Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Uruguay Dışişleri Bakanı Francisco Bustillo ile ikili ve heyetler arası görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının başında Bakanlıkta bir koordinasyon ve destek birimi oluşturduklarını hatırlatan Çavuşoğlu, Afganistan'daki son gelişmeler üzerine bu birimin bir alt birimini Afganistan'a uyarladıklarını söyledi.
Çavuşoğlu, bir yandan Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'ndaki çalışmaları sürdürürken diğer yandan Türk vatandaşlarının tahliyesi için diğer ilgili kurumlarla yakın iş birliği içinde çaba sarf ettiklerini belirterek, "Bugüne kadar Afganistan'dan 1404 kişiyi tahliye ettik. Bunlardan 1061'i bizim vatandaşımız, diğerleri farklı ülkelerin vatandaşları." diye konuştu.
Öte yandan Türkiye'nin Kabil havaalanındaki mevcudiyeti sebebiyle birçok ülke, uluslararası kuruluş ve sivil toplum örgütlerinin kendi mensuplarının tahliyesi için Türkiye'den yardım istediklerini aktaran Çavuşoğlu, ABD ve İngiltere gibi ülkelerle bu ülkelere yardımcı olduklarını kaydetti.
Yardıma gereksinimi bulunanlara el uzattıklarının altını çizen Çavuşoğlu, Afganistan'da 4 bin 500 Türk vatandaşının olduğunu belirterek, bu vatandaşlara en başından beri kendilerini telefonla tek tek arayarak ulaştıklarını söyledi.
Çavuşoğlu, Afganistan'da yatırım yapan ya da taahhüt üstlenen firmaların ve orada şirketlerde çalışan işçilerin olduğunu anımsatarak, "Onların önemli bir kısmı dönmek istemediğini söylediler. Bu sayı sık sık değişiyor. Vatandaşlarımız dönmek istemediğini söylüyor. Sonra dönmek istediğini söylüyor. Sonra tersi oluyor. Dönmek istediğini bize bildiriyor, sonra vazgeçiyor." ifadesini kullandı.
Afganistan'da aile kurmuş Türk vatandaşlarının bulunduğunu, onların bu kararlarına saygı duyduklarını dile getiren Çavuşoğlu, aynı zamanda bu vatandaşlara gerekli telkin ve uyarıları da yaptıklarına dikkati çekti.
Bakan Çavuşoğlu, "Şu anda 200 civarında dönmek isteyen vatandaşımız var. Diğer taraftan Afganistan'da istikrarın tesis edilmesi için uluslararası toplumla beraber yoğun mesai içindeyiz." dedi.
Çavuşoğlu, Afganistan konusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çok sayıda ülke liderleriyle, kendisinin de NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg dahil 24 dışişleri bakanıyla görüştüğünü belirtti.
Afganistan'la ilgili ileride atılabilecek adımlarda eşgüdüm ve koordinasyonun yanı sıra Kabil havaalanındaki mevcut durum sebebiyle iş birliğinin önemine işaret eden Çavuşoğlu, "NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı gibi uluslararası platformlarda da Türkiye olarak çok açık net bir şekilde düşüncelerimizi söyledik. Temennimiz Afganistan'da barış ve istikrarın demokrasi içinde ve insan hakları çerçevesinde kalıcı olarak tesis edilmesidir. Bu doğrultuda adımlar atılacaksa biz de Türkiye olarak elimizden gelen desteği veririz. Sadece belirli bir grupla değil, tüm taraflarla temas içinde olduğumuzu söylemek isterim." değerlendirmesinde bulundu.
Bustillo'nun ziyaretinin, Uruguay’dan dışişleri bakanı düzeyinde Türkiye’ye yapılan ilk ziyaret olduğunu belirten Çavuşoğlu, yarın ülkesinin bağımsızlık gününü kutlayacak olması dolayısıyla mevkidaşına tebriklerini iletti.
Çavuşoğlu, iki ülke ilişkilerinin 19. yüzyıla dayandığını vurgulayarak Türkiye'nin Montevideo’da büyükelçilik açtığını, karşılıklı temasları artırdıklarını ve buradaki Türk büyükelçiliğine çok büyük destek verdiğini belirtti.
