Anket soytarıları

TÜRKGÜN ÖZEL HABERİ

Son günlerde birbiri ardına açıklanan araştırma sonuçları, bir kez daha anketlerin güvenilirliğini tartışmaya açtı. Partilerin tabanlarını diri tutmak adına yaptırdığı anketlerle, yüzdelik dilimlerini yukarıda gösterme çabası, ‘Yok artık’ dedirtecek sonuçları da beraberinde getiriyor.

BAHÇELİ NE DEMEK İSTEDİ?

Seçimler yaklaştıkça, televizyonlardaki tartışmaların ana gündemi her zaman olduğu gibi Milliyetçi Hareket Partisi (MHP). Partisinin son grup toplantısında anket firmalarıyla ilgili sert ifadelerde bulunan MHP Lideri Devlet Bahçeli, “Kokuşmuş araştırma şirketleri, alayınıza soruyorum; siz anketleri yaparken CHP Genel Merkezi’nde mi geziyor, Kandil’de mi dolaşıyorsunuz” ifadelerini kullanmıştı. 2018 seçimlerinde, kamuoyu araştırmalarının, kamuoyu oluşturma çabası içinde kullandırıldığını, üç beş bin denekle yapılan anketlerle istediklerini yükseltip, istediklerini alçalttıklarına dikkat çeken Devlet Bahçeli, geçtiğimiz gün “Bizim anketimiz 85 milyon insanımızla” açıklaması yapmıştı.

MHP SÜRPRİZ YAPIYORMUŞ!

Her seçim öncesi olduğu gibi, bu dönemde de anket firmalarının varsa yoksa derdi MHP. 1999 yılından bu zamana kadar yayınlanan anket sonuçlarını araştırdım. Sonuçlar fıkra tadında. Sadece 2015 yılında MHP’nin aldığı oy oranına yakın sonuçlar verilmiş. Bundaki ana etken, muhalif anketörlerin ya da sipariş aldıkları güçlerin, MHP’nin Mecliste güçlü durmasına ihtiyacı olması. Tabii araştırmamın sonucunda ortaya çıkan en gerçekçi durum da, 18 Nisan 1999 seçimlerinden bu yana, anket sonuçlarına göre yayın politikası güden medya kuruluşlarının, her seçim sonrası bozuk plak gibi MHP’nin sürpriz yaptığını duyurması. Yine ilgili firmaların ne kadar gerçeklerden ve vatandaştan uzak olduğu, özellikle İP’in kuruluş sürecinde ve 2018 yılındaki seçim sonuçlarıyla anket sonuçları arasındaki uçurumda ortaya çıkıyor. 2015’te MHP’ye ihtiyaç duyan güçler, Cumhur İttifakı birlikteliği sonrası, alıştıkları kirli propagandaya geri dönüyor. İşte yakın tarihimize ışık tutacak bilgiler ışığında, çuvallamakta ustalaşan Türkiye’nin anket firmaları ve tutturamadıkları sonuçlar…

SIRALAMA ŞAŞTI

1999 seçimlerinde anket firmaları genellikle Bülent Ecevit’in DSP’sini birinci parti olarak göstermiş, birkaç anket firmasında Fazilet Partisi ilk sırayı almıştı. Onlara göre MHP barajı dahi geçemiyordu. Genel sıralama ise, oy çokluğuna göre DSP, FP, DYP, ANAP şeklinde ilerliyor, MHP sonlarda yer alıyordu. Dönemin ‘Bankacılar anketinde, MHP’de %10,75 olarak görülen oy oranı, dönemin bazı gazetelerinin aynı zamanlarda yaptırdığı anketlerde %10,4, %11,0 bandında ilerliyordu. Seçimlerin ardından gazeteler, %18 oy alan MHP’nin zaferini müjdeliyordu.

MORAL BOZDULAR

2002 seçimlerinde MHP teşkilatlarının moralini bozmak için tüm anket firmaları âdeta birbiriyle yarıştı. SONAR’ın 25 Ekim tarihli son seçim anketinde MHP’nin %6,5 alacağı öngörülmüştü. Stratejik Araştırma Merkezi’nin anketinde ise %7,1 oy alacağı açıklandı. Aynı dönem MHP’yi %6,2 gösteren anketlerden bir diğeri de, ANAR’a aitti. MHP, o dönem medyanın ambargosuna ve anket şirketlerinin kamuoyu oluşturma savaşına, %8,36’lık oy oranıyla cevap vermiş, barajın altında kalarak, bir dönem de olsa Meclise veda etmişti.

DYP İNADI TERS TEPTİ

22 Temmuz 2007 seçimleri, Türkiye’de iki partili Meclisin son bulduğu dönem olmasıyla öne çıktı. MHP, Meclis dışında kaldığı dönemde ciddi bir toparlanma göstermişti. Ancak anket şirketleri bir kez daha MHP’ye karşı savaş açmıştı. DYP’yi Meclise sokmak için birbirleriyle yarıştılar. Başkent şirketinin anketinde DYP’nin 14,2 alacağı öngörülmüş, MHP bir kez daha baraj dışına itilmişti. ODAK ise biraz daha insaflıydı. Araştırma sonuçlarına göre MHP %11,7’ydi. ANAR ve Metro şirketleri, milliyetçilerin barajı aşamayacağını yayınladığı anketleri medyaya servis ediyordu. ESTİMA’nın araştırmasına göre ise, MHP %10,3 alacaktı. 2007 seçimlerinde vatandaşın hesabı bir kez daha araştırma şirketlerinin yüzüne tokadı çarpmıştı. Devlet Bahçeli önderliğinde MHP, bir önceki seçime göre oy oranını %5,9 oranında artırarak, %14,27’ye ulaşmıştı.

