri, silah kullanarak bastırma yolunu tercih etti. Gösteriler sırasında sivillerin yaşamını yitirmesiyle rejime yönelik tepkiler büyüyerek tüm ülkeye yayıldı. Rejimin silah kullanımını sürdürmesiyle siviller de silahlanma yöntemine başvurdu. Kısa sürede ülke genelinde örgütlenen siviller Özgür Suriye Ordusu (OSO) ismiyle rejime karşı koymaya başladı ve birçok kentin kontrolünü eline geçirdi. Ancak, zaman içerisinde ÖSO’nun içerisinde başlayan görüş ayrılıkları Suriye’de terör örgütlerinin kendisine zemin bulmasına yol açtı.
Özellikle terör örgütü PKK/YPG ile DEAŞ ülkenin farklı bölgelerinde kendilerine alan buldu. Ancak, terör örgütlerinin Türkiye sınırında tehdit oluşturması üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri 24 Ağustos 2016 tarihinde Fırat Kalkanı Harekatı’nı, 20 Ocak 2018’de ise Zeytin Dalı Harekatı’nı düzenledi. Başarıyla tamamlanan iki harekat ile Fırat Nehri’nin batısında kalan Cerablus ile Afrin arasındaki 4 bin kilometrekareyi aşkın alan terör örgütlerinden temizlendi. Terör örgütlerinin Türkiye’ye yönelik tehditlerinin sonlandırılmasının ardından özgürleştirilen bölgelere yüz binlerce kişinin geri dönüşü de sağlanmış oldu.
YENİ HEDEF FIRAT’IN DOĞUSU
Zeytin Dalı Harekatı’nın tamamlanmasının ardından Türkiye, Fırat Nehri’nin doğusunda kalan ve terör örgütü PKK/YPG kontrolündeki Ayn-el Arap ile Kamışlı arasındaki bölgenin de terör örgütlerinden arındırılması mesajları vermeye başladı. Bölgedeki terör örgütünün sivil halka baskı kurduğunu ve sınır güvenliği için tehdit oluşturduğunu vurgulayan Türkiye, Fırat’ın doğusundaki teröristleri silah bırakmaya çağırdı. Ancak, Türkiye’nin bu çağrısına terör örgütünün zaman zaman yaptığı taciz ve saldırılar anında karşılık verilerek püskürtüldü. Türkiye’nin yeni hedef olarak belirlediği Fırat’ın doğusuna yönelik olası harekatı bu ülkede üssü bulunan ABD başta olmak üzere bazı ülkelerce engellenmek istendi. Türkiye’nin bu konudaki kararlılığı ve sınırdan içeri oluşturulacak derinlik ile terör örgütünün işlevsizleştirilmesine yönelik isteğinin ardından ABD, Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge oluşturulması için toplantılar düzenledi. Son olarak geçen hafta Ankara’da, Türk ve ABD askeri heyetlerinin yaptığı görüşmelerde Müşterek Hareket Merkezi kurulması kararlaştırıldı.
ABD ASKERLERİ ŞANLIURFA’YA GELDİ
Ankara’da varılan mutabakatın ardından ABD'li askerlerden oluşan 6 kişilik heyet, dün Şanlıurfa’ya geldi. Şanlıurfa kent merkezindeki temaslarının ardından sınır hattında bulunan Akçakale ilçesine gelen ABD’li askerler beraberindeki Türk askeri yetkililer ile 3'üncü Hudut Alay Komutanlığı'nda toplantı düzenledi. Sınır hattı ve sınırın Suriye tarafındaki terör örgütünün faaliyetlerinin konuşulduğu toplantıda ayrıca güvenli bölgenin derinliği ve burada yapılacak ortak devriye konuları ele alındı. Heyette bulunan ABD askerleri beraberindeki Türk askeri yetkililer ile birlikte daha sonra sınır hattı ile Akçakale Sınır Kapısı’nın bulunduğu alanda da incelemelerde bulundu.
Ankara ve Şanlıurfa’da yapılan görüşme ve toplantıların ardından Müşterek Hareket Merkezi'nin Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinde kurulmasının ağırlık kazandığı belirtildi. Yapılan istişarelerde Fırat’ın doğusunda kalan bölgenin kilit noktasının Suriye’nin Telabyad kenti ile komşu Akçakale olduğu konusunda görüş birliğine varıldı. Türk ve ABD askeri yetkililerinin, Telabyad bölgesinin terör örgütü PKK/YPG’nin sözde Cezire ve Kobani kantonları arasındaki kritik adres olduğu belirtildi. Güvenli bölgenin oluşmasında da Telabyad’ın kritik öneme sahip olduğu ve önceliğin bu kente verilerek terör örgütünün sözde iki kantonu arasındaki bağlantının kesilmesinin planlandığı kaydedildi.
DERİNLİĞİN KAÇ KİLOMETRE OLACAĞI TARTIŞILIYOR
Öte yandan ABD ile Türk askeri kurmayları arasında devam eden görüşmelerde Suriye’de oluşturulacak güvenli bölgenin derinliğinin kaç kilometre olacağının da halen tartışıldığı belirtildi. Türkiye’nin sınır güvenliği ve terör örgütünün elinde bulunan ağır silahların sınır hattındaki ilçelere yönelik tehdit oluşturmaması için 35-40 kilometre olmasını istiyor. ABD’nin ise Türkiye sınırından itibaren derinliğin 17-20 kilometre ile sınırlandırılmasını istediği öne sürüldü. Müşterek Hareket Merkezi’nin kurulması öncesinde oluşturulacak derinliğin de netlik kazanacağı ve tüm planlamaların buna göre yapılacağı bildirildi. Kentte bulunan ABD’li askerlerin bugün de Akçakale ve Suriye sınırındaki Suruç ve Ceylanpınar ilçelerinde de incelemelerde bulunabileceği belirtildi.