Yakın iş birliği için teşekkür eden Çavuşoğlu, "Uruguay’ın da Ankara'da büyükelçilik açma talebini biraz önce yazılı olarak kendilerinden aldık. Hemen bugün izin belgesini imzalayarak kendilerine takdim edeceğiz." dedi.
"Amacımız, ikili ticaret hacmimizi 1 milyar dolara çıkarmak"
Çavuşoğlu, ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve kurumsallaştırılması çerçevesinde Türkiye-Uruguay arasında iki anlaşmanın imzalandığını dile getirdi.
Anlaşmalarla iki ülkenin kurumları arasında ilişkiler geliştirilirken, siyasi istişarelerle yeni konuları da ekleyeceklerini aktaran Çavuşoğlu, baş başa ve heyetler arası görüşmelerde ikili ilişkilerin tüm boyutlarını kapsamlı şekilde ele aldıklarını söyledi.
Çavuşoğlu, ortaya çıkan tablonun "her açıdan olumlu ve geleceğe yönelik umut verici" olduğuna dikkati çekerek "Yıllık ticaret hacmimiz 2018'de 500 milyon dolara kadar çıkmıştı. Fakat 2019'da ve 2020’de bir düşüş başladı. Bunu yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına bağlıyoruz. 2020’de 2019'a göre biraz artış var ama 2021'de de bu artış trendinin sürdüğünü görüyoruz. Bizim amacımız, ikili ticaret hacmimizi 1 milyar dolara çıkarmak." diye konuştu.
"Nihai amacımız, MERCOSUR ile serbest ticaret anlaşması imzalamak"
Çavuşoğlu, Uruguaylı mevkidaşının Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile yaptığı görüşmesinin son derece verimli ve faydalı olduğunu öğrendiğini belirtti.
Uruguay'ın serbest ticaret anlaşması müzakerelerine başlamak için istikşafi görüşmelere başlama kararını da olumlu karşıladıklarını vurgulayan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
"Bizim burada nihai amacımız, aslında MERCOSUR (Güney Amerika Ortak Pazarı) ile bir serbest ticaret anlaşması imzalamak. Bölgesel bir örgüt olan yani Güney Amerika Ortak Pazarı ile bir serbest ticaret anlaşması imzaladığımız zaman bu örgüte üye olan tüm ülkelerle de imzalamış oluyoruz. Bu konuda Uruguay'ın başından beri desteği var. Bazı ülkelerin çekinceleri oldu. O ülkeleri ikna etmek için de birlikte çalışacağız.
Elbette ilişkilerimizin hukuki çerçevesini de oluşturmamız gerekiyor. Bu anlamda iki anlaşmayı önümüzdeki süreçte imzalamanız hem ticaretin artırılması hem de Türk yatırımlarının ve karşılıklı yatırımların artması, Türk Hava Yolları seferlerinin başlaması için de önemli etken olacaktır. Bunlardan bir tanesi, yatırımların teşviki ve karşılıklı korunması ikincisi de çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşmasıdır. Bu anlaşmaları da önümüzdeki süreçte taslak anlaşmaları müzakere ederek özellikle KEK (Karma Ekonomik Komisyon) toplantısı marjında imzalamak istiyoruz."
Çavuşoğlu, mevkidaşının Türkiye'de TBMM'yi ve Ankara Üniversitesini ziyaret ettiğini, Ticaret Bakanı Muş ile görüştüğünü ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ile bir araya geldiğini aktararak, "DEİK ile Uruguay Ticaret Hizmetler Odası arasında iş konseyi kurulması anlaşması imzalandı. Kurulacak iş konseyiyle beraber iş insanlarımızı bir araya getireceğiz. Ticareti ve yatırımları da bu yolla artırmak için çalışacağız." dedi.
Mevkidaşıyla iki ülkenin eğitim ve kültür alanında da iş birliğini geliştirme konusunda hemfikir olduklarını kaydeden Çavuşoğlu, dün Ankara Üniversitesi ile Uruguay Cumhuriyet Üniversitesi arasında Türk dilinin eğitimi konusunda bir anlaşmanın imzalandığını söyledi.
Çavuşoğlu, Ankara Üniversitesi Latin Amerika Çalışmaları Merkezinin Latin Amerika ülkelerinde çok ciddi faaliyetleri olduğunu vurgulayarak, Dışişleri Bakanlığı olarak desteği devam ettireceklerini kaydetti.