DERTLERİ VARSA YOKSA MHP

2011 yılında yapılan milletvekili seçimlerinde anketörler bir kez daha MHP’ye takıldılar. Birçok anket firması, MHP’nin ucu ucuna barajı geçebileceğini ya da barajın hemen altında kalacağını açıklıyordu. ANDY-AR, seçimlere yakın açıkladığı son ankette, MHP’yi baraj sınırında gösteriyordu. KONDA ise %10,8’i uygun görmüştü. Oylarını 585 bin artırmasına rağmen, yüzdeye vurulduğunda MHP, son seçimlere göre %1’lik bir kayıp yaşamış, %13,01’lik oy oranıyla, TBMM’de 53 sandalye sahibi olmuştu.

İP KOZU ‘ÇAKILDI’

Yeni kurulan İP için, medyanın şişirme haberleriyle birlikte büyük bir sıçrama yapacağını düşünen anket firmaları, minimum %10,3 oranı açıklamıştı. Coştukça coşuyorlardı. İP’in alacağı oy oranı için, %15,2, %15,7, %17,1 gibi rakamlar sunuluyordu. Öyle ya, onlara göre MHP’nin sahip olduğu oylar, İP’e akacaktı. MHP’nin meclise girmek için AK Parti ile ittifak kurduğunu belirten siyasi zekâsı kendinden meçhul politikacılar, sonuçların ardından sessizliğe gömülecekti. Seçim sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte, bir kez daha medya manşetlerinde MHP vardı. MHP’nin içinden yeni bir parti çıkmasına rağmen, %11,1’lik oran, 5,5 milyon oy ile 49 sandalye milliyetçilere ayrılmıştı. Yüzde 17 oy alacağı söylenen İP ise, %9,96’da kalmış, kurduğu ittifak sayesinde Meclise girebilmişti.

2015’İ ZORUNLULUKTAN BİLDİLER

7 Haziran 2015 seçimleri, MHP’nin 1999 yılındaki zaferini aratmayacak bir sıçramanın da habercisiydi. Sadece 2015 seçimlerinde, yazının başında da belirttiğim üzere MHP’nin oy oranı tutturulmuş, anket firmaları rezil sonuçlarına, bir sonraki seçime kadar ara vermişti. Şirketler, MHP’yi, %15 ile %18 bandında gösteriyordu. SONAR %17,2, GEZİCİ %18,0, METROPOLL %17,4’lük oranlarla MHP’nin Meclise gireceğini söylüyordu. Aslında o dönem MHP’nin oy oranını doğru tahmin eden birçok şirket, AK Parti muhalifiydi. Yani MHP’yi yüksek gösterme çabası, biraz da zorunluluktandı. İstemeden açıklanan yüksek yüzdeli tahminler, seçimlerde etkisini göstermiş, MHP 7 milyon 520 bin oy almış, %16,3 ile TBMM’de 80 sandalyeye sahip olmuştu. İlgili dönemde AK Parti’yi destekleyen anket firmaları ise, AK Parti’nin almasını bekledikleri oy oranlarında, %8’lere varan yanılmalarda bulunmuştu.

ZAFER CUMHUR iTTiFAKI’NIN

İttifak bazlı yapılan anketlere göre ise, doğru sonucu sadece bir şirket bilebilmişti. Anketörler, yüzde 50 oy oranını yakalayacak bir ittifakın olmayacağı konusunda hemfikirlerdi. Cumhur İttifakı’nın %43 ile %45 arasında duracağı söyleniyordu. O dönem, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Meral Akşener, Selahattin Demirtaş gibi isimler vardı. Muhalefete yol gösteren anketörler, daha sandık vatandaşın önüne gelmeden ikinci tur analizleri yapmaya başlamışlardı. Vatandaş, ceplerini dolduran firmaların düzmece anketlerine bir kez daha kapıyı kapatmış, “Gerçek anketi ben yaparım” mesajı vermişti. Yüzde 52,59’luk bir başarıyla, Cumhur İttifakı zaferi göğüslemişti.

KİRLİ PROPAGANDA BERTARAF EDİLDİ

2015 seçimlerinin ardından hükümetin kurulamaması, 1 Kasım’da yapılacak seçimlerin sebebi oldu. Anket firmaları için yeni bir kazanç kapısı daha aralanıyordu. MHP ile AK Parti Cumhur İttifakı’nı temsil ediyor, partiden ayrılan isimlerin kurduğu İP ve CHP, Millet İttifakı adı altında yarışıyordu. Anket firmaları her zaman olduğu gibi ikiye bölünmüş, birbiri ardına sonuçlar açıklanıyordu. Birçok anket firması çuvallamış, her zaman olduğu gibi milliyetçi oyların adresini belirleyememişti. MHP’nin %4.4 oy oranına sahip olacağı tahminlerini yapan şirketler, bugün hâlâ araştırma sonucu yayınlama cesaretine sahip. İP’in kurulmasıyla birlikte partinin ikiye bölündüğünü düşünen anketörler, masa başında oynattıkları kalemlerde MHP’nin maksimum %7,7 alabileceğini söylüyordu. %5,1, %5,3, %6,5 gibi rakamlar havada uçuşuyordu.