TSK’NIN OPERASYON SEÇENEĞİ DE MASADA
Türkiye’nin ABD ile mutabakata vardığı Suriye’nin kuzeyinde oluşturulması planlanan güvenli bölge konusunda olabilecek gecikme veya anlaşmazlıklara karşı TSK’nın sınır ötesi harekat seçeneği de bulunuyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ABD ile mutabakatta yaşanabilecek olumsuz bir durumda Fırat’ın doğusuna daha önce düzenlediği Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı benzeri bir operasyon için de tüm hazırlıklarını tamamladığı kaydedildi. Daha önce yapılan sevkiyatlar ile her türlü hazırlıklarını tamamlayan TSK’nın aksi bir durumda askeri harekat ile Fırat’ın doğusunu terör örgütlerinden arındırarak güvenli hale getirme seçeneğini de hayata geçirebileceği kaydedildi. Yetkililer, her türlü hazırlıkların tamamlandığını ve güvenli bölge konusunda gecikme veya olumsuz bir durumda operasyon seçeneğini uygulamaya koyarak sınır güvenliğine yönelik tehdidi sonlandırıp, sivil halk üzerindeki terör örgütü baskısını sonlandırıp, bu baskı nedeniyle yerlerinden edilmiş Suriyelilerin geri dönüşüne zemin hazırlanacağını ifade etti.
ORTAK DEVRİYEYE KATILACAK TÜRK ASKERLER EĞİTİMDE
Öte yandan bir süredir ABD ile yapılan görüşmelerde güvenli bölge oluşturulması durumunda Suriye tarafında yapılacak ortak devriyeye katılacak olan Türk askerleri de dil eğitimine alındı. Fırat’ın doğusuna yönelik olası harekat için daha önce Şanlıurfa’da konuşlandırılan Tunceli’den gelen birlikte görev yapan askerler, son gelişmelerin ardından Suriye tarafında kurulacak güvenli bölgede ABD askerleri ile birlikte devriye görevi yapacak. Türk Silahlı Kuvvetleri de ABD askerleri ile yapılacak ortak devriye sırasında herhangi bir olumsuzluk yaşanmaması için burada görevlendirilecek olan Türk askerlerinin İngilizce dil eğitimi almasını kararlaştırdı. Bu kapsamda sınır hattında görevli 100 civarında asker de Ankara’da dil eğitimine tabi tutuldu. ABD askerleri ile devriye görevi yapacak Türk askerlerin Ankara’da aldıkları dil eğitimini kısa sürede tamamlayarak yeniden sınır hattına dönecekleri kaydedildi.
Güvenli bölge ve harekat seçeneklerinin konuşulduğu Suriye’nin kuzeyindeki terör örgütü unsurları da Türkiye sınırına yakın noktalarda olası operasyonlara karşı hazırlık yapıyor. PKK/YPG’li teröristlerin olası harekata karşı kontrolünü elinde bulundurdukları kentlerin çevresine derin hendekler kazmayı sürdürüyor. TSK’nın yapabileceği bir harekata karşı zırhlı araçların ilerlemesini engellemek isteyen teröristlerin derin hendekler kazdığı, yerleşim alanlarının dışındaki birçok bölgeye patlayıcılar tuzakladığı bildirildi. Her adımları istihbarat birimleri tarafından hem yerel unsurlar hem teknolojik cihazlar hem de İHA ve SİHA’lar ile havadan takip edilen teröristlerin, yerleşim alanlarının içerisinde de birçok bölgeye patlayıcı tuzakladığı saptandı.
Teröristlerin özellikle İHA ve SİHA’ların görüntü almasını engellemek için birçok noktada sokak ve caddelerin üzerini bezlerle kapatarak perdeleme yapmaya çalıştığı belirlenirken, hakim noktalara kurdukları kuleler ile sürekli Türkiye tarafını gözetledikleri ve hava saldırılarına karşı da birçok noktaya sığınak kazdıkları belirlendi. Teröristlerin ayrıca birçok noktaya Zeytin Dalı Harekatı sırasında Afrin’de ortaya çıkarılanlara benzer tüneller kazarak hem kaçış yolları hazırladıkları da güvenlik güçleri tarafından saptandı.
Öte yandan halen Suriye’de bulunan veya uğradıkları baskıdan kaçarak Türkiye’ye gelen Suriyeli siviller de biran önce güvenli bölge oluşturulması veya askeri harekat ile Fırat’ın doğusunun teröristlerden temizlenmesini istiyor. PKK/YPG’li teröristlerin işgal ettiği kentlerde Arap ve Türkmen kökenli sivilleri uyguladığı baskı ile göçe zorlayarak, kendilerinden boşalan alanlara Kürt kökenlileri getirerek demografik yapıyı bozduğunu anlatan Suriyeliler, hala terör örgütü kontrolündeki kentlerde yaşayanların da baskı altında olduğunu söyledi. Şu anda Kürt kökenli sivillerin bile terör örgütü PKK/YPG’nin zorla askere alma ve olası harekat endişesiyle kenti terk etmek isteyenleri canlı kalkan olarak kullanmak için engellemesi nedeniyle sıkıntı yaşadığını anlatan Suriyeliler, Fırat’ın doğusuna yönelik her türlü harekat ve güvenli bölge uygulamasını desteklediğine dikkat çekti. Suriyeliler tek isteklerinin biran önce doğduğu toprakların teröristlerden temizlenmesi ve oluşacak huzur ortamı ile Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekatı bölgelerinde olduğu gibi güven içerisinde evlerine geri dönmek olduğunu kaydetti.