Yunus Emre Türk Kültür Merkezinin de Uruguay'da Türk Kültür Merkezi açmak istediğini belirten Çavuşoğlu, "Bu konuda destek talebimizi kendilerine ilettik. Eğitim burslarının sayısını artırmak istiyoruz ve bu konuda bursla ilgili düzenlemeyi daha da kapsamını genişletmek için Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı ile görüşüyoruz." dedi.
Çiftlik Bank'ın şebekesinin hukuki süreci takip edilecek
Mevkidaşıyla görüşmesinde, "terörizm ve örgütlü suçlarla mücadele" konusunu da ele aldıklarını aktaran Çavuşoğlu, "Özellikle Çiftlik Bank dolandırıcılık şebekesinin iki üyesinin yakalanması ve Türkiye’ye iade edilmesi kararından dolayı memnuniyet duyduk. Uruguay’a ve tüm yetkililere çok teşekkür ediyoruz. Temyiz süreci var. Bu iki kişinin ülkemize iadesini bekliyoruz. Bu hukuki süreci de takip edeceğiz." diye konuştu.
Çavuşoğlu, Uruguaylı mevkidaşıyla futbolu da konuştuklarına değinerek, şöyle devam etti:
"Türkiye'de Uruguaylı futbolcular var. Bunlardan bir tanesi de şu anda Muslera. Gerçekten Muslera sadece gerek futbolculuğuyla yani iyi bir kaleci olması gerekse centilmenliği ve fairplaye verdiği önemle Galatasaray taraftarının değil hepimizin sevgisini, saygısını kazanmış bir oyuncudur. Sakatlanınca da hepimiz üzüldük. Şimdi tekrar sahalara döndü. Kendisini hepimiz çok seviyoruz sadece Galatasaray taraftarları değil."
İlerleyen süreçte Bustillo'nun davetiyle Uruguay'ı ziyaret etmekten memnuniyet duyacağını ve iki ülke arasında cumhurbaşkanı düzeyinde de karşılıklı ziyaretlerin gerçekleşmesi için beraber çalışacaklarını belirten Çavuşoğlu, "İlişkilerimizi daha da geliştirmek için birlikte çalışmaya devam edeceğiz." dedi.
"BBC gibi bir köklü kuruluşa yakışmadı"
Çavuşoğlu, ABD'de Afganların ABD'ye göç başvurularının Türkiye gibi üçüncü ülkelerden alınacağı ve Afgan sığınmacılar için Türkiye’de iltica başvuru merkezi kurulması yönünde İngiliz medyasındaki haberlere ilişkin "Hemen Amerikan Büyükelçiliği bunu yalanladı. Biz de tabii yalanladık. Son derece gerçek dışı yalan bir haberdi. O gün gördük ki bugün İngiltere ile ilgili haberin üzerine atlayanlar hemen aynı şekilde kendi ülkesine, hükümetimize, ülkemize neticede saldırmaya başladı." değerlendirmesinde bulundu.
İngiliz haber kuruluşu BBC’de çıkan habere ilişkin Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Bu haber, gerçekten tamamen gerçek dışıdır. Zaten haberin içeriğine baktığınız zaman haberde bahsedilen sözler, Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı tarafından hiçbir şekilde söylenmemiş sözler. Daha sonra BBC, bu hatasını anladı. Hatalı haberden dolayı da özür diledi. Bu bir erdemdir, hata yapmış olabilir. BBC gibi bir köklü kuruluşa yakışmadı."
"Türkiye Cumhuriyeti'nin muhalefeti bu duruma düşmemeli"
Çavuşoğlu, Türkiye'deki bazı muhalefet partilerinin söz konusu haberleri gerçek gibi değerlendirerek, Dışişleri Bakanlığını ve İngiliz hükümetini hedef alan açıklamalar yaptığına işaret ederek, şunları söyledi:
"Gerçekten ben buna çok üzüldüm. Neden üzüldüm? Yani Türkiye Cumhuriyeti'nin muhalefeti bu duruma düşmemeli. Yalan, gerçek olmayan bir haber üzerine, onun üzerine atlayıp bu kadar yanlış içine düşmemeli. Bu kadar gerçekten rencide edici bir durum olmamalı. Şimdi bu haberin doğru olup olmadığını muhalefet teyit edebilir mi? Çok kolayca teyit edebilir. Bu partilere baktığımız zaman geçmişte bakanlığımızda değişik düzeylerde görev yapmış insanlar var bu partilerin içerisinde. Bu kişilerin de bilgiye kolayca ulaşabilecek yetenekleri de var. Ama bu yetenekleri olmasa bile bakanlığımıza sorabilirler.
Biz de kendine gerçekleri anlatırız. İyi niyetli olsalardı bunu yaparlardı. Hadi diyelim ki, bana sormak istemediler. Ben de sonuçta bir siyasiyim. Ama geçmişte o kişiler döneminde de müsteşar yardımcılığı ve müsteşarlık yapmış bir arkadaşımız Ümit Bey de şu anda Londra Büyükelçimiz. Büyükelçimize sorabilirlerdi. Hadi kendi arkadaşlarına da güvenmediler, İngilizlere de sorabilirlerdi. Bu bilgilere erişebilecek gerçekten kapasiteleri var ama bu yolu tercih etmediler. Şimdi önümüzdeki tablo şu; BBC hatasını anladı, tweetini sildi. Fakat o BBC tweetini alıntı yaparak, tweet atan (muhalefet partilerinin) genel başkanlarının tweetleri duruyor. Bunu nasıl izah edeceğiz?"
İngiltere Savunma Bakanı Ben Vallace'in söz konusu haberlerin spekülasyon olduğu ve Afgan mülteciler konusunda çalıştıkları ülkeler arasında Türkiye'nin olmadığı yönünde açıklama yaptığına işaret eden Çavuşoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şimdi İngiltere reddediyor. Haberi yapan BBC, bunu reddediyor ama bizim muhalefet partileri, gazetelerinde ve tweetlerinde bizi eleştiriyor. Dışişleri Bakanlığımızı eleştirmeleri son derece garip. Yani bir Genel Başkan’ın, Sayın (Kemal) Kılıçdaroğlu’nun, Dışişleri Bakanlığı bir hatayı düzelttiği için Dışişleri Bakanlığına saldırıyor. Yani kendi yalanı ortaya çıktığı için bize saldırıyor. BBC, yalan haber yaptığını kabul etti, sildi. BBC’ye saldırmıyor, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığına, kendi devletinin kurumuna saldırıyor."
Çavuşoğlu, Türk hariciyesinin 500 yıllık geleneğiyle, başlattığı inisiyatiflerle ve başarılı diplomatlarıyla herkesin saygı duyduğu bir kurum olduğunu vurgulayarak, "Türkiye'de faaliyette olan ideolojisini benimsemeyebiliriz, farklı görüşlerimiz olabilir, geçmişte ayrı düştüğümüz oldu. Türkiye’nin menfaatlerinde beraber çalıştığımız bir (Cumhuriyet) Halk Partisini ne hale getirdi? Esas onu düşünmesi lazım." dedi.
"Enerjimizi boş şeylerle almayın"
Dışişleri Bakanlığının, Türkiye’nin Türk milletinin hakkını savunmak için her yerde mücadele ettiğini vurgulayan Çavuşoğlu, böyle durumlarda da muhalefetin yalanlarını düzeltmekle mücadele ettiklerini söyledi.
Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Bizim enerjimizi böyle boş şeylerle almayın. Bizden ne bilgi istiyorsanız, biz size veririz. Dürüst olun, samimi olun ve gerçekçi olun. Ama burada amaç, tabii doğru bilgiyi elde etmek değil yanlış bilgi üzerinden saldırmak. Biz bunu afetlerde de gördük, yangında da gördük. Biz, yangınla mücadele ederken Antalya'ya gelen bu kişiler, bu genel başkanlar yangın koordinasyon merkezine gelip bilgi almak yerine göstermelik bir iki yere uğrayıp, orada hükümeti ve tüm bu yangını söndürmek için mücadele edenleri eleştirerek geri döndü. Burada da samimi değiller. Burada da iyi niyetli değiller."
Toplantı kapsamında iki ülke arasında, "Siyasi istişare mekanizması kurulması" ve "Diplomasi Akademilerimiz arasında iş birliği" anlaşmaları imzalandı. AA
